Pokolec królewski

gatunek ryb z rodziny pokolcowatych
(Przekierowano z Paracanthurus)

Pokolec królewski[3], pokolec[4] (Paracanthurus hepatus) – gatunek morskiej ryby okoniokształtnej z rodziny pokolcowatych (Acanthuridae), nazywany również chirurgiem[5] lub cyrulikiem[5]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Paracanthurus. Hodowany w akwariach morskich.

Pokolec królewski
Paracanthurus hepatus[1]
(Linnaeus, 1766)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Infragromada

doskonałokostne

Rząd

okoniokształtne

Podrząd

pokolcowce

Rodzina

pokolcowate

Rodzaj

Paracanthurus
Bleeker, 1863

Gatunek

pokolec królewski

Synonimy
  • Acanthurus hepatus (Linnaeus, 1766)
  • Acanthurus theuthis Lacepède, 1802
  • Acanthurus triangulus Valenciennes in Cuvier & Valenciennes, 1835
  • Acronurus carneus Poey, 1860
  • Acronurus fuscus Gronow in Gray, 1854
  • Paracanthurus theuthis (Lacepède, 1802)
  • Teuthis hepatus Linnaeus, 1766
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Występowanie

edytuj

Głównie zamieszkuje okolice raf koralowych Indo-Pacyfiku. Był sporadycznie spotykany w rejonach Wielkiej Rafy Koralowej, a także na rafach koralowych Nowej Kaledonii, Samoa, Japonii oraz wschodniej Afryki. Nigdzie jednak nie stwierdzono nadmiernie licznej populacji.

Wygląd

edytuj

Ciało typowe dla rodzaju Paracanthurus. Zabarwienie ciała intensywnie niebieskie. Płetwa ogonowa oraz u niektórych osobników płetwy piersiowe intensywnie żółte. Parzyście po obu stronach ciała od oka biegnie w kierunku ogona czarna pręga, która w środkowej partii ciała tworzy charakterystyczne cylindryczne zapętlenie. Ta sama pręga tworzy charakterystyczne obrzeżenie żółtej płetwy ogonowej, co powoduje u obserwatora wrażenie patrzenia na paletę malarską. Dlatego w niektórych krajach (pokolec królewski) jest nazywany niebieską paletą. Głowa krótka, wciśnięta w ciało, wyglądająca raczej jak nos, tępo zakończona pyskiem przypominającym dziób papugi. W płetwie grzbietowej występuje 9 sztywnych kolców oraz od 26 do 28 miękkich promieni. W płetwie odbytowej (pokolec królewski) posiada 3 sztywne kolce oraz od 24 do 26 miękkich promieni. Dorasta do 31 cm[6]. Uważa się, że niektóre gatunki Acanthurus mają gruczoły jadowe, a ich kolce są używane tylko jako metoda ochrony przed najeźdźcami.

Pożywienie

edytuj

Dieta młodych osobników składa się głównie z planktonu. Dorosłe ryby są wszystkożerne i żywią się planktonem, ale także nie gardzą algami. W warunkach hodowlanych dieta powinna zawierać mrożony kryl i artemię oraz suchą karmę z dodatkiem alg.

Warunki hodowlane

edytuj

Pokolec królewski preferuje wodę o temperaturze z zakresu 24–26 °C oraz zasoleniu 1,022 g/ml. Z uwagi na rozmiary ciała do hodowli zaleca się zbiorniki bardzo duże.

W warunkach naturalnych żyją w parach lub w małych grupach do 10-12 osobników. Dobierając obsadę zbiornika nie należy przesadzać z liczebnością. Zaleca się grupy złożone z trzech par.

Ryby osiągają dojrzałość płciową w wieku 9–12 miesięcy. Tarło odbywa się w późnych godzinach popołudniowych i wieczornych. W trakcie "spektaklu" samce są bardzo agresywne względem samic. Samiec stara się zagonić partnerkę w kierunku powierzchni wody, gdzie uwalniane są jaja i plemniki. Jaja są małe, około 0,8 mm średnicy. Po 24 godzinach z zapłodnionych jaj wylegają się przezroczyste larwy ze srebrzystymi brzuchami.

Pokolec królewski ma skłonność do leżenia na boku. Jest to normalne zachowanie i nie należy się obawiać takich reakcji u ryb. Skłonność do częstych chorób jest najtrudniejszym elementem w hodowli ryb. Paracanthurus są dość podatne na oddziaływanie zakaźnych i pasożytniczych ognisk występujących w hodowli w niewoli. Są one szczególnie podatne na erozyjne stany określane jako HLLE "erozja głowy i bocznej linii". Jest coraz więcej dowodów na to, że objawy dwustronnego zniekształcenia ciała (ubytki i wżery) powstają głównie ze względu na brak odpowiednich składników odżywczych, głównie witamin C, A i D. Niektórzy ichtiolodzy opowiadają się za tym, że przyczynami HLLE są także: napięcia wywołane hodowlą w niewoli, pierwotniaki Octomita necatrix oraz złej jakości woda.

Przypisy

edytuj
  1. Paracanthurus hepatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Paracanthurus hepatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
  4. Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
  5. a b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973 (wyd. II 1976), seria: Mały słownik zoologiczny.
  6. Paracanthurus hepatus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 2022-09-27]