Pezicula ocellata

Pezicula ocellata (Pers.) Seaver – gatunek grzybów z rodziny Dermateaceae.

Pezicula ocellata

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	patyczniaki
Rząd	tocznikowce
Rodzina	Dermateaceae
Rodzaj	Pezicula
Gatunek	Pezicula ocellata
Nazwa systematyczna
Pezicula ocellata (Pers.) Seaver North American Cup-fungi (Inoperculates) (New York): 345 (1951)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pezicula, Dermateaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi.

Po raz pierwszy opisał go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Peziza ocellata. W 1951 r. Fred Jay Seaver przeniósł go do rodzaju Pezicula. Ma 10 synonimów. Niektóre z nich:

• Encoelia aurea (Pers.) Kirschst. 1935
• Ocellaria aurea var. congesta Grelet 1957
• Ocellaria aurea var. cornicola Kauffman & Kanouse 1929.

Morfologia

Teleomorfa

Owocniki typu apotecjum wyrastają z podkładek, zwykle będących luźną tkanką strzępkową zmieszaną z tkanką żywiciela (pseudostromata). Występują zwykle w dużych ilościach przebijając się przez korę drzewa, czasami niewiele tylko nad nią wystając. Są siedzące (beztrzonowe) o okrągłej lub eliptycznej, płaskiej lub wklęsłej tarczce. Mają w stanie świeżym średnicę 0,6-2,0(-2,4) mm, po wyschnięciu 0,4-1,5(-2,0) mm. Powierzchnia naga, podczas suchej pogody oprószona, blada do jaskrawo pomarańczowej lub bardziej brązowawa. Wnętrze owocnika początkowo prawie całkowicie zamknięte, białawe, później otwierające się i odsłaniające hymenium. Brzeg nagi, tej samej barwy, zwykle dobrze rozwinięty, wypukły, mącznie biały, oprószony, w suchych warunkach mocno wywinięty, czasami go brak.

Worki często rzadkie, cylindryczno-maczugowate i często najszersze w dolnej połowie, o wierzchołku szeroko zaokrąglonym, zwężające się gwałtownie w krótki trzon, 8-zarodnikowe, ale często także z 1–6 zarodnikami. Aparat apikalny w odczynniku Melzera nieamyloidalny. Askospory nierównoboczne, elipsoidalne, z zaokrąglonymi końcami, rzadko lekko spiczaste, początkowo bez przegród, cienkościenne lub pogrubione do 1 µm, potem szkliste, 23,5–42 9,5–17,5 µm, ale w workach z mniejszą liczbą zarodników mogą wystąpić gigantyczne askospory o długości do 50 µm, po dojrzeniu 1–3(–4)-przegrodowe, o ściankach pogrubionych do 1,5 µm, szkliste lub jasnożółtobrązowe. Parafizy liczne, ściśle przylegające, na większej długości w postaci galaretowatej matrycy, z ziarnistym żółtym lub brązowawym materiałem w górnej części hymenium, nitkowate, tępe, septowane, słabo rozgałęzione, głównie w dolnej części, niektóre zespolone, o szerokości 2–3 µm, z żółtozielonymi kropelkami oleju. Ich komórki wierzchołkowe stopniowo nabrzmiewają do 5,5 µm, mają ziarnistą zawartość, szkliste, gładkie ściany i brak im gutuli.

Anamorfa

Podkładki prawdziwe (eustromata), zanurzone, okrągłe, widoczne jedynie jako niepozorne wzniesienia kory. Powstają w nich makrokonidia 27–46,5 × 11,5–15 µm, elipsoidalne, proste, rzadziej lekko zakrzywione, zaokrąglone na obu końcach, z ledwo wystającą blizną u nasady, szkliste, gładkie, bezprzegrodowe, wypełnione kropelkami oleju przeważnie o średnicy 2–4 µm; niektóre są bardziej wydłużone, wąsko maczugowate, z zaokrąglonymi wierzchołkami, stopniowo zwężające się w kierunku podstawy. Mikrokonidia nieznane.

Zasięg występowania i siedlisko

Występuje w Europie, Ameryce Północnej, Azji, Nowej Zelandii, pojedyncze stanowiska podano także w Afryce Południowej. W Polsce do 2003 r. podano tylko dwa stanowiska i to dawne (Bogumił Eichler 1902 i Joseph Schroeter 1908), ale w późniejszych latach podano kilka nowych stanowisk.

Grzyb nadrzewny, saprotrof, w Polsce notowany na drewnie wierzby (Salix) i topoli (Populus).