Pezzottait
Pezzottait (malinowy beryl[potrzebny przypis]) - odmiana berylu. Pezzottait został po raz pierwszy uznany za minerał przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Mineralogiczne we wrześniu 2003 roku. Jest on odmianą cezową berylu, będącą krzemianem cezu, berylu, litu i glinu, o wzorze chemicznym Cs(Be2Li)Al2Si6O18[1]. Nazwany na cześć włoskiego geologa i mineraloga Federico Pezzotta[2]. Pezzottait początkowo mylono z czerwonym berylem lub nową odmianą berylu (zwanej "berylem cezowym"); w przeciwieństwie do typowego berylu, pezzottait zawiera lit i krystalizuje w układzie trygonalnym, a nie heksagonalnym.
Okaz Pezzottaitu z Madagaskaru | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Skład chemiczny |
CsLiBe2Al2Si6O18 |
---|---|
Twardość w skali Mohsa |
8 |
Przełam |
Nieregularny/nierówny, muszlowy |
Łupliwość |
niedoskonała |
Pokrój kryształu |
słupkowe lub sześciokątne kryształy tabelaryczne |
Układ krystalograficzny |
trygonalny |
Właściwości mechaniczne |
kruchy |
Gęstość minerału |
2,9-3,1 |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
różowy, czerwonawy, malinowy, pomarańczowo-różowy |
Rysa |
biała |
Połysk |
szklisty |
Współczynnik załamania |
1,601 do 1,620 |
Właściwości
edytujZawiera cez, beryl, lit, aluminium, krzem i tlen[2];
Posiada twardość mierzoną w skali Mohsa na poziomie 8, taką samą jak topaz[1];
W przeciwieństwie do innych beryli ma układ krystalograficzny trygonalny, a nie heksagonalny[1];
Wykazuje dwójłomność na poziomie od -0,008 do 0,011[1];
Jest półprzezroczysty albo przezroczysty[1];
Posiada umiarkowany dichroizm, od różowo-pomarańczowego lub fioletowo-różowego do różowawo-fioletowego[1];
Bardzo rzadko zdarzają się odmiany trapiche, jak w przypadku innych odmian beryli;
Pezzottait ma zawsze głęboki kolor i nigdy nie jest bladoróżowy w przeciwieństwie do morganitu[3];
Występowanie
edytujSą to najczęściej izolowane kryształy o nieregularnym kształcie wypełniające wnęki pomiędzy cleavelandytem, kwarcem i turmalinem. Występują praktycznie tylko w skałach magmowych głównie w pegmatytach i granitach. Oprócz kwarców i turmalinów współwystępują także z mikroklinem, danburytem i albitem[1].
Miejsce występowania
edytujPo raz pierwszy zostały odkryte w 2003 roku w południowym Madagaskarze w druzach granitowych pegmatytów. Po raz pierwszy pojawił się na wystawie kamieni szlachetnych w Tucson w 2003 roku, dzięki czemu szybko stał się przedmiotem pożądanym przez kolekcjonerów kamieni szlachetnych i minerałów na całym świecie[4]. Złoża w Madagaskarze zostały w większości wyczerpane. W 2004 roku Elaine Rohrbach podczas prac poszukiwawczych wzdłuż granicy Tajlandii i Mjanmy natrafiła na kolekcję bladoróżowych kryształów trapiche oraz fragmentów kryształów, które prawdopodobnie pochodziły z Birmy. Analiza laboratoryjna wykazała, że te kryształy zawierały rzadki minerał - pezzottait, który wcześniej potwierdzono występowanie wyłącznie na Madagaskarze i w Afganistanie. Następnie, w 2007 roku, kolejne odkrycia pezzottaitów miały miejsce w Khet Chal, regionie w Mogoku, Birmie. Kryształy birmańskie charakteryzują się płaskim i tabelarycznym kształtem oraz różnorodnym zakresem kolorów, który może obejmować odcienie od różowo-pomarańczowego do fioletowo-różowego[2][4]. Pezzottait został stwierdzony także w Polsce (Piława Górna); Austrii; Czechach oraz w Stanach Zjednoczonych (Maine, Emmons Quarry)[1].
Galeria
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h https://www.mindat.org/min-25652.html
- ↑ a b c Pezzottaite Mineral Data [online], www.webmineral.com [dostęp 2024-03-29] .
- ↑ Mineralienatlas - Fossilienatlas [online], www.mineralienatlas.de [dostęp 2024-03-29] (niem.).
- ↑ a b Pezzottaite Debuts as the Newest Trapiche Gem Mineral | Gems & Gemology [online], gia.edu [dostęp 2024-04-25] .