Pouteria lucuma (lucuma) – gatunek rośliny z rodziny sączyńcowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie rośnie na obszarze od północnej części Chile po Kolumbię i Ekwador[5]. Owoce tej rośliny od dawna są cenione przez ludność tubylczą, o czym świadczą znalezione w miejscach pochówku ceramiki przedstawiające ten owoc[6]. W kulturze Moche wyrabiano ozdoby wyobrażające owoce i warzywa, w tym także owoce tego gatunku[7].

Pouteria lucuma
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

sączyńcowate

Rodzaj

puteria

Gatunek

Pouteria lucuma

Nazwa systematyczna
Pouteria lucuma (Ruiz & Pav.) Kuntze
Revis. Gen. Pl. 3(2): 195 1898[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Moche Lucuma 200 r. Larco Museum Collection. Lima, Peru

Europejczycy po raz pierwszy zetknęli się z tym owocem w regionie Chinchasuyu należącym do Imperium Inków w 1531 roku[8].

Inna nazwa tego owocu to lucmo lub z angielskiego eggfruit, odnosi się ona również do blisko spokrewnionej Pouteria campechiana. Nazwa „eggfruit” nawiązuje do suchego owocu, które w strukturze przypomina ugotowane na twardo żółtko jaja. Miąższ lucumy w smaku przypomina słodkie ziemniaki. Jest to bardzo wartościowy owoc, posiadający wysoki poziom karotenu oraz witamin z grupy B. Kuliste lub jajowate owoce są zielone, z jasnym żółtym często włóknistym miąższem. Rośnie na umiarkowanych wysokościach między 1000 a 2400 metrów.

Pierwotnym zasięgiem występowania tego gatunku był klimat tropikalny, jednak rozpowszechnienie uprawy spowodowało jego rozprzestrzenienie także do stref subtropikalnych. Obecnie gatunek uprawiany jest w Peru, Ekwadorze, Chile, Wietnamie i Laosie z powodzeniem również w strefie podzwrotnikowej między innymi w Kalifornii. W ograniczonym stopniu uprawiane także w Boliwii i Kostaryce.

Do rodzaju Pouteria zalicza się również wysoko cenione Pouteria sapota (mamey), Pouteria caimito (abiu), Pouteria campechiana (canistel) oraz Pouteria viridis (Green Sapote)[3].

Proszek z suszonych owoców stosowany jest jako środek aromatyzujący oraz w produkcji lodów.

Popyt na lucumę w jej rodzimym zasięgu, w Chile i Peru przewyższa popyt na truskawki, czekoladę i wanilię[potrzebny przypis].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-28] (ang.).
  3. a b Pouteria lucuma. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-09-04].
  4. Pouteria lucuma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Taxon: Pouteria lucuma. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2012-09-04]. (ang.).
  6. Lucmo [online], www.hort.purdue.edu [dostęp 2017-11-26].
  7. Berrin, Katherine & Larco Museum. The Spirit of Ancient Peru:Treasures from the Museo Arqueológico Rafael Larco Herrera. New York: Thames and Hudson, 1997.
  8. Lesser-known and under-utilised plant resources Ameenah Gurib-Fakim – 2005 – s. 59.

Linki zewnętrzne

edytuj