Pachycephala
Pachycephala – rodzaj ptaka z rodziny fletówek (Pachycephalidae).
| Pachycephala[1] | |
| Vigors, 1825[2] | |
 Przedstawiciel rodzaju – fletówka żółtobrzucha (P. pectoralis) | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Podgromada | Neornithes |
| Infragromada | ptaki neognatyczne |
| Rząd | wróblowe |
| Podrząd | śpiewające |
| Rodzina | fletówki |
| Rodzaj | Pachycephala |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Muscicapa pectoralis Latham, 1801 | |
| Synonimy | |
| Gatunki | |
|
zobacz opis w tekście | |
Zasięg występowaniaEdytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji, Australii i Oceanii[11].
MorfologiaEdytuj
Długość ciała 14–22 cm; masa ciała 15–58 g[12].
SystematykaEdytuj
EtymologiaEdytuj
- Pachycephala: gr. παχυς pakhus – duży, gruby; κεφαλη kephalē – głowa[13].
- Timixos: kontaminacja nazw rodzajów: Timalia Horsfield, 1821, tymalia i Ixos Temminck, 1825, szczeciak[14]. Gatunek typowy: Timixos meruloides Blyth, 1842 = Pachycephala olivacea Vigors & Horsfield, 1827.
- Muscitrea: kontaminacja nazw rodzajów: Muscicapa Brisson, 1760, muchołówka i Tchitrea Lesson, 1837[15]. Gatunek typowy: M[uscitrea]. cinerea Blyth, 1847.
- Hyloterpe: gr. ὑλη hulē – lesisty teren, las; τερπω terpō – cieszyć się[16]. Gatunek typowy: Hylocharis philomea Müller = M[uscitrea]. cinerea Blyth, 1847.
- Gilbertornis: John Gilbert (?1810–1845), angielski wypychacz, naturalista, podróżnik; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos – ptak[17]. Gatunek typowy: Pachycephala rufogularis Gould, 1842.
- Alisterornis: Alister William Mathews (1907–1985), syn australijskiego ornitologa Gregory’ego Mathewsa; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos – ptak[18]. Gatunek typowy: Pachycephala lanioides buchanani Mathews, 1912 = Pachycephala lanioides Gould, 1840.
- Mattingleya: Arthur Herbert Evelyn Mattingley (1870–1950), australijski ornitolog[19]. Gatunek typowy: Pachycephala peninsulae E.J.O. Hartert, 1899[a].
- Lewinornis: John William Lewin (1770–1819), angielski grawer, przyrodnik, osiedlił się w Australii w 1800, gdzie przebywał do końca życia[20]. Gatunek typowy: Sylvia rufiventris Latham, 1801.
- Musciterpe: kontaminacja nazw rodzajów: Muscitrea Blyth, 1847 i Hyloterpe Cabanis, 1847[21]. Gatunek typowy: Pachycephala simplex Gould, 1843.
- Malacolestes: gr. μαλακος malakos – miękki, delikatny; λῃστης lēistēs – złodziej (tj. dzierzba), od λῃστευω lēisteuō – kraść[22]. Gatunek typowy: Redes tenebrosus Hartlaub & Finsch, 1868.
Podział systematycznyEdytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[23]:
- Pachycephala olivacea – fletówka oliwkowa
- Pachycephala rufogularis – fletówka rudolica
- Pachycephala inornata – fletówka rdzawogardła
- Pachycephala nudigula – fletówka gołogardła
- Pachycephala schlegelii – fletówka królewska
- Pachycephala soror – fletówka zielonogrzbieta
- Pachycephala caledonica – fletówka ochrowa
- Pachycephala implicata – fletówka żałobna
- Pachycephala meyeri – fletówka uboga
- Pachycephala lorentzi – fletówka szarogardła
- Pachycephala modesta – fletówka brązowogrzbieta
- Pachycephala tenebrosa – fletówka okopcona – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań filogenetycznych z Colluricincla[24][25][26]
- Pachycephala philippinensis – fletówka złotobrzucha
- Pachycephala sulfuriventer – fletówka siarkowa
- Pachycephala hypoxantha – fletówka szafranowa
- Pachycephala cinerea – fletówka namorzynowa
- Pachycephala albiventris – fletówka białobrzucha
- Pachycephala homeyeri – fletówka białorzytna
- Pachycephala calliope – fletówka timorska – takson wyodrębniony ostatnio z P. macrorhyncha[27]
- Pachycephala fulvotincta – fletówka sundajska
- Pachycephala arthuri – fletówka koralowa – takson wyodrębniony ostatnio z P. macrorhyncha[27]
- Pachycephala phaionota – fletówka myszata
- Pachycephala hyperythra – fletówka rdzawa
- Pachycephala simplex – fletówka szara
- Pachycephala sharpei – fletówka babarska – takson wyodrębniony ostatnio z P. macrorhyncha[27]
- Pachycephala arctitorquis – fletówka atolowa – takson wyodrębniony ostatnio z P. monacha[28][29]
- Pachycephala griseonota – fletówka bura
- Pachycephala monacha – fletówka czarnogłowa
- Pachycephala leucogastra – fletówka jasnobrzucha – takson wyodrębniony ostatnio z P. monacha[28][30]
- Pachycephala rufiventris – fletówka rudobrzucha
- Pachycephala lanioides – fletówka dzierzbowata
- Pachycephala orpheus – fletówka płowa
- Pachycephala collaris – fletówka rafowa – takson wyodrębniony ostatnio z P. citreogaster[27][31]
- Pachycephala rosseliana – fletówka brązowawa – takson wyodrębniony ostatnio z P. citreogaster[27][31]
- Pachycephala chlorura – fletówka melanezyjska – takson wyodrębniony ostatnio z P. citreogaster[27]
- Pachycephala feminina – fletówka rdzawolica – takson wyodrębniony ostatnio z P. orioloides[27][31]
- Pachycephala orioloides – fletówka wilgowata
- Pachycephala vanikorensis – fletówka archipelagowa – takson wyodrębniony ostatnio z P. citreogaster[27]
- Pachycephala flavifrons – fletówka diademowa
- Pachycephala jacquinoti – fletówka żółtoszyja
- Pachycephala vitiensis – fletówka fidżyjska
- Pachycephala citreogaster – fletówka cytrynowa
- Pachycephala mentalis – fletówka molucka
- Pachycephala macrorhyncha – fletówka grubodzioba
- Pachycephala fuliginosa – fletówka eukaliptusowa – takson wyodrębniony ostatnio z P. pectoralis[32][27][31]
- Pachycephala pectoralis – fletówka żółtobrzucha
- Pachycephala melanura – fletówka obrożna
- Pachycephala aurea – fletówka złota
UwagiEdytuj
- ↑ Podgatunek P. griseiceps.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Pachycephala, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ N.A. Vigors. Observations on the Natural Affinities that connect the Orders and Families of Birds. „Transactions of the Linnean Society of London”. 14, s. 444, 1825 (ang.).
