Palik (mormonizm)

jednostka organizacyjna kościoła Mormonów

Palik[1] (ang. stake) – jednostka administracyjna obecna w strukturze Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich[2][3].

W jurysdykcji palika znajduje się grupa okręgów, zazwyczaj licząca między 5 a 10 tego typu struktur. Zrzesza tym samym grupę przynajmniej 2000 członków Kościoła[4]. Jego nazwa ma korzenie biblijne i jako taka nawiązuje do wersetów drugiego i trzeciego pięćdziesiątego czwartego rozdziału starotestamentalnej Księgi Izajasza. Osadzona jest również w pozabiblijnych tekstach kanonicznych uznawanych przez świętych w dniach ostatnich, w tym w wersetach od drugiego do piątego dwudziestego drugiego rozdziału stanowiącej część Księgi Mormona 3. Księgi Nefiego. Odnoszą się do niej również werset pięćdziesiąty dziewiąty rozdziału sto dziewiątego Nauk i Przymierzy, a także werset dziewiąty rozdziału sto trzydziestego trzeciego tej samej księgi[5]. Ma przywodzić skojarzenia z niezmiernie istotnym w mormońskiej myśli konceptem Syjonu, którego współczesnym ucieleśnieniem powinna być w założeniu społeczność przynależnych do Kościoła wiernych[6].

Powszechnie występuje na obszarach ze znaczącą, ugruntowaną i długotrwałą obecnością Kościoła. Na obszarach misyjnych, na których ta obecność jest ograniczona bądź niewystarczająco stabilna, tworzy się dystrykty, wypełniające w większości te same zadania[7]. Stanowi odpowiednik katolickiej diecezji[8][9]. Na czele palika stoi prezydent, wspomagany przez dwóch doradców. Wspólnie tworzą oni jego prezydium. Za swą posługę, podobnie jak inni przywódcy obecni w paliku, nie otrzymują żadnego wynagrodzenia[10]. Wśród innych istotnych powołań w paliku znajduje się patriarcha, udzielający godnym tego wiernym błogosławieństw patriarchalnych, prezydenci afiliowanych przy Kościele kobiecych organizacji pomocniczych, protokolanci oraz dwunastoosobowa wyższa rada odpowiedzialna za działania o charakterze dyscyplinarnym[11]. Przywódcy palika wypełniają szereg istotnych funkcji religijnych i administracyjnych. Zapoczątkowują proces wyboru rad biskupich w okręgach oraz prezydiów kworów kapłaństwa Melchizedeka, przeprowadzają regularnie odbywające się konferencje palika, przewodniczą dorocznym konferencjom okręgów[12]. Odpowiadają również za przeprowadzanie wywiadów z wiernymi pragnącymi otrzymać ważną rekomendację świątynną. Ich kontrasygnata jest przy tym niezbędna do tego, by rekomendacja świątynna uzyskała moc sprawczą[13]. Podlegają przy tym członkom władz naczelnych Kościoła, od których regularnie otrzymują wskazówki i polecenia. Same paliki stać się mają dla świętych w dniach ostatnich miejscami, w których ci znaleźć mogą schronienie i ochronę przed nieszczęściami, które nadejść mają zgodnie z mormońską eschatologią w tak zwanych dniach ostatnich[14].

Jako jednostka administracyjna palik sięga swoimi korzeniami do samych początków tradycji religijnej, której jest częścią. Po raz pierwszy wspomniana została 26 kwietnia 1832, w kontekście poświęcenia Kirtland dla pożytku świętych w dniach ostatnich[15]. Organizacja pierwszego palika oraz pierwszej wyższej rady nastąpiła 17 lutego 1834, właśnie w Kirtland[16]. Prezydium tegoż palika było tożsame z Pierwszym Prezydium, najwyższym organem zarządzającym całej wspólnoty. W tym samym roku odrębny palik utworzono w Missouri[17]. W kolejnych dekadach struktura i zadania palika ewoluowały w ramach tworzącej się złożonej struktury organizacyjnej Kościoła. Po przybyciu świętych w dniach ostatnich do Utah niektórzy przedstawiciele władz naczelnych wspólnoty posługiwali jako prezydenci palików. Działo się tak zwłaszcza w ramach szeroko zakrojonej akcji kolonizacyjnej przeprowadzanej przez najwyższe władze kościelne. Znaczny wpływ na paliki miała w szczególności reforma kapłańska z 1877 przeprowadzona przez prezydenta Kościoła Brighama Younga[18]. Od lat 80. XIX wieku w palikach istniały lokalne kwora siedemdziesiątych, zlikwidowane ostatecznie w 1986[19]. W latach 80. XIX stulecia niektóre paliki wzniosły tak zwane namioty spotkań, znacznych rozmiarów budynki wykorzystywane przy okazji większych zgromadzeń[20]. We współczesnym Kościele ich funkcję przejęły centra palika. Przez około 40 lat, od lat 80. XIX wieku aż do lat 20. następnego stulecia paliki prowadziły w swym obrębie szkoły średnie. Pracę misjonarską na poziomie palików podjęto po raz pierwszy w latach 20. XX wieku. Kościelny system opieki społecznej opiera się na inicjatywach wdrażanych na poziomie palików od 1937[21]. Od wspomnianej już reformy kapłańskiej z 1877 aż do lat 80. XX wieku konferencje palików przeprowadzano ponadto co kwartał[22].

