Oyo, znane także jako Ojo – nieistniejące obecnie państwo w Afryce. Powstało około XIV w. na terenie dzisiejszej Nigerii.

Oyo
Ilẹ̀-Ọba Ọ̀yọ́
ok. 1400 – 1905
Ustrój polityczny

monarchia

Stolica

do XVI w. Oyo-Ile
później Oyo-Igboho

Data likwidacji

1905

Władca

Lamidi Olayiwola Adeyemi III[1]

Powierzchnia

ok. 150 tys. km²

Język urzędowy

joruba

Mapa opisywanego kraju
Położenie na mapie
Położenie na mapie

Rosnąca przewaga miasta Oyo Ile (znanego jako Katunga lub Stare Oyo), zyskiwana dzięki bogactwu płynącemu z handlu i potędze jego kawalerii, pozwoliła mu zyskać przodującą pozycję wśród państw Jorubów między połową XVII a końcem XVIII w. Państwo Oyo podporządkowało sobie inne państwa Jorubów oraz królestwo Dahomeju.

W 1796 dowódca kawalerii wszczął bunt przeciwko władcy państwa. Jego skutkiem było odłączenie się miasta Ilorin, wokół którego skupiła się rebelia. Był to początek końca imperium, gdyż kolejni wasale szli w ślady Ilorin. Wkrótce potem najazdy państwa Fulani doprowadziły do upadku państwa Oyo w 1835.

W 1837 udało się odnowić państwo w nowej stolicy. W 1895 król Adeyemi I Alowolodu przyjął protektorat brytyjski. W 1905 Brytyjczycy zlikwidowali królestwo Oyo.

Władcy Oyo

edytuj
  • Oranyan ok. 1400
  • Ajaka
  • Sango
  • Ajaka (ponownie)
  • Aganju
  • Kori
  • Oluaso
  • Onigbogi ok. 1500 ?
  • Ofiran
  • Eguguojo
  • Orompoto
  • Ajiboyede
  • Abipa ok. 1600
  • Obalokun
  • Oluodo
  • Ajagbo
  • Odarawu
  • Kanran
  • Jayin
  • Ayibi
  • Osiyago
  • Ojigi ok. 1720/8
  • Gberu ok. 1730
  • Amuniwaiye  ? –1746
  • Onisile 1746–1754
  • Labisi 1754
  • Awonbioju 1754
  • Agboluaje 1754– ?
  • Majeogbe
  • Abiodun ok. 1770–1789
  • Awole Arogangan 1789–1796
  • Adebo 1796–1797
  • Maku 1797
  • wakat
  • Majotu 1802–1830
  • Amodo 1830–1833
  • Oluewu 1833–1835
  • Atiba Atobatele 1837–1859
  • Adelu 1859–1875
  • Adeyemi I Alowolodu 1876–1905

Przypisy

edytuj
  1. W Nigerii do dziś wybierani są tradycyjni królowie Oyo, gdyż zezwala na to konstytucja. Obecnie, od 19 listopada 1970, królem pozostaje Lamidi Olayiwola Adeyemi III.