Pałac w Bożkowie

budynek w województwie dolnośląskim

Pałac w Bożkowie – zabytkowy pałac z XVI w. wzniesiony przez hrabiego von Magnisa we wsi Bożków w województwie dolnośląskim.

Pałac w Bożkowie
niem. Schloss Eckersdorf
Symbol zabytku nr rej. A/3603/790/WŁ z 14.05.1981 r.
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bożków

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

neorenesans

Ukończenie budowy

1570 r.

Ważniejsze przebudowy

1787 i 1871 r.

Kolejni właściciele

majorat Anton hr. v. Magnis[1]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowa Ruda
Mapa konturowa gminy wiejskiej Nowa Ruda, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Pałac w Bożkowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Pałac w Bożkowie”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac w Bożkowie”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac w Bożkowie”
Ziemia50°30′50,7″N 16°34′33,6″E/50,514083 16,576000
Sztuczna ruina w parku
1. Epitafium. Herby: Geissler (lg), Tschischwitz (ld), von Ullersdorf (pg), Hennigsdorf (pd)
5. Epitafium. Herby: Donig (lg), Sommerfeldt (pg), Niemitz (pg), Schweinitz (pd)

Historia

edytuj
 
Pałac w XIX w.

Od około 1520 roku majątek w Bożkowie znajdował się w posiadaniu rodziny von Raueck[2]. Po wojnie czesko-palatynackiej posiadłość została skonfiskowana i oddana przybocznemu lekarzowi cesarza, Casparowi Jäschkemu von Eisenhut[2]. Następnie przeszła w ręce jezuitów, od których wykupił ją Johann Georg von Götzen, który rozbudował zamek i w znacznym stopniu przyczynił się do budowy kościoła w jego obecnym kształcie[2]. Po bezdzietnej śmierci ostatniego męskiego potomka tego rodu, hrabiego Johanna von Götzena, majątek przeszedł w 1780 w ręce syna jednej z jego sióstr, hrabiego Antona Aleksandra von Magnisa[2].

Pałac w obecnym kształcie powstał w latach 1787–1791 z przebudowy wcześniejszej budowli z fundacji Aleksandra von Magnisa[3]. Od strony północnej w 1800 roku założono park ze sztucznymi ruinami z płytami nagrobnymi i tarczami herbowymi z XVI i XVII w. oraz leśniczówkę. W 1813 na górze Grodziszcze zbudowano wieżę widokową.

Ostatnia przebudowa pałacu nastąpiła po jego wielkim pożarze w 1870 roku za hrabiego Wilhelma von Magnisa[2][4]. W 1871 przystąpiono do odbudowy pałacu. W 1930 przebudowano elewację na klasycystyczną[3]. Po 1945 pałac przeszedł na własność skarbu państwa (a od 1999 starostwa). Przez wiele lat mieściły się w nim różne szkoły agrotechniczne: od grudnia 1951 Ośrodek Szkoleniowy Kierowników Gospodarstw Rolnych, od 1956 Technikum Rolnicze i szkoła ogrodnicza, w latach 1998–2002 funkcjonujące pod nazwą Zespołu Szkół Agrotechnicznych im. Batalionów Chłopskich[4].

W 1973 roku przeprowadzono remont kapitalny pałacu, a w latach 1975–1979 przeprowadzono zabiegi konserwatorskie w pomieszczeniach pierwszego piętra[2]. Pod koniec XX wieku obiekt popadł w ruinę[5]. W 2005 starosta kłodzki sprzedał pałac spółce Fenelon Group za 2,5 mln zł. W roku 2010 kupił go inwestor z Sobótki[6]. W 2016 pałac został udostępniony do zwiedzania[7].

Wśród gości, którzy odwiedzili pałac w Bożkowie, byli m.in. John Quincy Adams[2], późniejszy prezydent USA, oraz królowie Prus Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern z małżonką Luizą i Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern.

Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 14 maja 1981 r. obiekt został wpisany do rejestru zabytków[8].

