Mikstura – w muzyce, rodzaj głosu w organach lub typ faktury muzycznej częsty np. u impresjonistów (Claude Debussy, Maurice Ravel), operujący akordami równoległymi(inne języki)[1].

Organy

edytuj
 
Rozkład dźwięków przykładowej mikstrury – nad klawiaturą w kolumnach oznaczono dźwięki i długości piszczałek przypisanych do danego klawisza

W większości głosów organowych jednemu klawiszowi klawiatury przypisana jest jedna piszczałka – naciśnięcie jednego klawisza skutkuje zabrzmieniem jednego konkretnego dźwięku[2]. Mikstura (głos mieszany[3], głos wielochórowy[4], głos pomocniczy złożony[5]) jest głosem, w którym jeden klawisz uruchamia kilka piszczałek (rzadko ponad 20[3])[6], najczęściej wydających dźwięki z szeregu harmonicznego (w stosunku do podstawowego dźwięku klawisza)[1]. Mikstury mogą być przedzielane do manuałów i do pedału[7]. Nazwy mikstur składają się z określenia słownego, czasami oznaczenia długości piszczałki dźwięku podstawowego w stopach oraz liczby rzymskiej określającej ilość rzędów piszczałek (chórów), np. cymbel tercjowy 2/3′ IV[3].

Najczęściej stosowanymi głosami mieszanymi są[5][7]:

  • sesquialtera, złożony z kwinty i tercji dźwięku podstawowego,
  • tercjan, złożony z tercji i kwinty,
  • flet szumiący (niem. Rauschquinte), złożony z kwinty i kwarty,
  • mikstura – złożony najczęściej z oktawy i kwinty, powtórzonych w wyższych oktawach,
  • kornet, złożony z oktawy, kwinty, kwarty i tercji, czasami z powtórzeniami w wyższych oktawach,
  • acuta (niem. Scharf), złożony z tercji i kwarty, z powtórzeniami w wyższych oktawach,
  • cymbał (niem. Zymbel), złożony najczęściej tylko z oktawy dźwięku zasadniczego, czasami z oktawy i kwinty lub tercji, kwinty i septymy,
  • progressio harmonica, złożony z kwinty i oktawy z powtórzeniami w wyższych oktawach.

Przypisy

edytuj
  1. a b mikstura, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-02-24].
  2. Chwałek 1971 ↓, s. 46.
  3. a b c Chwałek 1971 ↓, s. 48.
  4. Erdman 1989 ↓, s. 122.
  5. a b Drobner 1997 ↓, s. 190.
  6. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 554.
  7. a b Sikorski 1975 ↓, s. 205.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj