Piuska

nakrycie głowy wyższego duchowieństwa katolickiego

Piuska (zucchetto, kalotka[1][2]) – mała czapeczka zakładana przez duchownych katolickich pod biret lub kapelusz, natomiast przez wyższych dostojników (biskupów, kardynałów, papieży) noszona stale jako samodzielne nakrycie głowy[3]. Zasadniczo występująca w kolorach: czarnym dla niższych duchownych, amarantowym (fioletowym) dla biskupów i arcybiskupów, szkarłatnym (czerwonym) dla kardynałów, białym dla papieża i emerytowanych papieży.

Biała piuska papieska

Piuski noszone są również w niektórych zakonach w kolorach określonych przez konstytucje zakonne; dawniej nosili je również duchowni diecezjalni. Prawo noszenia piuski mają również opaci klasztorów. Jest też w użyciu zakonników w zakonach habitowych (np. u franciszkanów), ale nigdy podczas liturgii.

Wywodzi się ze zwyczaju tonsury. Był to znak przynależności do stanu duchownego w postaci wygolonego koła na szczycie głowy, przykrywanego właśnie piuską. Wprowadzona w VII w. jako prawo, tonsura została zniesiona po Soborze Watykańskim II przez papieża Pawła VI. Piuska pozostała jako element stroju oficjalnego wyższych duchownych. Noszą ją oni także podczas mszy (ale tylko do zakończenia modlitwy nad darami i po komunii), czego nie mogą czynić inni duchowni[4].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Tonsura i korona – I komu to przeszkadzało?, ikomutoprzeszkadzalo.pl [dostęp 2018-07-01] (pol.).
  2. Adoratio crucis – I komu to przeszkadzało?, ikomutoprzeszkadzalo.pl [dostęp 2018-07-01] (pol.).
  3. piuska, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-29].
  4. Słownik wyrażeń liturgicznych na stronie Parafii św. Dominika. mb.sluzew.dominikanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-23)]..

Linki zewnętrzne edytuj