Liczba funkcjonujących w Kościele palików zmieniała się wraz z ewolucją oraz ekspansją samej wspólnoty. Przed 1840 Kościół liczył 11 palików[23]. W momencie śmierci Brighama Younga w 1877 istniało już 19 tego typu jednostek. W stulecie Kościoła, w 1930, wspólnota miała około 100 palików. W 1994 zorganizowano z kolei dwutysięczny palik[24]. Pierwsze paliki poza terenami tradycyjnie zasiedlanymi przez świętych w dniach ostatnich powstały w Los Angeles (1923), Nowym Jorku (1934), Nowej Zelandii (1958) oraz Wielkiej Brytanii[25]. Pierwszy palik nieużywający w swej codziennej aktywności języka angielskiego utworzono w Holandii w 1961. Kolejne nieanglojęzyczne paliki powstawały odpowiednio w Niemczech (1961), Meksyku (1961), Brazylii (1966) oraz Japonii (1970)[26].

Przypisy

edytuj
  1. The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints: Palik. [w:] Przewodnik po pismach świętych [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
  2. Stakes, [w:] Hoyt W. Brewster, Jr., Doctrine & Covenants Encyclopedia Revised Edition [e-book], Salt Lake City: Deseret Book Company, 2012, lokalizacja 5474-5475, ISBN 978-1-60907-141-7.
  3. The Joseph Smith Papers: Stake. [w:] Glossary [on-line]. josephsmithpapers.org. [dostęp 2023-07-06]. (ang.).
  4. Ryan Jensen: Church updates policy for creating or changing unit boundaries. [w:] Church News [on-line]. thechurchnews.com, 2023-11-30. [dostęp 2023-12-03]. (ang.).
  5. Stakes, [w:] Hoyt W. Brewster, Jr., Doctrine & Covenants Encyclopedia Revised Edition [e-book], Salt Lake City: Deseret Book Company, 2012, lokalizacja 5474, ISBN 978-1-60907-141-7.
  6. Bruce R. McConkie: Mormon Doctrine. Salt Lake City: Bookcraft, 1966, s. 764.
  7. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8872, ISBN 1-57345-822-8.
  8. Quinn 1994 ↓, s. 57.
  9. Stake President. [w:] Newsroom [on-line]. newsroom.churchofjesuschrist.org. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
  10. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8872-8873, ISBN 1-57345-822-8.
  11. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8873-8874, ISBN 1-57345-822-8.
  12. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8873, ISBN 1-57345-822-8.
  13. Temple Recommend, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 9243, ISBN 1-57345-822-8.
  14. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8874, ISBN 1-57345-822-8.
  15. Stakes, [w:] Hoyt W. Brewster, Jr., Doctrine & Covenants Encyclopedia Revised Edition [e-book], Salt Lake City: Deseret Book Company, 2012, lokalizacja 5476, ISBN 978-1-60907-141-7.
  16. Chronology, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 10472, ISBN 1-57345-822-8.
  17. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8875, ISBN 1-57345-822-8.
  18. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8875-8876, ISBN 1-57345-822-8.
  19. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8876-8877, ISBN 1-57345-822-8.
  20. Tabernacles, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 9104, ISBN 1-57345-822-8.
  21. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8877, ISBN 1-57345-822-8.
  22. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8877-8878, ISBN 1-57345-822-8.
  23. Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1411-1414. ISBN 978-0-02-904040-9.
  24. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8878, ISBN 1-57345-822-8.
  25. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8878-8879, ISBN 1-57345-822-8.
  26. Stake, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 8879, ISBN 1-57345-822-8.

Bibliografia

edytuj
  • D. Michael Quinn: The Mormon Hierarchy: Origins of Power. Salt Lake City: Signature Books, 1994, s. 1-686. ISBN 978-1-56085-056-4.
  • General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. Salt Lake City: The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 2021, s. 1-433.