Pinodżem I – wielki kapłan Amona oraz faraon, władca starożytnego Egiptu.

Pinodżem I
Ilustracja
władca starożytnego Egiptu
Dane biograficzne
Dynastia

XXI dynastia

Ojciec

Pianchi

Matka

Hereret II

Żona

Henuttaui II,
Isetemachbit I

Dzieci

Mencheperre,
Psusennes I,
Masaharta,
Dżedchonsuiufanch,
Maatkare,
Mutnedżmet

Syn wielkiego kapłana i wodza armii Pianchiego i Hereret II. Jego pierwszą małżonką została córka Ramzesa XIDuathathor Henuttaui II, ze związku z którą narodzili się jego następcy Mencheperre oraz Psusennes I. Mogło to wskazywać na dążenie do uprawomocnienia jego władzy poprzez wykazanie ciągłości dynastii. Ze związku z drugą małżonką, Isetemachbit I narodzili się dwaj jego synowie - następcy; Masaharta i Dżedchonsuiufanch. Władzę kapłańską w Tebach sprawował w latach 1070–1055 p.n.e. po czym przekazał ją swemu synowi Masaharcie, sam przyjmując tytulaturę królewską, obejmując władzę jako król Górnego i Dolnego Egiptu. W rzeczywistości podlegał mu jedynie Górny Egipt. Na północy władzę sprawował Smendes I, a jego zwierzchnictwo nad całym obszarem Obydwu Krajów – przynajmniej w czasie pontyfikatu Pinodżema – wydaje się być niepodważalne. Lata liczono bowiem latami jego panowania, a nie Pinodżema. Około 16. roku panowania Smendesa Pinodżem przyjął tytuł królewski. Jako król Górnego i Dolnego Egiptu panował od 1054–1032 roku p.n.e. Nadal jednak lata liczono latami panowania Smendesa, co wskazuje na dalsze poszanowanie jego zwierzchnictwa. Był to zatem układ władzy polegający na uzurpowaniu sobie uprawnień władzy królewskiej przy jednoczesnym poszanowaniu zwierzchnictwa prawowitego władcy. Faraon sprawował władzę, podlegając jednocześnie woli Amona, wyrażanej poprzez jego wyrocznię, której rzecznikiem był wielki kapłan. Po koronacji imiona Pinodżema zapisywano w kartuszach, a pojawiły się one w wielu miejscach Egiptu: w Tebach, Koptos, Abydos, jak również w Tanis, co niezbicie dowodzi związkowi pomiędzy Amonem z Tanis i jego wielkim kapłanem, którym był Smendes, z Amonem tebańskim i osobą Pinodżema.

W czasie swego panowania Pinodżem prowadził zdecydowaną politykę dynastyczną. Trzej jego synowie odziedziczyli po nim godność wielkiego kapłana, a córka Maatkare została boską małżonką Amona. Można przyjąć z dużym prawdopodobieństwem hipotezę, że jego synem był także Psusennes I; był więc czwartym, który osiągnął szczyty władzy.

Wielką zasługą Pinodżema jest jego dbałość o tradycję i poprzedników. Dzięki niemu przetrwały do naszych czasów mumie kilku spośród największych faraonów Nowego Państwa. On to urządził w grobowcu Amenhotepa II (KV35) skrytkę mumii królewskich, którą Victor Loret odnalazł 9 marca 1898 roku.

Znajdowały się tam:

  • mumia niezidentyfikowanej kobiety – prawdopodobnie królowa Teje, żona Amenhotepa III,
  • mumia niezidentyfikowanej kobiety – prawdopodobnie królowa Tauseret, XIX dynastia,
  • mumia kilkunastoletniego chłopca – prawdopodobnie syna Amenhotepa.

W jednym z kolejnych pomieszczeń, dokładnie zamurowanym i zamaskowanym znajdowało się dziesięć sarkofagów (w tym dziewięć królewskich).

Odnaleziono tam mumie:

Mumię samego Pinodżema odnaleziono w skrytce BD-320 w Deir el-Bahari

W czasie jego pontyfikatu i panowania równocześnie władzę sprawowali:

Tytulatura

edytuj
Królewski Protokół
serech lub Horusowe:
G5
E2
D44
N28G17S40M17Y5
N35
U6
 
trl.: Ka-nechat-Chaem-Uaset Meri-Amon
tłum.: Byk-potężny-koronowany-w-Tebach Ukochany-przez-Amona
prenomen lub imię tronowe:
M23
X1
L2
X1
 
N5L1N28C12U21
N35
 
trl.: Cheper-chau-Re Setepen-Amon
tłum.: Objawiony-przejaw-Re Wybrany-przez-Amona
nomen lub imię rodowe:
G39N5
 
M17Y5
N35
U6G40Z4M29
 
trl.: Pinodżem Meri-Amon
tłum.: Ten-który-należy-do-najwspanialszego Ukochany-przez-Amona

Bibliografia

edytuj
  • Nicolas Grimal, Dzieje starożytnego Egiptu, Adam Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518.
  • Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044.