Pałac Michajłowski
Pałac Michajłowski (ros. Михайловский дворец) – neoklasycystyczny pałac znajdujący się w Petersburgu. Zbudowany w latach 1819–1825 według projektu Carla Rossiego jako siedziba dla wielkiego księcia Michała Pawłowicza, brata cesarzy Aleksandra I i Mikołaja I. Obecnie główny gmach Muzeum Rosyjskiego.
 Pałac Michajłowski w nocy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto wydzielone | |
| Adres |
Inżeniernaja 4 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Pierwszy właściciel | |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Petersburga  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 59°56′19″N 30°19′56″E/59,938611 30,332222
| |
PołożenieEdytuj
Kompleks pałacowy położony jest w historycznym centrum Petersburga między rzekami Mojką, Fontanką i Kanałem Gribojedowa, w niedalekiej odległości od Soboru Zmartwychwstania Pańskiego i Zamku Michajłowskiego. Z Newskim Prospektem połączony jest ulicą Michajłowską.
ProjektEdytuj
PoczątkiEdytuj
Pomysł wybudowania rezydencji dla Wielkiego Księcia Michała Pawłowicza powstał jeszcze za życia jego ojca, imperatora Pawła I, który w 1798 r. zarządził zabezpieczenie funduszy na poczet budowy[1]. Z uwagi na wielkie sumy pochłaniane przez budowę Zamku Michajłowskiego projekt nie wszedł w fazę realizacji. W 1801 r. Paweł został zamordowany w wyniku spisku pałacowego. Do pomysłu wrócił po kilkunastu latach jego następca, Aleksander I, który wyasygnował na ten cel ponad dziewięć milionów rubli[2].
BudowaEdytuj
Na głównego architekta został wyznaczony Carlo Rossi, który czuwał także m.in. nad projektem Budynku Sztabu Generalnego. Wybór miejsca w jakim zostanie wzniesiona rezydencja najmłodszego syna cesarza Pawła nie był od początku przesądzony. Brano pod uwagę np. teren przy placu Isakijewskim (placu św. Izaaka), gdzie obecnie stoi Pałac Maryjski[3]. Prace przygotowawcze rozpoczęły się w 1817 roku. W kwietniu 1819 r. powołano specjalną komisję mającą czuwać nad budową pałacu. Kamień węgielny położono uroczyście 14 lipca 1819 r., a budowa oficjalnie rozpoczęła się 26 lipca[1]. Budynek został uroczyście otwarty 30 sierpnia 1825 roku. Budowa pałacu pochłonęła 7,6 milionów rubli[1].
Kompleks pałacowyEdytuj
ArchitekturaEdytuj
Carlo Rossi przemodelował całe otoczenie pałacu, przedłużając niektóre ulice i tworząc ich nowe odnogi. Tak by mimo odmienności w stylach, w sposób harmonijny wpasować nowy obiekt w dotychczasowe zabudowania, tworząc tzw. Plac Sztuk Pięknych[4]. Zgodnie z zamierzeniami architekta Pałac Michajłowski jest doskonale widoczny z Newskiego Prospektu[5], łączy go z nim ulica Michajłowska. Przed nowym pałacem Rossi stworzył paradny dziedziniec ze skwerem, który od ulicy odgrodzony był metalowym parkanem. Potężna brama wejściowa składa się z czterech masywnych kolumn o ornamentyce militarnej, m.in. włóczni z wieńcami laurowymi i skrzyżowanych mieczy. Całość została zwieńczona złotym dwugłowym orłem. Taka stylistyka miała symbolizować potęgę Armii Imperium Rosyjskiego[6]. Na głównej fasadzie budynku portyk złożony z ośmiu korynckich kolumn podtrzymujących bogato dekorowaną arkadę. Fasada zdobiona scenami mitologicznymi oraz wyobrażeniami z Iliady i Odysei[6]. Tam też znajduje się centralne wejście do kompleksu pałacowego, do którego prowadzą szerokie granitowe schody. Obok nich dwa lwy wykonane z białego marmuru, zwane medycyjskimi. Są one kopią starożytnych lwów, znalezionych w Rzymie w XVI wieku[1]. Po obu krańcach głównej fasady umieszczone zostały ryzality, charakteryzujące się gładkimi ścianami. Między nimi i kolumnadą główną Rossi zaprojektował szereg ciągnących się kolumn o tej samej wysokości[7].
