Petrel szarobrzuchy

Petrel szarobrzuchy
	Pterodroma inexpectata
	(J.R. Forster, 1844)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	burzykowate
Rodzaj	Pterodroma
Gatunek	petrel szarobrzuchy
Synonimy
	Procellaria inexpectata J.R. Forster, 1844; Pterodroma inexpectata inexpectata (J.R. Forster, 1844); Pterodroma inexpectata thompsoni Mathews 1915; Bulweria inexpectata (J.R. Forster, 1844); Aestrelata affinis (Buller, 1875); Oestrelata affinis (Buller, 1875); Procellaria affinis Buller, 1875; Aestrelata fisheri Ridgway 1883; Oestrelata fisheri (Ridgway 1883); Pterodroma fisheri (Ridgway 1883); Aestrelata gularis (Peale 1848); Oestrelata gularis (Peale, 1848); Procellaria gularis Peale, 1848; Pterodroma gularis (Peale, 1848); Procellaria lugens G.R. Gray, 1844; Pterodroma neglus Mathews, 1928; Aestrelata scalaris Brewster, 1886; Oestrelata scalaris (Brewster, 1886); Pterodroma scalaris (Brewster, 1886);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Petrel szarobrzuchy^[6] (Pterodroma inexpectata) – gatunek średniej wielkości ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[7]. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Występowanie i biotop edytuj

Występuje na rozległym obszarze Pacyfiku od Alaski do wybrzeży antarktycznych^[8]. Spotykany także na południowych krańcach Ameryki Południowej^[8]. Większość życia spędza przemierzając oceany, rzadko bywa widywany w pobliżu stałego lądu (z wyjątkiem okresu lęgowego)^[8]. Gniazduje na wyspach u wybrzeży Nowej Zelandii – na wyspach u wybrzeży Fiordlandu, wyspach Solander i Snares, wyspach w Cieśninie Foveaux oraz wyspach wokół wyspy Stewart^[5]. Gatunek zniknął z części miejsc lęgowych, zwłaszcza dwóch głównych wysp Nowej Zelandii oraz innych pobliskich wysp, wskutek introdukcji drapieżników, takich jak koty^[8].

Morfologia edytuj

Petrel szarobrzuchy (u góry) na rysunku z 1888 roku

Rozmiary

Długość ciała 32–36 cm, rozpiętość skrzydeł 74–92 cm^[9]. Masa ciała 247–441 g^[9].

Wygląd zewnętrzny

Upierzenie wierzchu ciała ciemne z czarnym paskiem biegnącym przez oko^[8]. Spód biały z szarą plamą na środku tułowia^[8]. Na jasnym spodzie skrzydeł, charakterystyczne czarne pasy w kształcie litery M (widoczne w locie)^[8]. Brak dymorfizmu płciowego^[8].

Ekologia i zachowanie edytuj

Tryb życia edytuj

Ptak wędrowny, przystosowany do życia na otwartym oceanie, zbiera pokarm z powierzchni wody, a także śpi w locie^[8].

Pożywienie edytuj

Pokarm stanowią ryby, kałamarnice i skorupiaki^[8].

Lęgi edytuj

W okresie lęgowym, który rozpoczyna się w październiku, petrele szarobrzuche wędrują na południe^[8]. Gniazdują w koloniach na małych skalistych wyspach^[8]. Po zakończeniu lęgów wracają na północ^[8].

Gniazdo

Gniazduje bezpośrednio na ziemi lub w szczelinach skalnych^[8].

Jaja i pisklęta

Samica składa 1 białe jajo, które jest wysiadywane przez okres około 50 dni^[8]. Pisklę przebywa w gnieździe do 3,5 miesiąca^[8].

Status edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody petrel szarobrzuchy od 2000 roku klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened); wcześniej, od 1988 roku miał on status „najmniejszej troski” (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji w 2004 roku szacuje na prawdopodobnie ponad 1,5 miliona osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na plądrowanie lęgów przez introdukowane drapieżniki^[5].

Przypisy edytuj

↑ Pterodroma inexpectata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Mottled Petrel (Pterodroma inexpectata). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Mottled Petrel Pterodroma inexpectata – synonyms. [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-05-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Checklist Committee Ornithological Society of New Zealand: Checklist of the birds of New Zealand, Norfolk and Macquarie Islands, and the Ross Dependency, Antarctica. 4th ed.. Wellington, New Zealand: Te Papa Press, 2010, s. 92. ISBN 978-1-877385-59-9.
↑ ^a ^b ^c Pterodroma inexpectata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-16].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p DavidD. Alderton DavidD., Encyklopedia ptaków świata, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 28, ISBN 978-83-8172-650-4 (pol.).
↑ ^a ^b N. Bouglouan: Mottled Petrel. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-05-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Pterodroma inexpectata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Mottled Petrel (Pterodroma inexpectata). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).

[avibase-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Mottled Petrel Pterodroma inexpectata – synonyms. [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-05-16]. (ang.).

[checklist-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Checklist Committee Ornithological Society of New Zealand: Checklist of the birds of New Zealand, Norfolk and Macquarie Islands, and the Ross Dependency, Antarctica. 4th ed.. Wellington, New Zealand: Te Papa Press, 2010, s. 92. ISBN 978-1-877385-59-9.

[iucn-5] Pterodroma inexpectata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-6] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-16].

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-16]. (ang.).

[:3-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p DavidD. Alderton DavidD., Encyklopedia ptaków świata, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 28, ISBN 978-83-8172-650-4 (pol.).

[oiseaux-9] N. Bouglouan: Mottled Petrel. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-05-16]. (ang.).

[6]

[2]

[7]

[1]

[3]

[4]

[5]

[8]

[9]