Mistrzostwa Kazachstanu w piłce nożnej mężczyzn
Mistrzostwa Kazachstanu w piłce nożnej (kaz. Қазақстан футболының чемпионаты, Kazakstan futbołynyng czempionaty) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Kazachstanie.
Historia edytuj
Mistrzostwa Kazachstanu w piłce nożnej oficjalne rozgrywane są od 1992. Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Priemjer Ligasy, Byrynszy liga, Ekynszy liga oraz niższych klasach regionalnych.
W 1905 powstał pierwszy kazachski klub piłkarski, potem następne. W latach 1913–1914 w Semipałatyńsku powstały pierwsze kazachskie drużyny piłkarskie: „SSK”, „Olimp”, „Lastoczka”, „Orlata” i „Jarysz”. Według jednej z wersji do Semipałatyńska, będącym częścią największych centrów handlowych w Azji Środkowej i na Syberii, piłka nożna została „przywieziona” przez brytyjskich kupców, którzy ją odwiedzali. Po utworzeniu Związku Radzieckiego na terenie kraju utworzono autonomię dla Kazachów, początkowo (1920) jako wchodzącą w skład Rosyjskiej FSRR Kirgiską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką, w 1925 przemianowaną na Kazachską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką. 5 grudnia 1936 Kazachska ASRR zmieniła swój status i jako Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka weszła bezpośrednio w skład ZSRR. W ogólnokrajowych zawodach kazachscy piłkarze wzięli udział po raz pierwszy w 1934. W turnieju czterech stolic, które odbyły się w Taszkencie, drużyna Ałma-Aty zajęła trzecie miejsce, tracąc do drużyn Aszchabadu i drużyny gospodarzy, wyprzedzając zespół Frunze.
Pierwsza edycja mistrzostw Kazachskiej SRR startowała w sezonie 1936. Rozgrywane były spośród drużyn towarzystw sportowych pomiędzy kazachskimi zespołami, które nie uczestniczyli w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR. W sezonie 1939 mistrzostwa Kazachskiej SRR zostały zawieszone z powodu II wojny światowej. W 1946 ponownie startują mistrzostwa Kazachskiej SRR. W 1980 i 1981 mistrzostwo Kazachskiej SRR było rozgrywane w trzecioligowej Strefie 7 Mistrzostw ZSRR, w której zmagały się głównie kazachskie kluby, ale również było kilka zespołów poza Kazachstanu, takich jak Ałga z Frunze (obecnie Biszkek); dopiero od sezonu 1982 Kazachstan miał „własną” Strefę 8. W latach 1990–1991 mistrzem Kazachskiej SRR zostawał klub, który zwyciężał w Drugiej Ligie, strefie kazachskiej Mistrzostw ZSRR. To nie były pełnowartościowe mistrzostwa, tak jak najlepsze kluby kraju uczestniczyły w mistrzostwach ZSRR. Pierwszym przedstawicielem kazachskiej SRR w najwyższej klasie Mistrzostw ZSRR był Kajrat Ałma-Ata (1960). Najlepszym osiągnięciem klubu jest 7 miejsce (1986).
16 grudnia 1991 Kazachstan, jako ostatnia z republik ZSRR, proklamował niepodległość.
Po założeniu kazachskiej federacji piłkarskiej – KFF w 1992, rozpoczął się proces organizowania pierwszych rozgrywek o mistrzostwo Kazachstanu. W sezonie 1992 startowała pierwsza edycja rozgrywek o mistrzostwo kraju. W Wysszaja Liga 24 drużyny walczyły systemem ligowym w dwóch grupach o tytuł mistrza kraju.
Rozgrywki zawodowej Priemjer Ligasy zainaugurowano w sezonie 2008[1]. W 2012 utworzono zawodową ligę piłkarską w Kazachstanie (Кәсіпқой Футбол Лигасы, Kazakstan Kesypkoj Futboł Ligasy – KPFL).
Mistrzowie i pozostali medaliści edytuj
- Nieoficjalne
Mistrzostwa Kazachskiej SRR edytuj
| 1936–1991 | Mistrzostwa ZSRR |
- Oficjalne
Mistrzostwa Kazachstanu edytuj
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Statystyka edytuj
Klasyfikacja według klubów edytuj
W dotychczasowej historii Mistrzostw Kazachstanu na podium oficjalnie stawało w sumie 17 drużyn. Liderem klasyfikacji jest FK Astana, która zdobyła 7 tytułów mistrzowskich.
