Papilio phorbanta
Papilio (Druryia) phorbanta − gatunek motyla z rodziny paziowatych i podrodziny Papilioninae.
| Papilio phorbanta | |
| Linnaeus, 1771 | |
 samica | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Podrodzaj | |
| Gatunek |
Papilio phorbanta |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 | |
Taksonomia edytuj
Gatunek ten opisany został w 1771 roku przez Karola Linneusza[2]. Jest blisko spokrewniony z P. manlius i P. epiphorbas[3][4]. Dawniej zaliczany był wraz z nimi do podrodzaju Princeps[5][3] do grupy gatunków P. nireus-group[3]. W klasyfikacji Bernarda Ronda z 2011 roku P. phorbanta wraz z P. epiphorbas, P. manlius i P. oribazus tworzy grupę gatunków P. oribazus-group, której wszyscy przedstawiciele są endemitami różnych części madagaskarskiego regionu zoogeograficznego. Grupa ta umieszczana jest w podrodzaju Druryia[5].
W 1833 roku Jean Baptiste Boisduval opisał gatunek Papilio disparilis, który został później zsynonimizowany z podgatunkiem nominatywnym P. phorbanta phorbanta[5][3].
Drugi podgatunek: P. phorbanta nana został opisany przez René Oberthüra w 1879 roku jako odmiana: Papilio disparilis var. nana[6].
Opis edytuj
Paź o rozpiętości skrzydeł około 9-10 cm. Samiec ma wierzch ciała czarny, a spód brązowy. Jego przednie skrzydła są z wierzchu czarne z niebieską przepaską i dwoma niebieskimi plamkami u wierzchołka, a od spodu brązowe. Jego tylne skrzydła mają krótkie ogonki i pofalowane krawędzie, są z wierzchu czarne z dużą niebieską plamą i łańcuszkiem małych, niebieskich kropek wzdłuż zewnętrznej krawędzi, a od spodu brązowe z łańcuszkiem małych, żółtych plamek. Skrzydła samic są brązowe z łańcuszkiem białych kropek wzdłuż zewnętrznej krawędzi wierzchu tylnych[7].
Ekologia edytuj
Naturalnym pokarmem gąsienic są liście Toddalia asiatica, ale znajdywane są także na liściach cytrusów (Citrus sp.). Żerowiska znajdują się na wysokości od 300 do 1200 m n.p.m., ale imagines latają między poziomem morza a 1400 m n.p.m. Do poznanych pasożytów jaj należą błonkoskrzydłe z rodziny Trichogrammatidae lub Sceleonidae, natomiast larwy atakowane są przez muchówkę Carcelia evoluans z rodziny rączycowatych[8].
Rozprzestrzenienie i zagrożenie edytuj
Gatunek endemiczny dla Reunionu w archipelagu Maskarenów. Dwa skarłowaciałe osobniki umieszczane w taksonie P. phorbanta nana znalezione zostały rzekomo na Seszelach. Mogły to być osobniki wędrujące, zniesione tam z prądami powietrza lub zawleczone, które nie stworzyły tam populacji[9]. Uznawany też za prawdopodobnie wymarły na Seszelach. Został też błędnie wykazany z Madagaskaru[3].
Ze względu na silnie ograniczony zasięg i rzadkość występowania paź ten został umieszczony przez IUCN w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych z kategorią gatunku narażonego na wyginięcie[1][9]. Objęty jest ochroną od 1979 roku[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b M. Gimenez Dixon, Papilio phorbanta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2014-12-17] (ang.).
- ↑ C. Linnaeus: Mantissa Plantarum altera Generum editionalis VI & Specierum editionis II. (Mantissa prioris additamenta). 1771, s. 535.
- ↑ a b c d e Mark C. Williams: File C – Papilionidae - Tribe Papilionini. [w:] Afrotropical Butterflies and Skippers [on-line]. [dostęp 2014-12-18].
- ↑ P. M. H. Davis, M. J. C. Barnes. The Butterflies of Mauritius. „Journal of Research on the Lepidoptera”. 30 (3-4), s. 145-161, 1991.
- ↑ a b c Papilio. [w:] nic.funet.fi [on-line]. [dostęp 2014-12-17].
- ↑ R. Oberthür: Études d’Entomologie. Faunes entomologiques ; descriptions d'insectes nouveaux ou peu connus 4. 1879, s. 54.
- ↑ Papilio phorbanta (Papillon La Pature). [w:] Butterflycorner [on-line]. [dostęp 2014-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-22)].
- ↑ Dominique Martiré, Jacques Rochat: Les papillons de La Réunion et leurs chenilles. 2008, s. 124-126, seria: Parthénope.
- ↑ a b c N. Mark Collins, Michael G. Morris: Threatened Swallowtail Butterflies of the World: The IUCN Red Data Book. Gland, Cambridge: IUCN, 1985.