Phlegmariurus

rodzaj roślin

Phlegmariurusrodzaj roślin z rodziny widłakowatych. Wyodrębniony został z bardzo podobnego morfologicznie rodzaju wroniec Huperzia w 1964 i przez długi czas jego status pozostawał niejasny[4], ale potwierdzony został w systemie klasyfikacyjnym Pteridophyte Phylogeny Group z 2016[2] i w badaniach molekularnych nad filogenezą tych roślin[5]. Obejmuje ok. 250[2][6] do ponad 300[7] gatunków. Występują one w strefie tropikalnej i subtropikalnej[6]. Są to rośliny na ogół i pierwotnie epifityczne, choć część przedstawicieli młodszych linii rozwojowych występujących w górach na kontynentach amerykańskich wtórnie została roślinami naziemnymi. Najczęściej rosną w wilgotnych lasach równikowych, ale znaczna część gatunków z kontynentów amerykańskich zasiedla też wysokogórską formację paramo (ponad granicą lasu). Rośliny z tego rodzaju różnią się od podobnych wrońców (poza dominującym epifityzmem) brakiem bulwek i wypukłymi, a nie wklęsłymi ścianami zarodników[5].

Phlegmariurus
Ilustracja
Phlegmariurus varius
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

widłaki

Rząd

widłakowce

Rodzina

widłakowate

Rodzaj

Phlegmariurus

Nazwa systematyczna
Phlegmariurus (Herter) Holub
Preslia 36(1): 17, 21 (1964)[3]
Typ nomenklatoryczny

Phlegmariurus phlegmaria (L.) T.Sen & U.Sen (=Lycopodium phlegmaria L.)[3][2]

Synonimy
  • Lycopodium sect. Phlegmariurus Herter[3]
Phlegmariurus squarrosus
Phlegmariurus phyllanthus

Morfologia

edytuj
 
Phlegmariurus fordii
Pokrój sporofitu
Pędy zwisające lub podnoszące się, wielokrotnie dychotomicznie rozgałęzione, o długości od ok. 15 do 100 cm[6]. Pędy masywne do nitkowato cienkich, gęsto lub rzadziej rozgałęzione, rozpierzchłe lub spłaszczone[5].
Liście
Lancetowate, jajowate lub łuskowate, całobrzegie, skórzaste lub cienkie, błyszczące lub matowe[6].
Zarodnie
Nerkowate, pękające dwiema klapami, rozwijają się w kątach sporofili w końcowych odcinkach pędów. Sporofile u części przedstawicieli są niezbyt odmienne od płonnych liści asymilacyjnych lub wyraźnie od nich mniejsze[6]. Zarodniki jednakowe (jak u innych widłakowatych), wyraźnie tetradryczne, z wewnętrznymi ścianami wypukłymi[5].
Gametofit
Samożywna, rozgałęziająca się roślina wytwarzająca rodnie i plemnie[5].

Systematyka

edytuj
 
Phlegmariurus saururus

W systemie PPG I z 2016 jest to jeden z trzech rodzajów z podrodziny Huperzioideae W.H.Wagner & Beitel ex B.Øllg. z rodziny widłakowatych. W obrębie podrodziny zajmuje pozycję bazalną i zarazem siostrzaną względem rodzajów wroniec Huperzia i Phylloglossum. Taka relacja potwierdzona badaniami molekularnymi oznacza, że nieuprawniony jest podział tej podrodziny na szeroko ujmowany rodzaj Huperzia i monotypowy (bardzo odmienny morfologicznie) Phylloglossum – poprawne jest albo łączenie wszystkich tych rodzajów w jeden – Huperzia sensu lato, albo podział na trzy rodzaje, co jest współcześnie preferowane[2][5].

W obrębie rodzaju gatunki tworzą dwa klady różniące się rozprzestrzenieniem – jeden występuje w strefie międzyzwrotnikowej Nowego Świata, a drugi – Starego (z dosłownie pojedynczym wyjątkiem w każdej z grup)[5].

Wykaz gatunków[7]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. a b c d e The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. a b c Phlegmariurus (Herter) Holub. [w:] International Plant Names Index (IPNI) [on-line]. [dostęp 2020-05-05].
  4. K.U.Kramer, P.S. Green (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. I. Pteridophytes and Gymnosperms. Berlin, Heidelberg, New York, London, Paris, Tokyo, Hongkong, Barcelona: Springer-Verlag, 1990, s. 33. ISBN 3-540-51794-4.
  5. a b c d e f g Ashley R. Field, Weston Testo, Peter D. Bostock, Joseph A.M. Holtumce, Michelle Waycott. Molecular phylogenetics and the morphology of the Lycopodiaceae subfamily Huperzioideae supports three genera: Huperzia, Phlegmariurus and Phylloglossum. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 94, B, s. 635-657, 2016. 
  6. a b c d e Phlegmariurus (Herter) Holub. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-05-05].
  7. a b Hassler, Michael & Schmitt, Bernd: Phlegmariurus. [w:] Checklist of Ferns and Lycophytes of the World 8.02 [on-line]. [dostęp 2020-05-05].