OgrodyEdytuj
Od strony skrzydła północnego znajdują się ogrody, założone także według projektu Rossiego. Przed budową pałacu teren ten zajmowały inne kompleksy parkowo-ogrodowe, najpierw należące do Katarzyny I, żony Piotra I Wielkiego, później wchodzące w skład Pałacu Letniego cesarzowej Elżbiety, a następnie pobliskiego Zamku Michajłowskiego. Ogród zaprojektowany przez Rossiego łączy w sobie dwa typy ogrodów: francuski oraz angielski[8]. Rossi zachował dawny system alejek, zasypał część znajdujących się na tym terenie stawów oraz polecił budowę kilku pawilonów. Jeden z nich znajdował się nad rzeką Mojką, do którego dobudowano przystań. W zamiarze Rossiego Ogród Michajłowski miał idealnie komponować się z północną fasadą pałacową[8], która miała też być widoczna z Pola Marsowego[4]. Na fasadzie tej architekt główny zaprojektował składającą się z dwunastu kolumn loggię[7]. Po przewrocie bolszewickim Park Ogrodu Michajłowskiego przemianowano oficjalnie na Park imienia Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom[8].
WnętrzaEdytuj
Wnętrza Pałacu Michajłowskiego zostały zaprojektowane przez Carla Rossiego w stylu Empire. Były one bogato zdobione rzeźbami, obrazami, dywanami, złoceniami i wyszukaną boazerią. Ściany niektórych pomieszczeń wyłożono adamaszkiem[5]. Sufity ozdabiały kryształowe żyrandole. W głównym westybulu znajduje się reprezentacyjna granitowa klatka schodowa, prowadząca na piętro, ozdobiona 18 białymi korynckimi kolumnami[5]. Na piętrze zyskuje ona stylizacja rzymskiego atrium, a jej sufit dekorowany jest freskami[5]. Piętrowe apartamenty spełniać miały funkcje reprezentacyjne i publiczne. Tu odbywały się oficjalne spotkania rodziny wielkoksiążęcej, tu organizowano też koncerty i przyjęcia. Na uwagę zwraca też tzw. Biała Sala, odznaczająca się szczególną symetrią i harmonią[2]. Długa na 24 metry rozciągała się wzdłuż fasady północnej, dając widok na Ogród Michajłowski[5]. Model Białej Sali został przekazany w darze królowi Wielkiej Brytanii Jerzy IV Hanowerskiemu[2]. Na wyposażenie pałacu specjalnie zamówiono kolekcje porcelanowych serwisów[5]. Po śmierci Michała Pawłowicza (1849 r.) z inicjatywy jego żony w pałacu powstał teatr oraz przypałacowa cerkiew, dokonano też zmiany dekoracji zgodnie z nowymi trendami[1].
