Miejsca pamięci narodowej w Kielcach

Miejsca pamięci narodowej w Kielcach

Kielce to miasto, które w trakcie swojej kilkusetletniej historii było miejscem wielu tragicznych i historycznych wydarzeń związanych z walką o wolność i niepodległość ojczyzny oraz mające związki ze znanymi, historycznymi postaciami, które w trakcie swego życia przebywały na tej ziemi. Znajduje się tutaj wiele miejsc upamiętniających te osoby oraz wydarzenia.

---

Płyty i tablice pamiątkowe

Nazwa	Lokalizacja	Zdjęcie	Upamiętniona osoba/wydarzenie; historia miejsca pamięci	Przypisy
Płyta z podobizną Tadeusza Kościuszki	Przy ulicy Kapitulnej, tuż obok muru okalającego Pałac Biskupów Krakowskich		Kościuszko zatrzymał się 9 i 10 czerwca 1794 roku w Kielcach podczas przemarszu swoich wojsk spod Szczekocin do Warszawy. Początkowo została wmurowana w 100-lecie śmierci (1917) w dzwonnicę katedralną, podczas wojny zniszczyli ją Niemcy. Złożone po wojnie części płyty ustawiono w tym właśnie miejscu.
Mogiła Wojciecha Bartosa Głowackiego	w północno-zachodnim narożniku cmentarza katedralnego		Ten bohater spod Racławic został ranny w bitwie pod Szczekocinami (6 czerwca 1794) i razem z wojskiem Kościuszki przybył do Kielc, gdzie zmarł 9 czerwca 1794. W 10-lecie odzyskania niepodległości (11 listopada 1928) umieszczono w miejscu domniemanego pochówku płytę nagrobną ze stosownym napisem.
Płyta poświęcona pochowanym na miejscowym cmentarzu rodzicom Stefana Żeromskiego	Kościół w Leszczynach		Wincenty i Józefa Żeromscy
Tablica pamiątkowa poświęcona pracownikom Zakładów Wytwórczych Społem poległym i pomordowanym w walce z hitlerowskim faszyzmem w latach 1939–1945	Biurowiec Wytwórczej Spółdzielni Pracy „Społem”		Tadeusz Adamski, J. Banaś, A. Bielaniewicz, M. Bzówka, Jan Iwański, L. Iwański, Józef Jóźwik, J. Kanarek, L. Łacisz, W. Stolarczyk, Wacław Sucharski, Wojciech Szczepaniak, W. Toporek, Alfons Trojan „Ignacy”, Stefan Zawadzki

