Pochwikowate

rodzina owadów z rzędu motyli

Pochwikowate (Coleophoridae) – rodzina motyli z nadrodziny Gelechioidea(inne języki), obejmująca ponad 1300 gatunków w 43 rodzajach, przedstawiciele rodziny występują na całym świecie, w tym w Polsce.

Pochwikowate
Coleophoridae[1]
Hübner(inne języki), [1825]
Ilustracja
Samica Coleophora anatipennella
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

sześcionogi

Gromada

owady

Podgromada

owady uskrzydlone

Rząd

motyle

Nadrodzina

Gelechioidea(inne języki)

Rodzina

pochwikowate

Taksonomia

edytuj

Rodzinę opisał naukowo Jacob Hübner(inne języki) w 1825 roku[2]. Opisano co najmniej 1418 gatunków[3] (lub według innego wyliczenia 1342 gatunki w 2013 roku[4]) i 43 rodzaje należące do pochwikowatych[3]. Według klasyfikacji Ronalda W. Hodgesa(inne języki)[5] oraz Integrated Taxonomic Information System[6] rodzina obejmuje cztery podrodziny[3]:

Badania filogenetyczne sprzed 2014 roku wykazały monofiletyzm powyższych podrodzin, wobec czego można je traktować jako odrębne rodziny siostrzane do skośnikowatych i Cosmopterigidae(inne języki)[4], a te cztery rodziny również tworzą monofiletyczny klad[4]. Pochwikowate są bliżej spokrewnione z Momphidae niż z Blastobasidae[4].

Morfologia

edytuj

Cechy charakterystyczne rodziny obejmują: określone użyłkowanie tylnych skrzydeł[3], obecność grzebienia (ang. pecten) na czułkach[3] oraz specyficzną budowę walw u samców[3]. Osobniki dorosłe są zazwyczaj smukłej budowy ciała[9], ubarwione przeważnie żółto, brązowo, biało lub szaro[9].

Występowanie

edytuj

Pochwikowate występują na całym świecie[3], większość zamieszkuje półkulę północną[9]; różnorodność Coleophorinae i Momphinae jest największa w państwie holarktycznym[3], zwłaszcza w zachodniej Palearktyce i Azji Środkowej[3]. Najwięcej gatunków Blastobasinae stwierdzono w Nowym Świecie[3]. Pterolonchinae występują w rejonie Morza Śródziemnego i w południowej Afryce oraz w Ameryce Północnej, gdzie zostały introdukowane[3]. W Polsce występuje około 150 gatunków[10][11].

Zachowanie

edytuj

Przedstawiciele rodziny z rodzaju Coleophora(inne języki) są postrzegani jako szkodniki m.in. modrzewi, drzew owocowych i orzechowych[12], gdyż gąsienice w pierwszym stadium larwalnym to owady minujące, tzn. przebywające we wnętrzu liści[12]. Późniejsze stadia żerują na powierzchni liści przebywając w koszyczkach[12] (zob. koszówkowate), które wytworzyły z kawałków liści i frassu(inne języki) złączonych oprzędem[12]. Kształty koszyczków różnią się w obrębie rodziny i mogą ułatwiać identyfikację[12]. Gąsienice należące do innych rodzajów są roślinożerne[12], padlinożerne[12] bądź drapieżne – żywią się owadami[12].

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Coleophoridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. A. Vives Moreno, Catálogo mundial sistemático y de distribución de la familia Coleophoridae Hübner [1825] (Insecta:Lepidoptera), Madrid: Ministerio de Agricultura Pesca y Alimentación, 1988, ISBN 84-7479-688-1, OCLC 22431856 [dostęp 2023-01-27].
  3. a b c d e f g h i j k Richard Brown, Coleophoridae Overview, [w:] Mississippi State University [online], mississippientomologicalmuseum.org.msstate.edu [dostęp 2022-11-17].
  4. a b c d Kim i inni, Eleven Species, Including Three Unrecorded Species, Belonging to Coleophoridae (Lepidoptera) Collected from Baengnyeong and Yeonpyeong Islands, Korea, „Korean journal of applied entomology”, 52 (4), 2013, s. 322, DOI10.5656/KSAE.2013.08.0.036 [dostęp 2023-01-27].
  5. Kim i inni, Eleven Species, Including Three Unrecorded Species, Belonging to Coleophoridae (Lepidoptera) Collected from Baengnyeong and Yeonpyeong Islands, Korea, „Korean journal of applied entomology”, 52 (4), 2013, s. 321, DOI10.5656/KSAE.2013.08.0.036 [dostęp 2023-01-27].
  6. Coleophoridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  7. Australian BLASTOBASIDAE [online], lepidoptera.butterflyhouse.com.au [dostęp 2023-01-27].
  8. Fernando Luz i inni, Three new cecidogenous species of Palaeomystella Fletcher (Lepidoptera, Momphidae) from the Brazilian Atlantic Rain Forest, „ZooKeys”, 433, 2014, DOI10.3897/zookeys.433.7379, ISSN 1313-2970, PMID25152676, PMCIDPMC4141182 (ang.).
  9. a b c Family Coleophoridae (Coleophorid Case-bearers) | Butterflies and Moths of North America [online], www.butterfliesandmoths.org [dostęp 2023-01-27].
  10. Coleophoridae ← Mapa Bioróżnorodności: Taksony: Ogólnie [online], baza.biomap.pl [dostęp 2023-01-27].
  11. Coleophoridae [online], lepidoptera.eu [dostęp 2023-01-27].
  12. a b c d e f g h Chris T Maier i inni, Caterpillars on the foliage of conifers in the northeastern United States, Morgantown, W. Va.: U.S. Dept. of Agriculture, Forest Service, 2004, s. 22, OCLC 57253439 [dostęp 2022-07-24] (ang.).