Pochwiak grzybolubny
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Pochwiak grzybolubny, pochwiak pasożytniczy (Volvariella surrecta (Knapp) Singer) – gatunek grzybów z rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pochwiak grzybolubny |
| Nazwa systematyczna | |
| Volvariella surrecta (Knapp) Singer Lilloa 22: 401 (1951) [1949] | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Volvariella, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1829 r. John Leonard Knapp, nadając mu nazwę Agaricus surrectus. Obecną nazwę nadał mu w 1949 r. Rolf Singer[1]. Ma 7 synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Volvaria surrecta (Knapp) Ramsb. 1942
- Volvariella loveiana (Berk.) Michael & Hennig 1964
Alina Skirgiełło w 1999 r. nadała mu polską nazwę pochwiak pasożytniczy, Władysław Wojewoda w 2003 r. zarekomendował nazwę pochwiak grzybolubny[3].
Morfologia
edytujO średnicy 3–5(–8) cm, początkowo prawie kulisty, potem półkulisty, na koniec płaskowypukły, czasami z wklęsłością na środku. Powierzchnia u młodych okazów biała, u starszych nieco ciemniejsza, czasem z różowawym odcieniem, zwłaszcza na środku, jedwabiście błyszcząca i pokryta promieniście ułożonymi, przylegającymi włókienkami. Brzeg dłuższy od blaszek[4].
Gęste, cienkie, wolne, o szerokości do 1 cm, początkowo białe, potem różowołososiowe z brązowym odcieniem. Ostrza jaśniejsze[4].
Wysokość 3–6 cm, grubość 0,4–0,9 cm, walcowaty z rozszerzoną podstawą, pełny. Powierzchnia u młodych okazów biała, szybko jednak zmieniająca barwę na jasnopłową, zwłaszcza w dolnej części, w górnej delikatnie omszona. Pochwa workowata, o szerokości do 1 cm, początkowo biaława, z czasem ciemniejsza, pękająca na 2–3 płaty[4].
W kapeluszu i w trzonie biały, tylko u podstawy trzonu nieco żółtobrązowy. Ma słaby zapach grzybowy i łagodny smak[4].
Różowawy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 4,7–7 × 3–5 µm, o kształcie od elipsoidalnego do wydłużonego jajowatego. Cheilocystydy i pleurocystydy 50–90 × 10–30 µm, workowato-maczugowate lub wrzecionowato-pęcherzykowate, czasami z wydłużonymi szczytami. Skórka kapelusza zbudowana cylindrycznych, septowanych, gładkościennych strzępek, których poszczególne komórki mają wymiary 100–500 × 10 µm i pozbawione są barwnika[4].
- Gatunki podobne
Specyficzne miejsce rozwijania się owocników pochwiaka grzybolubnego łatwo pozwala na odróżnienie tego gatunku. Mikroskopowo odróżnia się drobnymi zarodnikami[4].
Występowanie i siedlisko
edytujNajwięcej stanowisk podano w Europie i Ameryce Północnej, nieliczne także w Azji, Afryce i na Nowej Zelandii[5]. Jest rzadki[4]. W Polsce Władysław Wojewoda w 2003 r. przytoczył 2 stanowiska[3], w późniejszych latach podano wiele następnych[6]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Grzyb nagrzybny, pasożyt i saprotrof występujący w lasach liściastych i iglastych na żywych lub martwych okazach innych grzybów, głównie z rodziny gąskowatych. Notowany na starych okazach lejkówki szarawej (Clitocybe nebularis) i białolejkówki buławotrzonowej (Clitocybe clavipes)[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-07-24] (ang.).
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2024-07-24] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 689, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h i Alina Skirgiełło, Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae), Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999, s. 58–59, ISBN 83-85444-66-1.
- ↑ Występowanie Volvariella surrecta na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-07-25] (ang.).
- ↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-25] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Volvariella surrecta w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-25] (pol.).