Stan na listopad 2023.
10 i więcej mistrzostw Kazachstanu| Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
| 1. | FC Astana | 7 | 4 | 1 | 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2022 |
| 2. | Irtysz Pawłodar | 5 | 4 | 6 | 1993, 1997, 1999, 2002, 2003 |
| 3. | FK Aktöbe | 5 | 4 | 4 | 2005, 2007, 2008, 2009, 2013 |
| 4. | Kajrat Ałmaty | 3 | 5 | 6 | 1992, 2004, 2020 |
| 5. | FK Astana-64 | 3 | 0 | 1 | 2000, 2001, 2006 |
| Jelimaj Semej | 3 | 0 | 1 | 1994, 1995, 1998 | |
| 7. | Toboł Kustanaj | 2 | 5 | 5 | 2010, 2021 |
| 8. | Szachtior Karaganda | 2 | 0 | 3 | 2011, 2012 |
| 9. | FK Taraz | 1 | 2 | 0 | 1996 |
| 10. | Ordabasy Szymkent | 1 | 0 | 2 | 2023 |
| 11. | Jesil-Bogatyr Petropawł | 0 | 2 | 1 | |
| 12. | FK Atyrau | 0 | 2 | 0 | |
| Batyr Ekibastuz | 0 | 2 | 0 | ||
| 14. | Arsenał-SKIF Szymkent | 0 | 1 | 0 | |
| Żetisu Tałdykorgan | 0 | 1 | 0 | ||
| 16. | Gorniak Chromtau | 0 | 0 | 1 | |
| Żiger Szymkent | 0 | 0 | 1 | ||
Klasyfikacja według miast edytuj
Siedziby klubów: Stan na listopad 2023.
| Miasto | Liczba tytułów | Kluby |
|---|---|---|
| Astana | 10 | FC Astana (7), FK Astana-64 (3) |
| Aktobe | 4 | FK Aktöbe (4) |
| Pawłodar | Irtysz Pawłodar (4) | |
| Semej | 3 | Jelimaj Semej (3) |
| Ałmaty | Kajrat Ałmaty (3) | |
| Karaganda | 2 | Szachtior Karaganda (2) |
| Kustanaj | Toboł Kustanaj (2) | |
| Taraz | 1 | FK Taraz (1) |
| Szymkent | Ordabasy Szymkent (1) |
Uczestnicy edytuj
Są 39 zespołów, które wzięli udział w 27 sezonach Mistrzostw Kazachstanu, które były prowadzone od 1992 aż do sezonu 2018 łącznie. Tylko Irtysz Pawłodar i Szachtior Karaganda były zawsze obecne w każdej edycji.
Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2018.
- 27 razy: Irtysz Pawłodar, Szachtior Karaganda
- 25 razy: Kajrat Ałmaty, Toboł Kustanaj
- 24 razy: FK Aktöbe, FK Taraz
- 21 razy: Żetysu Tałdykorgan, Kajsar Kyzyłorda
- 20 razy: Wostok Ust-Kamienogorsk
- 19 razy: Ordabasy Szymkent
- 18 razy: FK Atyrau
- 17 razy: FK Astana-1964, Okżetpes Kokczetaw
- 15 razy: Ekibastuziec Ekibastuz
- 14 razy: Spartak Semej
- 13 razy: Kyzyłżar Petropawł
- 12 razy: Akżajyk Orał
- 10 razy: FK Astana
- 9 razy: Żiger Szymkent
- 8 razy: Bołat CSKA Temyrtau
- 5 razy: FK Ałmaty, Kaspij Aktau, SKIF Ordabasy Szymkent
- 4 razy: Gorniak Chromtau, CSKA Ałmaty, Jassy Sajram
- 3 razy: Aksu Stepnogorsk, Jenbek Żezkazgan
- 2 razy: Ażar Kokczetaw, FK Ekibastuz
- 1 raz: Arman Kentau, Dinamo Ałmaty, Dostyk Ałmaty, Karaczaganak Aksaj, Kazakmys Sätbajew, Megasport Ałmaty, Namys Ałmaty, Nasza Kompanija Astana, Sungkar Kaskeleng.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Oficjalna strona Priemjer Ligasy (kaz.)
- Super Liga, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02].
- Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
- Oficjalna strona KFF (kaz. • ros. • ang.)
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)