Pałac w Brynku
Pałac w Brynku – pałac z XIX wieku w Brynku w powiecie tarnogórskim, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego jako część zespołu pałacowego, który obejmuje także park z ogrodem botanicznym[1].
 nr rej. 658/66 z 28 maja 1966[1]
| |
 Południowo-zachodnia elewacja pałacu (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Park 5[2] |
| Typ budynku |
pałac |
| Styl architektoniczny | |
| Ukończenie budowy |
1829 |
| Pierwszy właściciel |
Bernard von Rosenthal |
| Kolejni właściciele |
rodzina Henckel von Donnersmarck (1904–1939) |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie gminy Tworóg  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°30′54,07″N 18°44′18,71″E/50,515019 18,738531
| |
Historia edytuj
Pałac wraz z całym przynależącym do niego zespołem parkowym i ogrodem botanicznym zbudowany został w 1829 roku przez Bernarda von Rosenthala z Wrocławia dla księcia Adolfa zu Hohenlohe-Ingelfingen[3]. W roku 1872 rozbudowany został o skrzydła.
W 1904 r. pałac wraz z okolicznymi dobrami kupił hrabia Hugo II Henckel von Donnersmarck z Siemianowic. Ostatnia przebudowa miała miejsce w roku 1905 według projektu architekta z Wrocławia Karla Grossera, w stylu eklektycznym.
Obecnie w budynku pałacu mieści się internat Zespołu Szkół Leśnych i Ekologicznych im. Stanisława Morawskiego.
Pałac edytuj
Pałac przebudowany w stylu eklektycznym, dwupiętrowy, z tarasem z kamienną balustradą i loggią od południa. Nad portykiem znajdują się dwie jońskie kolumny. Boki korpusu flankują dwie wieże z cebulastymi hełmami. Główne wejście w portyku. Nad oknem pierwsze pietra kartusz z herbem Hugo II Henckel von Donnersmarck, właściciela od 1904[4][5]. Powyżej herbu attyka z postaciami przedstawiającymi myśliwego, robotnika, rolnika i rybaka. Dach pałacu mansardowy, wewnątrz mieści się biblioteka z drewnianą boazerią oraz izba pamięci narodowej.
W zachodnim skrzydle znajduje się pałacowa kaplica nakryta cebulastym hełmem z latarnią, połączona z pałacem galerią. W latach PRL-u w kaplicy umiejscowiono sklep. Dopiero w 1991 r. sekularyzowaną kaplicę oddano kościołowi.
Park i architektura edytuj
- Pałac eklektyczny z 1829 r.
- dwa budynki stróżówek z kutymi bramami
- cieplarnia z budynkiem kotłowni i wieżą
- wieża ciśnień z zegarem i przelotową bramą z 1906 r.
- oranżeria z cegły z około 1910 r. na planie litery "H" z wieżą, dziś częściowo administrowana przez Gimnazjum Publiczne
- zabudowania gospodarcze, w tym ujeżdżalnia
- oficyna pałacowa
Galeria edytuj
-
Pałac w 2. poł. XIX w. -
Pałac na pocz. XX w. -
Pałac na pocz. XX w. -
Pałac na pocz. XX w. -
Kaplica pałacowa na pocz. XX w. -
Wnętrze pałacu na pocz. XX w. -
Wnętrze pałacu na pocz. XX w. -
Park z ogrodem botanicznym -
Wieża z herbem Henckel von Donnersmarck -
Na wieży herb Henckel von Donnersmarck -
Ryzalit z herbem Henckel Donnersmarck -
Herb Henckel von Donnersmarck -
Herb Henckel von Donnersmarck
.JPG)
.JPG)
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 119 [dostęp 2019-04-25].
- ↑ Zapytanie ofertowe.... Zespół Szkół Leśnych i Ekologicznych w Brynku, 2017-08-11. [dostęp 2019-04-25].
- ↑ Anna Piernikarczyk: Pałac w Brynku. PolskieDzieje.pl, 2010-11-17. [dostęp 2018-02-04].
- ↑ Zespół pałacowo-parkowy w Brynku – park pałacowy. [dostęp 2024-03-07].
- ↑ Pałac w Brynku. [dostęp 2024-03-07].
Literatura edytuj
- A. Kuzio-Podrucki, Henckel von Donnersmarckowie. Kariera i fortuna rodu, Bytom 2003
- J. A. Krawczyk, A. Kuzio-Podrucki, Zamki Donnersmarcków, Radzionków 2002
- A. Kuzio-Podrucki, P. Nadolski, D. Woźnicki, Herbarz bytomski, Bytom 2003
- I. Kozina, Pałace i zamki na pruskim Górnym Śląsku w latach 1850 - 1914, Katowice 2001, s. 79 - 80.
- F. Zgodzaj, Rosenthalowie z Brynka, w: „Montes Tarnovicensis” nr 17/2005.