Pałac w Sobieszowie
Pałac w Sobieszowie – zabytkowy pałac[2] znajdujący się w Jeleniej Górze, w województwie dolnośląskim.
 nr rej. 900/J z 14.08.1987[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Rozpoczęcie budowy |
1705 |
| Ukończenie budowy |
1712 |
Położenie na mapie Jeleniej Góry  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 50°50′47″N 15°38′21″E/50,846389 15,639167
| |
Zespół zabudowy położony jest w środkowej części Sobieszowa (aktualnie dzielnicy Jeleniej Góry), pomiędzy ulicą Karkonoską a Cieplicką. Pałac stoi na krawędzi skarpy, przy drodze do Piechowic.
Historia edytuj
Po pożarze w roku 1675 zamku Chojnik, rodowego gniazda Schaffgotschów, jego właściciele zmuszeni byli do wzniesienia nowej siedziby. Budowę rozpoczęto w 1705 r. na zlecenie Antona von Schaffgotscha. Kierował nią mistrz budowlany Eliasz Scholze z Bolesławca. Zakończenie prac budowlanych nastąpiło w 1712 r. Pałac początkowo był główną siedzibą rodu. Po przeprowadzce Schaffgotschów do pałacu w Cieplicach stał się ich rezydencją letnią. Pod koniec XVIII w. Schaffgotschowie przekazali budynek zarządcy dóbr i sądowi ziemskiemu. Wnętrza przebudowane po 1945 r. Do roku 2012 mieściła się tu siedziba Zespołu Szkół Rolniczych i Agroturystycznych[3]. 14 sierpnia 2013 budynek został przekazany Karkonoskiemu Parkowi Narodowemu w celu utworzenia centrum edukacyjnego[4]. W 2023 roku gmach otwarto pracach konserwatorskich[5].
Opis obiektu edytuj
Pałac o planie prostokątnym położono na obudowanych kamieniami skarpach z szerokimi schodami od frontu. Obiekt trzykondygnacyjny, o elewacji frontowej 11-osiowej z trzyosiowymi ryzalitami wejściowymi na osi, wieńczonymi prostymi tympanonami. Pod okapem przebiega fryz ornamentowy o motywie akantu. Pośrodku, na osi elewacji fryz przerywa maszkaron. W elewacji ogrodowej zachował się kamienny, prostokątny portal zwieńczony frontonem typu entrecoupé (z przerwą)[6], w której znajduje się kartusz z bujnymi labrami wychodzącymi z przerwy, zawierający pierwotnie hrabiowski (graf) herb Schaffgotschów[7]. Bryłę nakrywa dach czterospadowy. W przyziemiu zachował się dwutraktowy układ wnętrz z holem i klatką schodową pośrodku, w części północno-wschodniej – wnętrza w układzie trzytraktowym. Poniżej pałacu został zaplanowany szeroki dziedziniec gospodarczy, otoczony zabudowaniami dawnego folwarku z XVIII i XIX w. Na majdan składają się oficyny i budynki gospodarcze, wydzielające pośrodku czworoboczny dziedziniec. W części obiektów przetrwały kamienne portale, sklepienia kolebkowe i sklepienia baldachimowe wsparte na filarach.
-
Herb hr. Schaffgotsch -
Mapa Doliny Pałaców
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 2013-03-31 s.44]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 223
- ↑ Co z pałacem w Sobieszowie?
- ↑ "Pałac w Sobieszowie" jak nowy [online], Jelonka.com, 28 września 2023 [dostęp 2024-02-27] (pol.).
- ↑ Fronton. [dostęp 2024-01-18]. (fr.).
- ↑ Portal elewacji ogrodowej. polska-org.pl. [dostęp 2023-07-29]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 34-36. ISBN 83-92292-21-9.
- Zabytki sztuki w Polsce : Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 363. ISBN 83-92290-61-5.
- A. Kuzio-Podrucki, Schaffgotschowie. Dzieje wielkiego rodu z Europy Środkowej, Katowice 2024, ISBN 978-8367152-61-7