Monastyr Gelati (gruz. გელათის მონასტერი) – monastyr położony niedaleko na wschód od miasta Kutaisi, w Imeretii w zachodniej Gruzji.

Monastyr Gelati
გელათის მონასტერი
Ilustracja
Państwo

 Gruzja

Miejscowość

Gelati, dystrykt Tkibuli

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Gruziński Kościół Prawosławny

Położenie na mapie Imeretii
Mapa konturowa Imeretii, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Monastyr Gelati”
Położenie na mapie Gruzji
Mapa konturowa Gruzji, w centrum znajduje się punkt z opisem „Monastyr Gelati”
Ziemia42°17′40,72″N 42°46′05,51″E/42,294644 42,768197
Strona internetowa
Katedra Bagrata i klasztor w Gelati[1][a][a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo

 Gruzja

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

IV

Numer ref.

710

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1994
na 18. sesji

Obiekt zagrożony

2010–2017

Monastyr został ufundowany w 1106 przez króla Dawida IV Budowniczego (1089-1125). Legenda mówi, że król osobiście brał udział w budowie. Po śmierci został tam pochowany. Według tradycji, akceptowanej również przez część gruzińskich historyków, w sekretnym miejscu na terenie klasztoru została później również pochowana zmarła w 1213 r. królowa Gruzji Tamara.

Przez długi czas monastyr był jednym z głównych kulturalnych i intelektualnych ośrodków w Gruzji. Znajdowała się w nim akademia, która skupiała gruzińskich naukowców, teologów i filozofów. Część z nich działała wcześniej w innych prawosławnych monasterach poza granicami (np. w Konstantynopolu), m.in. Petritsi (XII w.) i Arsen Ikaltoeli.

Z powodu rozległej działalności Akademii Gelati, współcześni jej ludzie nazywali ją „nowa Grecja” lub „drugie Athos”.

Do naszych czasów w monastyrze przetrwały freski i manuskrypty pochodzące z XII–XVII w.

W 1994 Monastyr Gelati został, razem z katedrą Bagrati w Kutaisi, wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. W 2017 roku katedrę Bagrati skreślono jednak z listy, ponieważ straciła ona na autentyczności w wyniku przeprowadzonej odbudowy[5].

Uwagi edytuj

  1. Do 2017 roku wpis obejmował także katedrę Bagrata, której przebudowa wprowadziła nieodwracalne zmiany, co było podstawą do usunięcia jej z listy[2]. W 2017 roku katedra została usunięta[3] – Polski Komitet ds. UNESCO nie zaktualizował nazwy wpisu[4].

Przypisy edytuj

  1. Gruzja. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2018-06-26].
  2. UNESCO: Bagrati Cathedral and Gelati Monastery(Republic of Georgia) No 710bis. [dostęp 2020-07-06]. (ang.).
  3. Decisions adopted during the 41st session of the World Heritage Committee (Krakow, 2017). s. 238. [dostęp 2020-07-06].
  4. Gruzja. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2020-07-06].
  5. Gelati Monastery, Georgia, removed from UNESCO’s List of World Heritage in Danger

Galeria edytuj

Linki zewnętrzne edytuj