Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśleparafia luterańska w Wiśle, należąca do diecezji cieszyńskiej. Ma siedzibę w centrum miasta, gdzie też znajduje się jej kościół parafialny. W 2019 liczyła 2822 wiernych[1].

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle
Ilustracja
kościół parafialny
Państwo

 Polska

Siedziba

Wisła

Adres

ul. 1 Maja 49, 43-460 Wisła

Data powołania

1782

Wyznanie

luteranizm

Kościół

Ewangelicko-Augsburski w RP

Diecezja

cieszyńska

Kościół

Kościół Ewangelicko-Augsburski apostołów Piotra i Pawła w Wiśle

Proboszcz

ks. Waldemar Szajthauer

Położenie na mapie miasta Wisła
Mapa konturowa miasta Wisła, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle”
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego
Mapa konturowa powiatu cieszyńskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle”
Ziemia49°39′13,1″N 18°51′38,3″E/49,653639 18,860639
Strona internetowa

Historia

edytuj

Początki zboru (parafii) luterańskiej w Wiśle związane są z wydaniem przez cesarza Józefa II Habsburga Patentu Tolerancyjnego w 1781. 18 czerwca 1782 pastor cieszyński Bartelmus poświęcił miejsce pod budowę drewnianego domu modlitwy, gotowego już jesienią 1782. Pierwszym pastorem został Samuel Kosany z Bańskiej Bystrzycy na Górnych Węgrzech (1782-1788), następnie Andrzej Lihocki, również z Węgier (1788-1794), potem Wilhelm Andrzej Bystroń, który w 1802 przeniósł się do Ustronia, po nim Jan Rakowski (1802-1818), za którego wybudowano plebanię w latach 1805-1807[2]. W 1818 ze Spiszu przybył pastor Michał Kupferschmid, który nauczył się w Wiśle języka polskiego z Biblii. Za jego pastorowania powstał cmentarz (1819), nowa szkoła na miejscu poprzedniej drewnianej (1825), a także wybudowany w latach 1833-1838 nowy murowany dom modlitwy, obecny kościół apostołów Piotra i Pawła.

Patent Tolerancyjny ustanowił również strukturę oficjalnie działającego Kościoła ewangelickiego w Przedlitawii. Wszystkie zbory zostały podległe konsystorzowi powstałemu w 1784 w Cieszynie a w 1785 przeprowadzonemu do Wiednia. W 1784 powstała superintendentura dla Moraw, Śląska i Galicji. W 1807 powstał seniorat śląski, któremu z czasem podległe zostały wszystkie zbory na Śląsku Austriackim.

Równouprawnienie protestantów w Cesarstwie Austriackim nastąpiło wraz z wydaniem Patentu Protestanckiego w 1861, po którym do domu modlitwy dobudowano wieżę. Pastor Kupferschmid zmarł w 1867, a proboszczem został po nim jego syn i wikary, Gustaw Kupferschmid.

Według schematyzmu kościelnego z 1875 zbór obejmował Wisłę, część Ustronia, Brenną oraz Nydek (od 1920 w Czechach) zamieszkałe przez 4679 luteran[3].

1 października 1932 Istebna stała się filią parafii w Wiśle.

W 1925 parafia zrzeszała 4 401 wiernych a w 1937 6 tysięcy z czego (303 w filiale w Istebnej)[4].

1 grudnia 1994 doszło do podziału parafii i wyodrębniły się z niej parafie w Czarnem, Głębcach, Jaworniku i Malince[5].

W 2003 parafia liczyła 2853 wiernych, natomiast w 2013 należało do niej 2817 członków[6].

Przypisy

edytuj
  1. Zgromadzenie Parafialne. „Luteranin”. 1 (69), s. 38, marzec 2020. ISSN 1899-9387. 
  2. Wisła - Kościół ewangelicki
  3. Schematismus der evangelischen Kirche Augsb. und Helvet. Bekenntnisses in den im österr. Reichsrathe vertretenen Königreichen und Ländern. Wien: 1875.
  4. Stefan Król: W: Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. Red. Krzysztof Nowak. Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2015, s. 251
  5. Wisła – miasto EDK [online], dnikosciola.pl [dostęp 2024-01-15].
  6. Błażej Guzy, Funkcjonowanie Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w powiecie cieszyńskim (na przykładzie Cieszyna, Wisły i Drogomyśla), Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, 2014, s. 25 [dostęp 2024-01-15].

Bibliografia

edytuj