Wikipedia

Płomykówki

Płomykówki[19] (Tytoninae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny płomykówkowatych (Tytonidae).

Płomykówki
Tytoninae[1]
Mathews, 1912
Ilustracja
Przedstawiciel podrodziny – płomykówka zwyczajna (T. alba)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

sowy

Rodzina

płomykówkowate

Podrodzina

płomykówki

Typ nomenklatoryczny

Podrodziny: Tyto Billberg, 1828
Rodzaju: Strix alba Scopoli, 1769

Rodzaje i gatunki

Tyto[17] Billberg, 1828[18]
15 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Podrodzina obejmuje gatunki występujące na wszystkich kontynentach (oprócz Antarktydy)[20].

Morfologia edytuj

Długość ciała 23–51 cm, rozpiętość skrzydeł 63–103 cm; masa ciała samic 195–1260 g, samców 187–800 g[20].

Systematyka edytuj

Etymologia edytuj

  • Strix: łac. strix, strigis „sowa, sycząca sowa, która jak wierzono wysysa krew niemowląt”, od gr. στριξ strix, στριγος strigos „sowa”[21]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
  • Aluco: łac. ulucus „skrzecząca sowa”, od ulula skrzecząca sowa[22]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
  • Tyto: gr. τυτω tutō, τυτους tutous „sowa, nocna sowa”[23].
  • Hybris: gr. ὑβρις hubris, ὑβριδος hubridos „rodzaj sowy”, prawdopodobnie puchacz[24]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
  • Flammea: epitet gatunkowy Strix flammea Linnaeus, 1766; łac. flammeus „zapalny, koloru płomienia, ognisty czerwony”, od flamma „płomień”, od flagrare „palić się”[25]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
  • Nyctimene: w mitologii greckiej Nyktimene (gr. Νυκτιμενη Nuktimenē), córka i nieświadoma kochanka króla Epopeusa z Lesbos, która ze wstydu i rozpaczy uciekła do lasu i została zmieniona przez Atenę w sowę. W innej wersji mitu celowo wkradła się do łóżka swojego ojca i zmieniła się w sowę, kiedy jej ojciec odkrył kazirodztwo i miał zamiar pchnąć ją nożem, od gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; μενω menō „pozostać” (por. μηνη mēnē „księżyc”)[26]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
  • Eustrinx: gr. ευ eu „ładny, dobry”; στριγξ strinx „sowa”, od στριξ strix, στριγος strigos „sowa”[27]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
  • Stridula: łac. stridulus „syczący, świszczący”, od stridere „robić ostry hałas”[28]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
  • Megastrix: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”; στριξ strix, στριγος strigos „sowa”[29]. Gatunek typowy: Strix tenebricosa Gould, 1845.
  • Glyphidiura: gr. γλυφις gluphis, γλυφιδος gluphidos „karb”; ουρα oura „ogon”[30]. Gatunek typowy: Strix capensis A. Smith, 1834.
  • Dactylostrix: gr. δακτυλος daktulos „palec”; στριξ strix, στριγος strigos „sowa”[31]. Gatunek typowy: Strix personata Vigors, 1831 (= Strix castanops Gould, 1837[d]).
  • Scelostrix: gr. σκελος skelos „noga”; στριξ strix, στριγος strigos „sowa”[32]. Gatunek typowy: Strix candida Tickell, 1833 (= S[trix]. longimembris Jerdon, 1839).
  • Glaux: gr. γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos „sowa z błyszczącymi oczami”[33]. Gatunek typowy: S[trix]. longimembris Jerdon, 1839.
  • Strigymnhemipus: gr. στριγξ strinx „sowa”, od στριξ strix, στριγος strigos „sowa”; γυμνος gumnos „nagi”; ἡμι- hēmi- „pół-”, od ἡμισυς hēmisus „połowa”; πους pous, ποδος podos „stopa”[34]. Gatunek typowy: Strix perlata M.H.C. Lichtenstein, 1818 (= Strix tuidara J.E. Gray, 1829[e]).
  • Glaucostrix: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Glaux Blyth, 1851 (płomykówka) oraz Strix Linnaeus, 1766 (puszczyk)[35]. Gatunek typowy: Strix candida Tickell, 1833 (= S[trix]. longimembris Jerdon, 1839).
  • Heliodilus: gr. ἡλιος hēlios „słońce”; δειλος deilos „tchórzliwy, nieśmiały, przerażony”, od δειλιαω deiliaō „bać się”[36]. Gatunek typowy: Heliodilus soumagnei A. Grandidier, 1878.

