Odmrożenie (łac. congelatio) – czasowe lub nieodwracalne uszkodzenie skóry (tkanek powłoki właściwej), powstające w wyniku działania na nią niskiej temperatury[1]. Ciężkość i rozległość uszkodzenia skóry zależą od temperatury otoczenia oraz czasu, w jakim skóra była poddana działaniu niskiej temperatury. Wiatr i duża wilgotność powietrza nasilają skutki działania mrozu. Zmiany w naczyniach krwionośnych, spowodowane spożyciem dużej ilości alkoholu, powodują u poszkodowanych ciężkie odmrożenia, często przyczyniając się do nadmiernego wychłodzenia ciała i – w wyniku tego – śmierci. Miejsca szczególnie narażone na odmrożenie to: nos, uszy, policzki oraz palce rąk i stóp.

Odmrożenia
congelatio
ilustracja
Palce stopy po dwóch do trzech dni od momentu wystąpienia odmrożenia
Po dwunastu dniach
Po około trzech tygodniach

Głębokość odmrożenia

edytuj

Ciężkość odmrożenia, podobnie jak oparzenia, określa się w stopniach.

  • I stopień charakteryzuje się przejściowymi zaburzeniami w krążeniu krwi w skórze, bólem, często silnym, bladością lub sinoczerwonym zabarwieniem skóry, obrzękiem, pieczeniem i świądem skóry,
  • II stopień odmrożenia to pojawiające się na skórze pęcherze z płynem surowiczym,
  • III stopień – martwica powierzchowna skóry,
  • IV stopień – martwica głęboka, której ulegają np. palce, uszy lub nos. W takim przypadku może dojść do samoistnej amputacji odmrożonej części ciała.

Skutki i leczenie

edytuj

Przyczyną odmrożenia części ciała jest najczęściej przechłodzenie całego organizmu. Dlatego w czasie ratowania poszkodowanego konieczne jest przemieszczenie go do ciepłego (nie gorącego) pomieszczenia. Należy zdjąć z poszkodowanego mokre, zimne ubranie, a z jego palców ściągnąć biżuterię. Jeśli odmrożeniu uległy palce, trzeba zanurzyć je w letniej wodzie, początkowo o temperaturze 30 °C, a następnie 36 °C. Na odmrożone policzki, nos czy uszy nakłada się czyste (nie gorące) opatrunki. Jeśli na skórze są widoczne pęcherze lub sinoczerwone albo blade plamy, należy zastosować suche, czyste opatrunki, najlepiej z wyjałowionej gazy. Ze względu na ogólne wychłodzenie ciała, poszkodowanemu podaje się ciepłe (nie gorące) napoje. Po ociepleniu odmrożonych części ciała, należy jeśli to możliwe ułożyć je nieco wyżej i okryć. Jeśli poszkodowany jest przytomny i dobrze się czuje, a do dyspozycji jest ogrzewany samochód, można odtransportować go do lekarza, jeśli nie – należy wezwać pogotowie ratunkowe.

W każdym przypadku odmrożenia stan poszkodowanego powinien ocenić lekarz. Przy odmrożeniach powyżej II stopnia poszkodowanemu podaje się surowicę przeciwtężcową. Nie wolno przekłuwać pęcherzy, masować i nacierać czymkolwiek odmrożonych okolic skóry oraz gwałtownie rozgrzewać odmrożonych części ciała, gdyż skóra w okolicy odmrożenia jest bardzo delikatna. Nie wolno także podawać poszkodowanemu alkoholu.

Jeśli na skutek przebywania na mrozie skóra zaczyna być zaczerwieniona i w miejscach zaczerwienionych staje się bolesna, można spodziewać się odmrożenia. Należy wtedy udać się do ciepłego pomieszczenia i delikatnie ogrzać miejsca przechłodzone. Natomiast bladość skóry i ustąpienie bólu świadczą już o jej odmrożeniu.

Klasyfikacja ICD10

edytuj
kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: T33 Powierzchowne odmrożenie
ICD-10: T33.0 Powierzchowne odmrożenie głowy
ICD-10: T33.1 Powierzchowne odmrożenie szyi
ICD-10: T33.2 Powierzchowne odmrożenie klatki piersiowej
ICD-10: T33.3 Powierzchowne odmrożenie brzucha, dolnej części grzbietu i miednicy
ICD-10: T33.4 Powierzchowne odmrożenie kończyny górnej
ICD-10: T33.5 Powierzchowne odmrożenie nadgarstka i ręki
ICD-10: T33.6 Powierzchowne odmrożenie biodra i uda
ICD-10: T33.7 Powierzchowne odmrożenie kolana i podudzia
ICD-10: T34 Odmrożenie z martwicą tkanki
ICD-10: T34.0 Odmrożenie głowy z martwicą tkanki
ICD-10: T34.1 Odmrożenie szyi z martwicą tkanki
ICD-10: T34.2 Odmrożenie klatki piersiowej z martwicą tkanki
ICD-10: T34.3 Odmrożenie brzucha, dolnej części grzbietu i miednicy z martwicą tkanki
ICD-10: T34.4 Odmrożenie kończyny górnej z martwicą tkanki
ICD-10: T34.5 Odmrożenie nadgarstka i ręki z martwicą tkanki
ICD-10: T34.6 Odmrożenie biodra i uda z martwicą tkanki
ICD-10: T34.7 Odmrożenie kolana i podudzia z martwicą tkanki
ICD-10: T34.8 Odmrożenie okolicy stawu skokowego i stopy z martwicą tkanki
ICD-10: T35 Odmrożenie obejmujące liczne okolice ciała i odmrożenie nieokreślone
ICD-10: T35.0 Powierzchowne odmrożenie obejmujące liczne okolice ciała
ICD-10: T35.1 Odmrożenie z martwicą tkanki obejmujące liczne okolice ciała
ICD-10: T35.2 Nieokreślone odmrożenie głowy i szyi
ICD-10: T35.3 Nieokreślone odmrożenie klatki piersiowej, brzucha, dolnej części grzbietu i miednicy
ICD-10: T35.4 Nieokreślone odmrożenie kończyny górnej
ICD-10: T35.5 Nieokreślone odmrożenie kończyny dolnej
ICD-10: T35.6 Nieokreślone odmrożenie obejmujące liczne okolice ciała
ICD-10: T35.7 Nieokreślone odmrożenie nieokreślonej okolicy

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Odmrożenie (łac. Congelatio) - Emedica.pl [online], www.emedica.pl [dostęp 2016-05-24].

Bibliografia

edytuj
  • Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL 2005, ISBN 83-200-3367-5.