Parafrenia (ang. paraphrenia z gr. παρά „poza-, obok” i φρήν „umysł”) – termin wprowadzony do psychiatrii przez Karla Ludwiga Kahlbauma w 1863 roku na określenie chorób psychicznych, charakteryzujących się występowaniem w określonym wieku: w młodości (paraphrenia hebetica s. hebephrenia) lub wieku starczym (paraphrenia senilis)[1]. Obecnie zespół parafreniczny jest definiowany jako zespół urojeniowy z urojeniami o strukturze pośredniej między urojeniami paranoidalnymi a urojeniami paranoicznymi przy względnie zintegrowanej osobowości. Miejsce zespołu parafrenicznego i parafrenii w psychopatologii jest jednak nierozstrzygnięte[2].

Zaburzenia urojeniowe
Klasyfikacje
ICD-10

F22.0

DSM-IV

298.9
Zaburzenie psychotyczne niewyspecyfikowane gdzie indziej

Emil Kraepelin w 8. wydaniu swojego podręcznika psychiatrii z 1913 roku użył terminu parafrenii na określenie jednostki chorobowej zbliżonej obrazem klinicznym do schizofrenii, ale odbiegającym od niej przebiegiem; późny wiek wystąpienia objawów nie miał dla Kraepelina znaczenia diagnostycznego. Wyróżnił cztery postacie parafrenii: systematyczną (paraphrenia systematica), fantastyczną (paraohrenia phantastica), z konfabulacjami (niem. confabulierende Form der Paraphrenie) i ekspansywną (niem. expansive Form der Paraphrenie)[3].

Šerko w 1919 opisał tzw. parafrenię inwolucyjną[4].

Termin późnej parafrenii był później użyty przez Rotha na określenie psychozy występującej w wieku starczym, częściej u kobiet, charakteryzującej się usystematyzowanymi urojeniami (zwykle prześladowczymi) i omamami (słuchowymi, węchowymi)[5].

Obecnie termin parafrenii jest niemal zarzucony. Parafrenia nie jest odrębną kategorią w klasyfikacjach ICD-10 ani DSM-5. W ICD10 kategoria zaburzeń urojeniowych (F22.0) obejmuje parafrenię.

Ravindran i inni psychopatolodzy sugerowali przydatność ponownego zdefiniowania parafrenii jako jednostki nozologicznej zajmującej miejsce między zaburzeniami urojeniowymi a schizofrenią paranoidalną[6][7] lub jako kategorię zbliżoną do schizofrenii o bardzo późnym początku[8].

Przypisy edytuj

  1. G.E. Berrios. The insanities of the third age: a conceptual history of paraphrenia.. „Journal of Nutrition, Health and Aging”. 7, s. 394-399, 2003. PMID: 14625618. 
  2. Jacek Wciórka: Psychopatologia: objawy i zespoły zaburzeń psychicznych. W: Janusz Rybakowski, Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka: Psychiatria. T. 1: Podstawy psychiatrii. Wrocław: Elsevier, 2012, s. 388–389. ISBN 978-83-7609-114-3.
  3. Kraepelin E.: Psychiatrie: ein Lehrbuch für Studierende und Ärzte. III. Band. Klinische Psychiatrie. II. Teil. Leipzig: Verlag Johann von Ambrosius Barth, 1913, s. 668, 973–1022.
  4. Šerko A. Die Involutionsparaphrenie. „Monatsschrift für Psychiatrie und Neurologie”. 45 (5), s. 245-286; 334-364, 1919. DOI: 10.1159/000190743. 
  5. Roth M. The natural history of mental disorder in old age. „British Journal of Psychiatry”. 101, s. 281-301, 1955. DOI: 10.1192/bjp.101.423.281. 
  6. A.V. Ravindran, L.N. Yatham, A. Munro. Paraphrenia redefined. „Canadian Journal of Psychiatry”. 44 (2), s. 133–137, 1999. DOI: 10.1177/070674379904400202. PMID: 10097832. 
  7. L. Pelizza, F. Bonazzi. What′s happened to paraphrenia? A case-report and review of the literature. „Acta Biomedica”. 81 (2), s. 130-140, 2010. PMID: 21305878. 
  8. Casanova M. F.. The pathology of paraphrenia. „Current Psychiatry Reports”. 12, s. 196-201, 2010.