Min (bóg egipski)
Min – w mitologii egipskiej jedno z głównych bóstw[1], bóg płodności i rolnictwa, opiekujący się także górnikami i podróżnikami, związany z kultem fallicznym[2].
| ||||
| ||||
 Min w sali kolumnowej świątyni w Karnaku | ||||
| Występowanie | mitologia egipska | |||
| Teren kultu | starożytny Egipt | |||
| Szczególne miejsce kultu | Koptos i Achmim | |||
W sztuce starożytnego Egiptu przedstawiany jako mężczyzna z wyeksponowanym penisem, trzymający w jednej ręce bicz i noszący na głowie czapkę z dwoma piórami[3][4]. Często był malowany na czarno (kolor gleby) i zielono (kolor roślinności)[5]. Z Minem wiązano też miejscową odmianę sałaty o wąskich, długich liściach, które po ułamaniu wydzielały biały sok - kojarzono to z członkiem i spermą. Dlatego sałatę tę przeznaczano na ofiarę bogu, a ją samą lub donicę, w której ją uprawiano często przedstawiono na wyobrażeniach Mina[6][7].
Od czasów Średniego Państwa był uważany za formę boga Amona jako Min-Amon i Amona zaczęto przedstawiać w sztuce w klasycznej postaci Mina, łącznie z erekcją[8][9]. W Abydos w tej samej epoce zaczęto czcić bóstwo będące połączeniem Mina i Horusa[10][11].
Kult Mina istniał już w początkowych fazach Starego Państwa, najstarsze znane wyobrażenie boga pochodzi z czasów panowania Chasechemui (ok. 2690 r. p.n.e.)[12]. Jeszcze sprzed Starego Państwa pochodzą trzy, częściowo zachowane tzw. kolosy z Koptos - ok. 4 m wysokości wapienne figury męskie, pierwotnie z wielkimi penisami w stanie wzwodu. Na figurach zachowały się symbole Mina. Datowane są na czasy dynastii zerowej[13]. Głównymi centrami jego kultu było Koptos i Achmim[14] oraz Luksor, gdzie był czczony jako Min-Amon[15]. Jego wyobrażenia znajdują się również na ścianach świątyni w Karnaku[potrzebny przypis].
Poświęcone mu było "Nadejście Mina" - wielkie, powszechnie obchodzone ogólnoegipskie święto związane z początkiem żniw. Przebiegało ono w znacznie mniej formalnej formie niż inne święta egipskie i miało, oprócz obrzędów religijnych, w części charakter ludowej zabawy[16].
PrzypisyEdytuj
- ↑ B.J. Kemp, Starożytny Egipt. Anatomia Cywilizacji, PIW Warszawa 2009, s. 139
- ↑ Wilson H., 1999: Lud faraonów. Państ. Inst. Wydawniczy, Warszawa, s. 24, 48
- ↑ Dembska Albertyna, 1995: Kultura starożytnego Egiptu: słownik, hasło ogdoada. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
- ↑ Wilson s. 24
- ↑ Wilson s. 24
- ↑ Wilson s. 25
- ↑ Kemp s. 164
- ↑ Kemp s. 165, 301
- ↑ Dembska s. 123
- ↑ Kemp s. 103, 165
- ↑ Dembska s. 123
- ↑ Kemp s. 164
- ↑ Kemp s. 153-155 164
- ↑ Wilson s. 24
- ↑ Dembska s. 123
- ↑ Wilson s. 24, 25