Perkoz olbrzymi

Perkoz olbrzymi
	Podiceps major
	(Boddaert, 1783)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	perkozowe
Rodzina	perkozy
Rodzaj	Podiceps
Gatunek	perkoz olbrzymi
Synonimy
	Colymbus major Boddaert, 1783; Aechmophorus major (Boddaert, 1783); Podicephorus major (Boddaert, 1783);
	Colymbus major Boddaert, 1783; Aechmophorus major (Boddaert, 1783); Podicephorus major (Boddaert, 1783);
Gatunki
	P. major major (Boddaert, 1783); P. major navasi Manghi, 1984;
	P. major major (Boddaert, 1783); P. major navasi Manghi, 1984;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Perkoz olbrzymi^[5] (Podiceps major) – gatunek dużego ptaka z rodziny perkozów (Podicepodidae), zamieszkujący południową i zachodnią część Ameryki Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka edytuj

Takson ten dawniej bywał umieszczany w rodzaju Aechmophorus^[2]. W 1994 roku Bocheński wyodrębnił ten gatunek z rodzaju Podiceps i nadał mu nową nazwę rodzajową Podicephorus^[6]; rodzaj ten nie jest jednak obecnie akceptowany. Wyróżnia się dwa podgatunki: P. major major i P. major navasi.

Zasięg występowania edytuj

Perkoz olbrzymi zamieszkuje w zależności od podgatunku^[2]^[7]:

P. major major (Boddaert, 1783) – perkoz olbrzymi – występuje od Paragwaju i południowych krańców Brazylii po Patagonię i środkowe Chile. Osobna populacja na wybrzeżach Peru. Widywany jest również sporadycznie na Falklandach.
P. major navasi Manghi, 1984 – perkoz czarnogłowy^[5] – żyje w fiordach w południowym Chile i na terenie andyjskiego jeziora Llanquihue. W okresie pozalęgowym wędruje na tereny morskie, przede wszystkim w okolice Wysp Chiloé u zachodnich wybrzeży Chile.

Morfologia edytuj

Jest największym gatunkiem perkoza na świecie^[8], masą ciała bardziej przypominając kormorana lub gęś. Mierzy 67–80 cm i waży około 1600–2000 g. Ptaki posiadają rdzawą szyję i pierś, przechodzący w czarny na grzbiecie i białawy na brzuchu. Głowa jest koloru szarego, oczy rudo-brązowe. Obie płcie są podobnie upierzone, ale samice są mniejsze^[8].

Ekologia i zachowanie edytuj

Perkoz olbrzymi preferuje zazwyczaj otwarte akweny. Najczęściej spotykany na jeziorach o niezbyt głębokiej wodzie i na spokojnych rzekach, często otoczonych lasami. Poza sezonem lęgowym gatunek ten można spotkać wzdłuż wybrzeży, w ujściach rzek i zatokach, a czasem nawet na otwartym morzu^[8].

Pożywienie perkoza olbrzymiego stanowią przede wszystkim ryby, których rozmiar może sięgać nawet 11 cm. Ponadto żywi się także skorupiakami, owadami oraz mięczakami. Dietę urozmaica krabami, głównie w okresie zimowym.

Jest gatunkiem umiarkowanie socjalnym i niekiedy gnieździ się w koloniach. Gniazduje od października do stycznia, w czasie lata na półkuli południowej. Lęgnie się zazwyczaj 2 razy w roku, składając każdorazowo 3–6 jaj. Inkubacja trwa 25–30 dni i zajmują się nią oboje rodzice. Pisklęta opuszczają gniazdo wkrótce po wykluciu. Potrafią pływać i nurkować, ale samica przez pierwsze dni często wozi je na grzbiecie. W okresie pisklęcym są karmione przez rodziców. W pełni opierzone stają się po 44–75 dniach od wyklucia^[8].

Status edytuj

IUCN uznaje perkoza olbrzymiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku^[4]. Liczebność populacji szacuje się na około 50 tysięcy osobników. Globalny trend liczebności uznawany jest za stabilny, choć trendy liczebności niektórych populacji nie są znane^[4].

Przypisy edytuj

↑ Podiceps major, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Great Grebe (Podiceps major). IBC The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-02)]. (ang.).
↑ ^a ^b D. Lepage: Great Grebe Podiceps major. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-10-17]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Podiceps major, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Podicipedidae Bonaparte, 1831 - perkozy - Grebes (wersja: 2016-07-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-20].
↑ Zbigniew M.Z.M. Bocheński Zbigniew M.Z.M., The comparative osteology of grebes (Aves: Podicipediformes) and its systematic implications, „Acta Zoologica Cracoviensia”, 37 (1), 1994, s. 191–346 (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Grebes, flamingos. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d N. Bouglouan: Great Grebe. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Podiceps major, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Great Grebe (Podiceps major). IBC The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-02)]. (ang.).

[avibase-3] D. Lepage: Great Grebe Podiceps major. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-10-17]. (ang.).

[iucn-4] Podiceps major, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Podicipedidae Bonaparte, 1831 - perkozy - Grebes (wersja: 2016-07-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-20].

[bocheński-6] Zbigniew M.Z.M. Bocheński Zbigniew M.Z.M., The comparative osteology of grebes (Aves: Podicipediformes) and its systematic implications, „Acta Zoologica Cracoviensia”, 37 (1), 1994, s. 191–346 (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Grebes, flamingos. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

[oiseaux-8] N. Bouglouan: Great Grebe. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]