Placówka Straży Celnej „Antonia-Grądzkie”
Placówka Straży Celnej „Antonia-Grądzkie”[a] – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca w okresie międzywojennym służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Geneza edytuj
Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej rozwiązano formację Strzelców Granicznych[3]. Ich rolę na granicy zachodniej i południowej przejęły Bataliony Wartownicze[4]. Z dniem 1 kwietnia 1921 Bataliony Wartownicze przeorganizowano na Bataliony Celne[5]. W 1921 roku w Lemanie stacjonował sztab 1 kompanii 1 batalionu celnego. 1 kompania celna wystawiła między innymi placówkę w Antonii[6].
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[7]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[8]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[9]. Placówka Straży Celnej „Antonia-Grądzkie” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Dąbrowy” z Inspektoratu SC „Chorzele”[2].
W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[10]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Ochronę północnej, zachodniej i południowej granicy państwa przejęła powołana z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczna[11]. Rozkazem nr 9 z 18 października 1929 roku w sprawie reorganizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powołał komisariat Straży Granicznej „Krukowo”[12]. W 1937 roku placówka Straży Granicznej I linii „Grądzkie” znajdowała się w jego strukturze, a w 1939 w strukturze komisariatu SG „Myszyniec”[13].
Służba graniczna edytuj
- Sąsiednie placówki
Funkcjonariusze placówki edytuj
- Kierownicy placówki
| stopień | imię i nazwisko, numer | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| starszy strażnik | Ludwik Wesołowski (575)[b] | był w 1926[1] |
Obsada personalna placówki w 1926[1]:
- starszy strażnik Ludwik Wesołowski (575)
- strażnik Antoni Kopeć (508)
- strażnik Jan Dąbrówka (1015)
- strażnik Aleksander Myślak (1019)
Uwagi edytuj
- ↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 używają nazwy „Antonja-Grondzkie”[1], a Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku nazwy „Antonja-Gromadzkie”[2]. Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) chodzi o dwie sąsiadujące ze sobą miejscowości − Antonia i Grądzkie.
- ↑ Przy nazwiskach w nawiasach podano numery służbowe funkcjonariuszy Straży Celnej[1]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 169.
- ↑ a b Kozłowski 2012 ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 114.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 117.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 122.
- ↑ OdeB batalionów celnych ↓, s. 1bc.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 56.
- ↑ Polak 1998 ↓, s. 65.
- ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000 ↓.
Bibliografia edytuj
- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Bogusław Polak: Z dziejów polskich formacji granicznych 1918−1839. Studia i materiały. T. I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909484-0-0.
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.