Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – komentarze KUL

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – polskie przekłady poszczególnych ksiąg Biblii wraz z naukowym komentarzem i ekskursami. Nazywane „Komentarzami KUL-owskimi”[1] z racji związku większości autorów z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. Wydawcą przekładów było Pallottinum.

Tomy z przekładami ksiąg Nowego Testamentu ukazywały się w latach 1959–1979. Tomy z przekładami ksiąg Starego Testamentu ukazywały się od 1962 do 2020 roku. W 2020 roku, jako ostatni tom, ukazała się Księga Syracha, którą komentarzem opatrzył Hugolin Langkammer[2].

Pomysłodawcami serii komentarzy dotyczącej Starego Testamentu byli Stanisław Łach i Stanisław Styś (po śmierci Stysia do redakcji dołączył Lech Stachowiak). Po śmierci Stanisława Łacha (1983) oraz Lecha Stachowiaka (1997) odpowiedzialnym za serię był Ryszard Rubinkiewcz (zm. 2011), a w ostatnich latach – aż do jej pomyślnego zakończenia – Mirosław Wróbel.

Komentarz miał być, zgodnie z przedmową do pierwszego tomu: oparty na solidnych podstawach naukowych, ale skierowany nie tylko do biblistów i teologów, ale także do duchowieństwa i ogółu katolickiej inteligencji[3]. Redaktorzy przyznawali, że mieli kłopot z zebraniem dostatecznej liczby współpracowników, gdyż specjalistów z dziedziny Starego Testamentu było mniej[4]. Treść przekładów po ich ukończeniu miała być wydana łącznie z krótszym komentarzem – nie doszło jednak do tego.

Każdy z tomów zawiera szczegółowy komentarz, przewyższający czasami wielokrotnie rozmiarem sam tekst. Aparat naukowy uzupełnia bibliografia, skorowidze i mapy. Wybrane zagadnienia były dodatkowo opisywane w postaci ekskursów.

Serię pozytywnie przyjął kardynał Stefan Wyszyński, który w dedykacji do pierwszego tomu pisał o potrzebie odczuwanej przez społeczeństwo, jak też wysokim poziomie przygotowania Biblistów do tego dzieła[5].

W ankiecie biblistów polskich, którą w 1999 przeprowadziła Katolicka Agencja Informacyjna przekład zwyciężył w dwóch kategoriach: wierności i staranności, a w łącznej punktacji zajął drugie miejsce, ustępując wyłącznie Biblii poznańskiej[6].

Tradycję Komentarzy KUL-owskich kontynuuje Biblia lubelska. Część wydanych w ramach Biblii Lubelskiej tomów została napisana przez tych samych autorów, a tekst przekładów jest zbliżony.

Lista poszczególnych tomów

edytuj

Pismo Święte Nowego Testamentu

edytuj

Redakcja naukowa przekładu: Feliks Gryglewicz, Eugeniusz Dąbrowski.

Seria znana jest również jako: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach.

Tom Tytuł Autor przekładu Rok wydania
I Nowy Testament na tle epoki – Geografia, Historia Eugeniusz Dąbrowski 1958 (wyd. II popr. 1965)
II Nowy Testament na tle epoki – Kultura Eugeniusz Dąbrowski 1958
III-1 Ewangelia według św. Mateusza Józef Homerski 1979
III-2 Ewangelia według św. Marka Hugolin Langkammer 1977
III-3 Ewangelia według św. Łukasza Feliks Gryglewicz 1974
IV Ewangelia według św. Jana Lech Stachowiak 1975
V Dzieje Apostolskie Eugeniusz Dąbrowski 1961
VI-1 List do Rzymian Kazimierz Romaniuk 1978
VI-2 List do Galatów Edward Szymanek 1978
VII Listy do Koryntian Eugeniusz Dąbrowski 1965
VIII Listy Więzienne Augustyn Jankowski 1962
IX Listy do Tesaloniczan i Pasterskie Jan Piotr Stępień 1979
X List do Hebrajczyków Stanisław Łach 1959
XI Listy Katolickie Feliks Gryglewicz 1959
XII Apokalipsa świętego Jana Augustyn Jankowski 1959
XIII-uzupełniający Księgi Nowego Przymierza Józef Błażej Łach 2020

Pismo Święte Starego Testamentu

edytuj

Redakcja naukowa przekładu: Lech Stachowiak, Stanisław Łach.

Tom Tytuł Autor przekładu Rok wydania
I-1 Księga Rodzaju Stanisław Łach 1962
I-2 Księga Wyjścia Stanisław Łach 1964
II-1 Księga Kapłańska Stanisław Łach 1970
II-2 Księga Liczb Stanisław Łach 1970
II-3 Księga Powtórzonego Prawa Stanisław Łach 1971
III-1 Księga Jozuego Józef Błażej Łach 2013
III-2 Księga Sędziów i Księga Rut Józef Błażej Łach 2015
III-uzupełniający Historia czasów Starego Testamentu Józef Jelito 1961
IV-1 Księgi Samuela Jan Łach 1973
IV-2 Księgi 1-2 Królów Józef Błażej Łach 2007
V-1 1-2 Księga Kronik Hugolin Langkammer 2011
V-2 Księgi Ezdrasza i Nehemiasza Hugolin Langkammer 1971
VI-1-3 Księgi: Tobiasza, Judyty, Estery Praca zbiorowa 1963
VI-4 Księgi Machabejskie Feliks Gryglewicz 1961
VII-1 Księga Hioba Czesław Jakubiec 1974
VII-2 Księga Psalmów Stanisław Łach 1990
VIII-1 Księga Przysłów Stanisław Potocki 2008
VIII-2 Księga Koheleta Marian Filipiak 1980
VIII-3 Księga Mądrości Kazimierz Romaniuk 1969
VIII-4 Księga Pieśni nad Pieśniami Hugolin Langkammer 2016
VIII-5 Księga Syracha Hugolin Langkammer 2020
IX-1 Księga Izajasza Lech Stachowiak 1996
IX-2 Księga Izajasza Lech Stachowiak 1996
X-1 Księga Jeremiasza Lech Stachowiak 1967
X-2 Lamentacje i Księga Barucha Lech Stachowiak 1968
XI-1 Księga Ezechiela Józef Homerski 2013
XI-2 Księga Daniela Józef Homerski 2008
XII-1 Księgi Proroków Mniejszych Praca zbiorowa[a] 1968
XII-2 Księgi Proroków Mniejszych Praca zbiorowa[b] 1968
XII-3 Księgi Ludu Bożego Starego Przymierza Józef Błażej Łach 2018

Przypisy

edytuj
  1. Charakterystyka w serwisie Pismo Święte Nowego Testamentu – Antologia polskich przekładów po II wojnie światowej (1945-2009)
  2. Podręczniki biblijne / Księga Syracha - Pallottinum.pl [online], pallottinum.pl [dostęp 2020-04-21].
  3. Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 8
  4. Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 7
  5. Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 5
  6. Waldemar Chrostowski: Biblistyka katolicka w Polsce na progu XXI wieku. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, s. 1771-1773. ISBN 83-7146-080-5.