HistoriaEdytuj
Rezydencja Wielkiego KsięciaEdytuj
Pałac Michajłowski został otwarty 11 września 1825 roku, a dzień później sprowadził się do niego Wielki Książę Michał Pawłowicz wraz z małżonką, Eleną oraz córką. Pałac robił wielkie wrażenie. Angielski dyplomata hrabia Granville, który w 1826 r. wizytował Petersburg opisywał go jako budowlę unikatową, która według niego przewyższa wszystko co widział w Tuileries i innych rezydencjach monarszych[2]. Pałac stał się ważnym miejscem na kulturalnej mapie stolicy nad Newą. Co tydzień organizowano koncerty, a Wielka Księżna wkrótce udostępniła niektóre sale pałacowe uzdolnionym studentom, którzy mogli tutaj pobierać lekcje muzyki[6]. Kilkanaście lat później miały one stać się zalążkiem powstania Konserwatorim Petersburskiego[4]. Wielki Książę Michał, znany z zamiłowania do wojska, spotykał się tutaj z oficerami, stąd prowadził także akcje pomocy weteranom wojennym. Na spotkaniach w pałacu bywali najwięksi twórcy kultury, m.in. Aleksander Puszkin, Fiodor Tiutczew, Wasilij Żukowski, Aleksandr Iwanow, Karl Briułłow, Iwan Ajwazowski, ale także politycy i dyplomaci, np. Otto von Bismarck[4]. Latem Pałac Michajłowski obsługiwało 300 służących, zimą ta liczba zwiększała się do 600[1]. Wielki Książę Michał zmarł w 1849 r., a pałac przeszedł na własność jego żony Eleny. Utrzymała ona znaczenie tego miejsca jako ważnego centrum kultury i sztuki. Jej salon nadal był odwiedzany przez muzyków, pisarzy, poetów i polityków. W czasie Wojny krymskiej (1853–1856) Wielka Księżna otwarła w pałacu szpital dla rannych żołnierzy.
Powolny upadek i powstanie Muzeum RosyjskiegoEdytuj
Elena Pawłowna zmarła w 1873 r., a Pałac Michajłowski odziedziczyła trzecia córka wielkoksiążęcej pary Katarzyna Michajłowna Romanowa. Przestał on wtedy pełnić swą funkcję kulturalną, a stał się po prostu jedną z miejskich rezydencji rodziny. Utrzymanie pałacu pochłaniało ogromne sumy pieniędzy, dlatego większa jego część stała nieużywana. Katarzyna zmarła tutaj w 1894 r., pozostawiła po sobie trójkę dzieci, Helenę (1857–1936), Jerzego Aleksandra (1859–1909) i Karola Michała (1863–1934), pochodzących ze związku z Jerzym (1824–1876) księciem Mecklenburg-Strelitz, którym zapisała majątek. Prawo dynastyczne rodziny cesarskiej stanowiło jednak, że Pałac Michajłowski musi należeć do rodziny Romanowów[1]. Imperator Aleksander III postanowił więc odkupić pałac od potomków Katarzyny. Plan został wykonany już przez jego syna Mikołaja II[2]. 20 stycznia 1895 r. pałac został oficjalnie odkupiony za cenę 6 milionów rubli[2]. 13 kwietnia 1895 r. Mikołaj II wydał cesarski ukaz, który oficjalnie utworzył Muzeum Rosyjskie im. Jego Cesarskiej Mości imperatora Aleksandra III[2]. Utworzenie muzeum kolekcjonującego sztukę rosyjską wymagało przebudowy budynku. Znaczna część bogatych zdobień pałacowych oraz wnętrz została zniszczona, by przystosować je do przechowywania obrazów i rzeźb. W latach 1895–1898 trwała intensywna przebudowa kompleksu pałacowego. Do dnia dzisiejszego tylko niektóre z sal muzealnych Pałacu Michajłowskiego zachowały swój bogaty wystrój. 7 marca 1898 r. odbyło się wielkie otwarcie Muzeum Rosyjskiego.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d e f g Walkspb.ru: Михайловский дворец (Русский музей). [dostęp 2011-08-18]. (ros.).
- ↑ a b c d e f g Rusmuseum.ru: Михайловский дворец. [dostęp 2011-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-17)]. (ros.).
- ↑ Wilk M., Od Petersburga do Leningradu, Warszawa 1980, s. 129.
- ↑ a b c d Hellopiter.ru: Михайловский дворец (1829 – 1825), К.И.Росси. [dostęp 2011-08-18]. (ros.).
- ↑ a b c d e f Sp300.ru: Михайловский дворец. [dostęp 2011-08-19]. (ros.).
- ↑ a b c Spbin.ru: Михайловский дворец. [dostęp 2011-08-19]. (ros.).
- ↑ a b Bazylow L., Historia Nowożytnej Kultury Rosyjskiej, Warszawa 1986, s. 314.
- ↑ a b c Rusmuseum.ru: Михайловский сад. [dostęp 2011-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-19)]. (ros.).