Podział systematyczny edytuj

Do podrodziny należy jeden rodzaj, Tyto, do którego zaliczane są następujące występujące współcześnie gatunki[19]:

Opisano również gatunki wymarłe:

Uwagi edytuj

  1. ↑ Młodszy homonim Strix Linnaeus, 1758 (Strigidae).
  2. ↑ Młodszy homonim Aluco Link, 1807 (Mollusca).
  3. ↑ Młodszy homonim Nyctimene Borkhausen, 1797 (Mammalia).
  4. ↑ Podgatunek S. novaehollandiae.
  5. ↑ Podgatunek T. alba.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Tytoninae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ M.J.C. Savigny: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 1: Histoire naturelle. Paris: Imprimerie impériale, 1809, s. 69. (fr.).
  3. ↑ J. Fleming: The philosophy of zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: Hurst, Robinson & Co., 1822, s. 236. (ang.).
  4. ↑ Ch.L. Nitzsch: Pterylographia avium pars prior. Halae: 1833, s. 16. (łac.).
  5. ↑ D.H.L. Fournel: Faune de la Moselle, ou Manuel de zoologie, contenant la description des animaux libres ou domestiques observés dans le département de la Moselle; ouvrage rédigé d’après la méthode de Cuvier. Cz. 1: Mammifères, oiseaux, reptiles, poissons, et mollusques. Metz: Veronnais, 1836, s. 101. (fr.).
  6. ↑ F.O. Morris. A new system of nomenclature, illustrated by a list of British birds. „The Naturalist”. 2 (9), s. 123, 1837. (ang.). 
  7. ↑ Ch.B. Webb, S. Berthelot & A. Moquin-Tandon: Ornithologie Canarienne. W: Ch.B. Webb & S. Berthelot: Histoire naturelle des Iles Canaries. T. 2. Cz. 2. Paris: Béthune, 1836–1844, s. 8. (fr.).
  8. ↑ E. de Selys Longchamps: Faune belge. 1re partie, Indication méthodique des mammifères, oiseaux, reptiles et poissons observés jusqu’ici en Belgique. Liége: H. Dessain, 1842, s. 60. (fr.).
  9. ↑ J.J. Kaup. Uebersicht der Gulen (Strigidae). „Isis von Oken”. Jahrgang 1848, s. 770, 1848. (niem.). 
  10. ↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. xcii. (niem.).
  11. ↑ J.J. Kaup. Vertheidigung meines Systems der Falken und Eulen gegen den Conspectus des Prinzen Ch. Bonaparte.. „Archiv für Naturgeschichte”. 17 (1), s. 111, 1851. (niem.). 
  12. ↑ J.J. Kaup: Monograph of the owls — Strigidæ. W: W. Jardine: Contributions to ornithology for 1851. Cz. 4. Edinburgh: W. H. Lizras, 1852, s. 129, 130. (ang.).
  13. ↑ E. Blyth. Conspectus of the Ornithology of India, Burmah, & c. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 19, s. 513, 1851. (ang.). 
  14. ↑ M.A.P.O. Des Murs: Oiseaux. W: J.Ch. Chenu: Encyclopédie d’histoire naturelle; ou, traité complet de cette science d’après les travaux des naturalistes les plus éminents de tous les pays et de toutes les époques: Buffon, Daubenton, Lacépède, G. Cuvier, F. Cuvier, Geoffroy Saint-Hilaire, Latreille, De Jussieu, Brongniart, etc.. Cz. 1. Paris: Maresq, 1853, s. 144. (fr.).
  15. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 135. (ang.).
  16. ↑ a. Milne-Edwards. Sur un nouveau genre d’oiseau de proie nocturne provenant de Madagascar. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 85, s. 1282, 1877. (fr.). 
  17. ↑ Tyto, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-09-05] (ang.).
  18. ↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).
  19. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Tytoninae Mathews, 1912 (1866) - płomykówki (Wersja: 2023-04-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-25].
  20. ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Barn-Owls (Tytonidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.tytoni1.01. [dostęp 2020-06-06]. (ang.).  
  21. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Strix [dostęp 2023-04-25].
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Aluco [dostęp 2023-04-25].
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Tyto [dostęp 2023-04-25].
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hybris [dostęp 2023-04-25].
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Flammea [dostęp 2023-04-25].
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nyctimene [dostęp 2023-04-25].
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Eustrinx [dostęp 2023-04-25].
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Stridula [dostęp 2023-04-25].
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Megastrix [dostęp 2023-04-25].
  30. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Glyphidiura [dostęp 2023-04-25].
  31. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Dactylostrix [dostęp 2023-04-25].
  32. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Scelostrix [dostęp 2023-04-25].
  33. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Glaux [dostęp 2023-04-25].
  34. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Strigymnhemipus [dostęp 2023-04-25].
  35. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Glaucostrix [dostęp 2023-04-25].
  36. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Heliodilus [dostęp 2023-04-25].
  37. ↑ a b Peter Ballmann, Fossile Vögel aus dem Neogen der Halbinsel Gargano (Italien) - PDF Free Download, docplayer.org, 1973 [dostęp 2023-12-08].
  38. ↑ Marco Pavia, Cécile Mourer-Chauviré, Redescription of Tyto sanctialbani Lydekker, 1893 (Aves, Strigiformes), from its type locality of La Grive-Saint-Alban (middle Miocene, France), „Journal of Vertebrate Paleontology”, 31 (5), 2011, s. 1093–1101, DOI: 10.1080/02724634.2011.595465, ISSN 0272-4634 [dostęp 2023-12-11] (ang.).

Bibliografia edytuj

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Płomykówki&oldid=72379935”