Pomniki

Nazwa	Lokalizacja	Zdjęcie	Upamiętniona osoba/wydarzenie; historia miejsca pamięci	Przypisy
Popiersie Stanisława Staszica.	W parku miejskim im. Stanisława Staszica		Stanisław Staszic
Pomnik Niepodległości	Przed dworcem kolejowym na Placu Niepodległości		Pomnik wzniesiono w listopadzie 1929 roku dla upamiętnienia wydarzeń z 12 sierpnia 1914 roku. Oddziały Pierwszej Kompanii Kadrowej – po wymarszu 6 sierpnia 1914 z krakowskich Oleandrów i przekroczeniu granicy austriacko-rosyjskiej – wkroczyły wtedy do Kielc i w tym miejscu stoczyły swoją pierwszą potyczkę z Rosjanami. Podczas II wojny światowej zniszczyli go Niemcy. Po 63 latach doczekał się odbudowy i został uroczyście odsłonięty 11 listopada 2002 roku.
Pomnik Jana Pawła II	Na placu przed katedrą pw. Wniebowzięcia Majświętszej Marii Panny w Kielcach		papież Jan Paweł II
Pomnik Legionów, zwany również "czwórką kielecką", wykonany w latach 30. XX wieku przez Jana Raszka	Plac Piłsudskiego, przy ulicy Ściegiennego tuż przed Wojewódzkim Domem Kultury w Kielcach		Legiony Polskie – rzeźba, symbolizująca czterech legionistów reprezentujących cztery dzielnice – Królestwo, Poznańskie, Małopolskę i Śląsk – pokazywana była na wielu wystawach. W połowie lat trzydziestych powstał w Kielcach Komitet Budowy Pomnika Legionów. Jego staraniem 2 października 1938 odsłonięto ten pomnik na granitowym cokole, ale postacie legionistów wykonano z gipsu patynowego, gdyż dopiero za rok miał być gotowy brązowy odlew „czwórki”. Po wkroczeniu Niemców do Kielc w 1939 r., pomnik został zburzony. Powrócił w roku 1991
Pomnik Ofiar Katynia	Cmentarz Partyzancki w Kielcach		Polscy inteligenci i żołnierze, zamordowani przez NKWD w okolicach Katynia
Pomnik Ofiar Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych	Cmentarz Partyzancki w Kielcach		Pomordowani przez hitlerowców w obozach koncentracyjnych
Pomnik Powstańców Styczniowych	Przy wyjściu z kościoła na Karczówce po jego północno-zachodniej stronie		w tym miejscu w 1863 powieszono trzech powstańców, biorących udział w powstaniu styczniowym
Pomnik Bojowników o Wyzwolenie Narodowe i Społeczne Kielecczyzny	Nad amfiteatrem na Kadzielni, na wzgórzu Harcerskim		pomnik autorstwa Stefana Maja
Popiersie Stefana Żeromskiego	W parku miejskim, w okolicach stawu		Stefan Żeromski
Pomnik Armii Krajowej	Ulica Solna		upamiętnia wydarzenie z 15 czerwca 1944 roku, jakim było wykonanie pod budynkiem Gestapo wyroku śmierci na Franzu Witku – szefie tutejszych konfidentów przez żołnierzy Armii Krajowej dowodzonych przez podporucznika Kazimierza Smolaka
Pomnik Szarych Szeregów	Skwer Harcerski im. Szarych Szeregów		Pomnik poświęcony jest pamięci bohaterstwa harcerzy, którzy zginęli w obronie Ojczyzny
Monument Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata	Przy wejściu do synagogi w Kielcach		upamiętniający Polaków, którzy zginęli za udzielanie pomocy Żydom podczas prześladowań. Jest na nim wypisane: ”Ja słyszę ten tytuł i staram się o tych ludziach myśleć, co chronili mnie. Ja pytam i pytam: O, na miły Bóg, czy ja bym na ich miejscu tak uczynić mógł.”
Pomnik "Homo Homini"	Przy ulicy Ściegiennego		Pomnik projektu Adama Myjaka, upamiętnia atak terrorystyczny na World Trade Center 11 września 2001. Jest to pierwszy taki pomnik w Europie. Pomnik znajduje się przy ul. Ściegiennego. Przedstawia dwie przechylone wieże i przecinający je samolot. Podczas jego odsłonięcia odczytano list od George’a W. Busha do kielczan, a 2700 uczniów zaświeciło przed pomnikiem znicze. Każdy z nazwiskiem osoby, która zginęła w tej tragedii.
Pomnik "Ofiarom hitlerowskiego terroru pomordowanym w latach 1939–1945"	W pobliżu lasu na przedłużeniu ul. Weterynaryjnej.		Zaprojektowany w latach 70. przez Czesława Machnickiego. Usytuowany na uboczu, za linią zabudowań, przez lata popadał w zapomnienie. Odnowiony w roku 2012 przez Urząd Miasta Kielce. Prace przeprowadził rzeźbiarz Arkadiusz Latos.
Pomnik poświęcony powstaniu listopadowemu	W pobliżu skrzyżowania ulic Tarnowskiej, Źródłowej i Zagórskiej		Pomnik ustawiono w 1981 roku, w 150. rocznicę wybuchu powstania listopadowego.
Pomnik upamiętniający pogrom kielecki	Pomiędzy aleją IX Wieków Kielc i ul. Piotrkowską		Pomnik ustawiono w 60. rocznicę II pogromu kieleckiego.
Pomnik Armii Krajowej	Skwer Stefana Żeromskiego		Pomnik na cześć Armii Krajowej został wzniesiony w 2005 roku, natomiast 10 lat później został zmieniony cokół pomnika.

Pozostałe miejsca pamięci

Nazwa	Lokalizacja	Zdjęcie	Upamiętniona osoba/wydarzenie; historia miejsca pamięci
Cmentarz Partyzancki w Kielcach	Na południe od miejskiego stadionu		Wiele mogił z okresu drugiej wojny światowej i groby wielu zasłużonych dla kielecczyzny
Grób Stefana Artwińskiego,	Cmentarz Partyzancki w Kielcach, zaraz za bramą		Stefan Artwiński – bohaterski prezydent Kielc, beztialsko zamordowany przez Niemców w 1939 roku
Cmentarz Stary w Kielcach	Przy ulicy Ściegiennego		Założono go w roku 1805. Są tam groby żołnierzy Napoleońskich, spiskowców księdza Ściegiennego, uczestników powstań listopadowego i styczniowego, legionistów, żołnierzy drugiej wojny światowej, osób zasłużonych dla miasta. Przy alei wejściowej stoi stara latarnia zmarłych z 1776.
Cmentarz Ewangelicki	W pobliżu Cmentarza Starego
Cmentarz Prawosławny	W pobliżu Cmentarza Starego
Cmentarz Garnizonowy	Obok Cmentarza Prawosławnego		Do 1930 znajdował się tu cmentarz wojsk polskich. Spoczywa tu ok. 400 żołnierzy poległych m.in. w latach 1918–1920 oraz kilkunastu legionistów poległych w czasie I wojny światowej.
Fragment muru na placu przed kościołem świętego Wojciecha	Plac przed kościołem św. Wojciecha		W 1943 Niemcy rozstrzelali tu publicznie zakładników – żołnierzy Armii Krajowej.
Skwer Harcerski im. Szarych Szeregów	Pomiędzy ul. Krakowską, bp. Czesława Kaczmarka, Ogrodową i Spacerową. Graniczy z parkiem i Kadzielnią.		Na środku placu znajduje się pomnik poświęcony harcerzom poległym za Ojczyznę. Dalej ciągnie się Aleja Sław, która tworzą popiersia znanych kompozytorów, pisarzy, piosenkarzy i malarzy.