Mikołaj Komorowski (zm. XV w.)

brak danych - ok. 1487; starosta spiski

Mikołaj Komorowski herbu Korczak[1] (zm. przed 1487[1] w Krasnymstawie) – starosta spiski z nadania biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, zarządca klucza muszyńskiego w jego imieniu w latach 40. XV w.[2], hrabia Liptowa, starosta podoliniecki[3], właściciel państwa żywieckiego.

Mikołaj Komorowski
Herb
Korczak
Rodzina

Komorowscy herbu Korczak

Data śmierci

przed 1487

Dzieci

Krzysztof, Aleksander, Wawrzyniec, Jan, Halszka

Rodzeństwo

Piotr, Marcin

Życiorys

edytuj

Pochodził być może z ruskiego rodu Korczaków, według niektórych źródeł był synem Stanisława, syna Dymitra, z Komorowa, lecz informacje te są niepewne[4]. Był bratem Piotra i Marcina Komorowskich[1]. W 1436 był mediatorem w sporze pomiędzy Jaksą, wielkorządcą biskupa Oleśnickiego, a Bartoszem Cichowskim[4][2].

Po powołaniu Władysława Warneńczyka w roku 1440 na króla Węgier, wraz z braćmi należał do obozu polskiego władcy i wspierał go w zdobyciu korony Węgier[1]. Według opisu Długosza „przybywszy do obozu ze swym wojskiem, wielką był dla króla pomocą”[5]. Władca w podzięce obdarzył rodzinę Komorowskich kilkoma nadaniami na Spiszu i Orawie[1].

W 1442 uczestniczył w najeździe na należący do Jana Jiskry Preszów[2]. W wyniku tego najazdu został wzięty przez Jiskrę do niewoli[2][6]. Najpóźniej po 2 latach był już wolny; w 1444 pojawia się jako jeden z sygnatariuszy traktatu pomiędzy przedstawicielami Królestwa Polskiego a Jiskrą – być może na mocy tegoż traktatu odzyskał wolność[4]. W dalszym ciągu wojował z Jiskrą w latach 40., biorąc udział m.in. w najeździe na Bańską Bystrzycę w 1447[4][2]. Pod koniec lat 40. poróżnił się z biskupem Oleśnickim, którego do tej pory był wiernym stronnikiem[2]. Wówczas pogodził się i sprzymierzył z Jiskrą[2]. W walkach stronnictw o tron węgierski poparł Jiskrę przeciw Janowi Hunyadyemu[2][1].

W latach 50. utracił Spisz na rzecz Jana Głowacza[1]. Regularnie urządzał napady i grabieże ziem swoich przeciwników politycznych[4]. Postanowieniem sejmu węgierskiego obradującego w Bratysławie w latach 1452–1453 Komorowski wraz bratem Piotrem uznani zostali za banitów[4]. Po krótkim czasie jednak stosunki braci z Koroną Węgierską poprawiły się[4].

Około 1476 przejął państwo żywieckie i inne posiadłości z rąk brata Piotra[7]. W związku z niepewną postawą Mikołaja, skłaniającego się ku przymierzu z Maciejem Korwinem przeciw Polsce, król Kazimierz Jagiellończyk w 1477 przedsięwziął przeciwko niemu wyprawę wojenną, dowodzoną przez Jakuba Dębińskiego[2][7]. Ten zdobył i zrównał z ziemią należące do Mikołaja zamki w Żywcu, Barwałdzie i Szaflarach[1][7]. Komorowski utracił Szaflary na rzecz Marka Ratułda, a Żywiec i Barwałd przejął Dębiński[7]. W latach 80. powrócił częściowo do łask królewskich i od ok. 1485 ponownie figuruje jako pan na Żywcu[7], a także w Krasnymstawie w ziemi chełmskiej[2][1].

Zmarł nie później niż w 1487 w Krasnymstawie[4][2]. Miał najprawdopodobniej czterech synów: Krzysztofa, Aleksandra, Wawrzyńca i Jana, oraz córkę Halszkę[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i Woźniak 1995 ↓.
  2. a b c d e f g h i j k l Kiryk PSB ↓.
  3. Janusz Kurtyka, Polscy starostowie na Spiszu w XV i w 1. połowie XVI wieku, w: Acta Universitatis Nicolai Copernici, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 240: Historia [nr] 26: 1992, s. 206.
  4. a b c d e f g h Krajewski 2021 ↓.
  5. Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. XII, tom 5, s. 624, 626.
  6. Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. XII, tom 5, s. 624, 626
  7. a b c d e Rączka 1996 ↓.

Bibliografia

edytuj
  • Szymon Starowolski „Wojownicy Sarmaccy” (Przekład, wstęp i przypisy Jerzy Starnawski), Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, s. 165.
  • Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. XII, tom 5, s. 624, 626 i tom 6, s. 620, 622–623.
  • Hieronim Woźniak, Komorowski Mikołaj herbu Korczak /zm. przed r. 1487/, [w:] Słownik biograficzny Żywiecczyzny. Tom I, Żywiec: Spółdzielnia wydawnicza Gazeta Żywiecka, 1995, s. 107-108, ISBN 83-902605-1-4.
  • Zofia Rączka, Żywiec. Rys historyczny od powstania miasta do 1918 r, Żywiec: Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, 1996, s. 18-22.
  • Karol Krajewski, Jeszcze raz w sprawie działalności Piotra i Mikołaja Komorowskich na Górnych Węgrzech w XV wieku, „Średniowiecze Polskie i Powszechne”, 13, 2021, s. 133-160, DOI10.31261/SPiP.2021.17.07, ISSN 2353-9720.
  • Feliks Kiryk, Komorowski Mikołaj h. Korczak (zm. przed 1487) [online], wersja online, Polski Słownik Biograficzny.