Architektura

edytuj

Zaczątkiem rezydencji w Bożkowie był późnorenesansowy dwór z lat ok. 1570-1625. Dwór ten został przebudowany w stylu barokowym w 1676 r. W latach 1787–1791 dokonano dalszej przebudowy, po której Pałac w Bożkowie zyskał barokowo–klasycystyczny charakter. W 1870 roku pałac prawie kompletnie spłonął i został odbudowany w stylu neorenesansowym[9][10]. Wzniesiono wówczas wysoką wieżę i dwa skrzydła pałacowe. Przekształceniu uległa również barokowa część budowli. Założenie posiada trzy kondygnacje i zbudowane jest na planie wycinku koła, w układzie wielotraktowym[3]. Budowla posiada wewnętrzne świetliki i kilka dachów dwuspadowych z lukarnami i facjatkami. W części środkowej głównego skrzydła zachowały się mury założenia barokowego[3]. Obecnie wnętrza pałacu są w poważnej części zniszczone i zdewastowane[5].

Obok pałacu wznosi się późnobarokowy pawilon ogrodowy z ok. 1800 r., nakryty dachem mansardowym[3].

Wykorzystanie jako plan filmowy

edytuj
  • Zdjęcia do filmu Dreszcze, Legenda, Brigitte Bardot cudowna[11], Ciemno, prawie noc, Władcy przygód. Stąd do Oblivio[12], Filip[13]oraz dokumentu Europa z powietrza Sezon I odc.1 kręcone były w pałacu w Bożkowie oraz teledyski do piosenek „Asylum” Tiary Lu[14] i „Cwany Lis” GrubSon[15], Me and That Man (feat. Dead Soul and Rob Caggiano) – Surrender, BeCeKa - Gryffindor[16]. Na maj 2020 roku planowana jest premiera mini-serialu wojennego Der Überläufer[17], do której część zdjęć była realizowana w pałacu.

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Adreßbuch des Schlesischen Grundbesitzes. Nach amtlichen und authentischen Quellen bearbeitet, CERES, landwirtschaftlicher Verlag, Berlin-Groß-Lichterfelde-West und Leipzig 1910. s. 43. [dostęp 2024-07-27].
  2. a b c d e f g Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 33–39. ISBN 978-83-89102-63-8.
  3. a b c d e Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2005, s. 30. ISBN 83-213-4366-X.
  4. a b Anna Czarna: Zaniedbana piękność z Bożkowa. Fundacja Idea • Kubara Lamina S.A., 2019-09-01. [dostęp 2020-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-02)]. (pol.).
  5. a b Gazeta.pl. [dostęp 2014-04-05].
  6. Gazeta Wrocławska. [dostęp 2017-03-16].
  7. Barbara Adamska, Pałac w Bożkowie udostępniony do zwiedzania [online], naszesudety.pl, 23 sierpnia 2016 [dostęp 2016-09-08].
  8. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2013-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  9. Pałac w Bożkowie. zabytek.pl. [dostęp 2022-09-09].
  10. Zaniedbana piękność z Bożkowa. Świdnicki Portal Historyczny. [dostęp 2022-09-09].
  11. Brigitte Bardot w... Wałbrzychu? [online], film.interia.pl [dostęp 2019-02-18] (pol.).
  12. Władcy przygód. Stąd do Oblivio – zwiastun – nr 1 – Filmweb. [dostęp 2019-03-22].
  13. FILIP - SPACER (w kinach od 3 marca 2023). [dostęp 2023-03-21].
  14. Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Ziemia Kłodzka. Przewodnik, Wydawca: Rewasz, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, s. 103.
  15. GrubSon – Cwany Lis. GrubSon Official 2017-12-06. [dostęp 2019-04-24].
  16. BeCeKa - Gryffindor prod. HVZX (Official Video). [dostęp 2023-03-21].
  17. ''Der Überläufer'' – Dreh – ARD | Das Erste [online], www.daserste.de [dostęp 2019-07-10] (niem.).
  18. Kłodzko

Bibliografia

edytuj