Pandorawirusy (łac. Pandoravirus) – rodzaj wirusów dsDNA z rodziny Pandoraviridae[1]. Ich żywicielami są Acanthamoeby[2]. Zostały zidentyfikowane jako wirusy w 2013 r.[2], lecz później zaliczono do nich także „endocytobionty”[3] odkryte w 2008 r. w amebach u pacjenta chorego na zapalenie rogówki[1]. Gatunkami odkrytymi w 2013 r. były: P. salinus znaleziony w amebach wydobytych z osadu u wybrzeży Chile i P. dulcis wyizolowany z ameb w mule w stawie w Australii[4].

Ich DNA jest dwuniciowy i zawierać może do 2,5 mln par zasad[1]. Są to jedne z największych wirusów, o rozmiarach 1 × 0,5 mikrometrów, większe nie tylko od wielu bakterii, ale także od niektórych pasożytniczych komórek eukariotycznych[2], mniejsze jednak od odkrytego nieco później wirusa Pithovirus sibericum[5]. W chwili odkrycia tylko 7% ich genów było podobne do dotychczas znanych genów z innych organizmów, stąd odkrywcy, spodziewający się zaskakujących ustaleń, nazwali je od puszki Pandory[6].

Wielkość i odmienność genomu tych wirusów jest poszlaką, że wirusy te wyewoluowały z komórek tworzących czwartą, nieznaną domenę organizmów obok archeonów, bakterii i eukariontów[6].

Gatunki rodzaju Pandoravirus (stan z 2018 r.)[1]
Lp. Gatunek Miejsce
odkrycia
Data
odkrycia
Liczba genów Wielkość
genomu
Mbp
1 P. dulcis Australia 2013 1070–1487 1,9
2 P. inopinatum Niemcy 2008 1307–2397 2,2
3 P. macleodensis Australia 2018 926–1552 1,8
4 P. neocaledonia Nowa Kaledonia 2018 1081–1834 1,8
5 P. quercus Francja 2018 1185–1863 2,1
5 P. salinus Chile 2013 1430–2541 2,4

Przypisy edytuj

  1. a b c d Matthieu Legendre i inni, Diversity and evolution of the emerging Pandoraviridae family, „Nature Communications”, 9 (1), 2018, s. 2285, DOI10.1038/s41467-018-04698-4, ISSN 2041-1723, PMID29891839, PMCIDPMC5995976 [dostęp 2020-03-16] (ang.).
  2. a b c Nadège Philippe i inni, Pandoraviruses: Amoeba Viruses with Genomes Up to 2.5 Mb Reaching That of Parasitic Eukaryotes, „Science”, 341 (6143), 2013, s. 281-286, DOI10.1126/science.1239181, PMID23869018 (ang.).
  3. P. Scheid i inni, An extraordinary endocytobiont in Acanthamoeba sp. isolated from a patient with keratitis, „Parasitology Research”, 102 (5), 2008, s. 945–950, DOI10.1007/s00436-007-0858-3, PMID18210154 (ang.).
  4. Jumbo viruses hint at 'fourth domain' of life [online], Fox News, 21 października 2015 [dostęp 2020-03-16] (ang.).
  5. Matthieu Legendre i inni, Thirty-thousand-year-old distant relative of giant icosahedral DNA viruses with a pandoravirus morphology, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 111 (11), 2014, s. 4274–4279, DOI10.1073/pnas.1320670111, PMID24591590, PMCIDPMC3964051.
  6. a b Ed Yong, Giant viruses open Pandora’s box, „Nature News & comment”, 2013, DOI10.1038/nature.2013.13410 (ang.).