Piotr Niezgoda
Piotr Niezgoda (ur. 24 grudnia 1875 w Bukowej, zm. 24 marca 1955 w Krakowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, dziekan generalny Wojska Polskiego.
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
24 grudnia 1875 |
| Data i miejsce śmierci |
24 marca 1955 |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
|
.jpg)
| |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujPiotr Niezgoda urodził się 24 grudnia 1875 we wsi Bukowa, w ówczesnym powiecie pilzneńskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Wojciecha, rolnika, właściciela 36 morgów ziemi, i Katarzyny z Pacanów[1][2]. Miał dziesięciorga rodzeństwa[3]. Młodszy brat został profesorem gimnazjum w Jaśle[3].
W 1886 ukończył naukę w szkole ludowej[3]. W 1894 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Jaśle (w jego klasie był Emil Gaweł)[4][5]. Działał w organizacjach niepodległościowych (Związek Żuawów). W 1898 ukończył Seminarium Duchowne w Przemyślu[3]. 6 czerwca 1898 został wyświęcony na kapłana przez biskupa ks. Łukasza Soleckiego[6]. Pracę duszpasterską rozpoczął w Parafii św. Marcina w Błażowej[6].
1 października 1903 roku rozpoczął służbę w cesarskiej i królewskiej Armii w charakterze kapelana wojskowego[3]. W październiku 1912 został kapelanem Szpitala Garnizonowego Nr 3 w Przemyślu[7]. W czasie I wojny światowej od 2 sierpnia 1914 był proboszczem c. i k. 2 Dywizji Piechoty na froncie rosyjskim[8]. 20 marca 1917 został referentem w Oddziale Metryk Wojennych (niem. Kriegsmetrikalabteilung) c. i k. Ministerstwa Wojny w Wiedniu[8]. 25 października 1916 został starszym kapelanem Szpitala Rezerwowego Nr 6/IV[9]. 20 listopada 1917 roku proboszczem c. i k. 24 Dywizji Piechoty na froncie włoskim[8]. Od 13 czerwca do 31 października 1918 pełnił służbę w Dowództwie Miasta Udine na stanowisku proboszcza garnizonu[9].
W Wojsku Polskim od listopada 1918. Był dziekanem generalnym przy Naczelnym Dowództwie Wojska Polskiego. 14 kwietnia 1921, na wniosek Kurii Biskupiej Wojsk Polskich, został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego[10]. 16 grudnia 1921 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu dziekana generalnego z 3. lokatą wśród kapelanów wyznania rzymskokatolickiego[11]. W latach 1921–1930 był szefem duszpasterstwa wyznania rzymskokatolickiego w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie[12][13][14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu dziekan generalnego ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 64. lokatą w korpusie generałów, a jego oddziałem macierzystym był Oddział V Sztabu Generalnego[15]. W 1923 roku zajmował 63. lokatę wśród generałów brygady, za Antonim Niewiarowskim (31. lokata) i Karolem Boguckim (45. lokata)[16]. W następnym roku zajmował wśród generałów brygady 34. lokatę, za Antonim Niewiarowskim (9. lokata) i Karolem Boguckim (16. lokata)[17]. W 1928 roku zajmował 5. lokatę na liście starszeństwa generałów[14]. W 1934 roku zajmował 2. lokatę na liście starszeństwa duchowieństwa wojskowego stanu spoczynku za Karolem Boguckim[18]. Z dniem 31 grudnia 1930 przeniesiony został w stan spoczynku[19][20][21].
W Krakowie był czynny na polu społecznym. W 1922 otrzymał godność podkomorzego Jego Świątobliwości Ojca św. Piusa XI[22]. Pracował w duszpasterstwie cywilnym. W 1931 otrzymał tytuł członka honorowego Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów[23]. Był autorem rozpraw teologicznych i na tematy społeczne oraz autorem wspomnień szkolnych, opublikowanych w książce pt. Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868–1938[24].
Podczas II wojny światowej w trakcie okupacji niemieckiej włączył się do konspiracji Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej jako dziekan Obszaru Krakowsko-Śląskiego. W latach 1947–1952 był kapelanem Zakładu Psychiatrycznego w Kobierzynie, a później kierował domem wczasowym dla księży w Krynicy[25].
Zmarł 24 marca 1955 w Państwowym Szpitalu Klinicznym Akademii Medycznej im. Mikołaja Kopernika w Krakowie[26]. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu Rakowickim[27].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”[28][29]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 – 1918[30]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości – 1918[30]
Przypisy
edytuj- ↑ Kolekcja ↓, s. 6, 17.
- ↑ Wojtaszak 2012 ↓, s. 591, tu matka z domu Pacewicz.
- ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1894. Jasło: 1894, s. 18, 31.
- ↑ Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868–1938. Jasło: 1938, s. 117.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 6, 24.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6, 18, 25.
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 6, 18.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 18.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921, s. 828.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 24 grudnia 1921 roku, s. 1634.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 94.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 52.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 12.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 16.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 121.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 118.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 405.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 20 lutego 1930 roku, s. 69, 18 lutego 1930 roku termin przeniesienia w stan spoczynku został przesunięty z dnia 31 marca na dzień 31 grudnia 1930 roku.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 2, pierwotnie miał być przeniesiony w stan spoczynku z dniem 31 marca 1930 roku.
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 231 autor podał, że przeniesienie w stan spoczynku nastąpiło z dniem 31 stycznia 1930 roku.
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 5-6, s. 76, maj-czerwiec 1922.
- ↑ Tow. opieki nad grobami bohaterów po 10 latach chwalebnej działalności. „Express Poranny”. Nr 229, s. 3, 19 sierpnia 1931.
- ↑ Piotr Niezgoda: Wspomnienia z lat szkolnych (z lat od 1886 do 1894). W: Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868–1938. Jasło: 1938, s. 89–98.
- ↑ Wojtaszak 2012 ↓, s. 592.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 148.
- ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Piotr Niezgoda. rakowice.eu. [dostęp 2017-10-24].
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 403.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 22.
Bibliografia
edytuj- Piotr Niezgoda. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.405 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-19].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2 M-Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-87103-81-0.
- Andrzej Wojtaszak: Generalicja Wojska Polskiego 1918–1926. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2012. ISBN 978-83-7399-519-2.