- ↑ E. Blyth. Notes on various Indian and Malayan Birds, with Descriptions of some presumed new Species. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 11, s. 194, 1842 (ang.).
- ↑ E. Blyth. Notices and Descriptions of various New or Little Known Species of Birds. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 16, s. 121, 1847 (ang.).
- ↑ J. Cabanis. Ornithologische Notizen. „Archiv für Naturgeschichte”. 13, s. 322, 1847 (niem.).
- ↑ Mathews 1912 ↓, s. 110.
- ↑ a b Mathews 1912 ↓, s. 111.
- ↑ G.M. Mathews. New generic names, with some notes on others. „Austral Avian Record”. 2, s. 57, 1913–1915 (ang.).
- ↑ G.M. Mathews: Supplements no. 2: The Birds of Australia: Check list of the birds of Australia. Cz. 2: Order Passeriformes (Part). London: Witherby, 1923, s. 131. (ang.)
- ↑ E. Mayr. Three new genera from Polynesia and Melanesia. „American Museum Novitates”. 590, s. 5, 1933 (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Whistlers, whiteheads, sittellas, Ploughbill, Australo-Papuan bellbirds (ang.). IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-27].
- ↑ Boles 2007 ↓, s. 412-413, 415-419, 421, 424-425, 427-429, 432.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Pachycephala.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Timixos.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Muscitrea.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Hyloterpe.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Gilbertornis.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Alisterornis.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Mattingleya.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Lewinornis.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Musciterpe.
- ↑ Jobling 2017 ↓, s. Malacolestes.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pachycephalidae Swainson, 1831 - fletówki - Whistlers (wersja: 2021-01-16). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-08].
- ↑ J.P. Dumbacher, K. Deiner, L. Thompson & R.C. Fleischer. Phylogeny of the avian genus Pitohui and the evolution of toxicity in birds. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 49 (3), s. 774-781, 2008. DOI: 10.1016/j.ympev.2008.09.018 (ang.).
- ↑ K.A. Jønsson, R.C.K. Bowie, R.G. Moyle, L. Christidis, J.A. Norman, B.W. Benz & J. Fjeldså. Historical biogeography of an Indo-Pacific passerine bird family (Pachycephalidae): different colonization patterns in the Indonesian and Melanesian archipelagos. „Journal of Biogeography”. 37 (2), s. 245–257, 2010. DOI: 10.1111/j.1365-2699.2009.02220.x (ang.).
- ↑ J.A. Norman, Pe.G.P. Ericson, K.A. Jønsson, J. Fjeldså & L. Christidis. A multi-gene phylogeny reveals novel relationships for aberrant genera of Australo-Papuan core Corvoidea and polyphyly of the Pachycephalidae and Psophodidae (Aves: Passeriformes). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 52 (2), s. 488-497, 2009. DOI: 10.1016/j.ympev.2009.03.019 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i K.A. Jønsson, M. Irestedt, L. Christidis, S.M. Clegg, B.G. Holt & J. Fjeldså. Evidence of taxon cycles in an Indo-Pacific passerine bird radiation (Aves: Pachycephala). „Proceedings of the Royal Society London, Series B”. 281 (1771). DOI: 1098/rspb.2013.1727 (ang.).
- ↑ a b Ch.G. Sibley & B.L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 978-0-300-04969-5. (ang.)
- ↑ Boles 2007 ↓, s. 429.
- ↑ Boles 2007 ↓, s. 428.
- ↑ a b c d M.J. Andersen, A. Nyári, I. Mason, L. Joseph, J.P. Dumbacher, C.E. Filardi & R.G. Moyle. Molecular systematics of the world's most polytypic bird: the Pachycephala pectoralis/melanura (Aves: Pachycephalidae) species complex. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 170 (3), s. 566-588, 2014. DOI: 10.1111/zoj.12088 (ang.).
- ↑ L. Joseph, Á.S. Nyári & M.J. Andersen. Taxonomic consequences of cryptic speciation in the Golden Whistler Pachycephala pectoralis complex in mainland southern Australia. „Zootaxa”. 3900 (2), s. 294-300, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3900.2.10 (ang.).
BibliografiaEdytuj
- J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-10-13]. (ang.)
- Walter Boles: Family Pachycephalidae (Whistlers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Barcelona: Lynx Edicions, 2007, s. 374-437. ISBN 84-96553-42-6. (ang.)
- G.M. Mathews. New Generic Names for Australian Birds. „Austral Avian Record”. 1, s. 105–117, 1912 (ang.).