Pozytyw (instrument muzyczny)

Pozytyw (łac. ponere „stawiać”, „kłaść”) – małe organy piszczałkowe[1], instrument muzyczny z grupy aerofonów wargowych klawiszowych, najwcześniejsza forma organów, początkowo wyposażony w jedną klawiaturę ręczną (manuał) i piszczałki wargowe[2], a od XVI wieku również w klawiaturę nożną (pedał) i piszczałki języczkowe[3]. Ma gabaryty dużej skrzyni o wysokości od ok. 0,5 do 2 metrów[4]; w zależności od konstrukcji umieszczany jest na podłodze lub stole[1]. Do obsługi wymaga dwóch osób: organisty i kalikanta[4].

Pozytyw
(niem.) Positiv, (ang.) Positive Organ, (fr.) Positif
Ilustracja
Klasyfikacja naukowa
421.221.11

Aerofon piszczałkowy (instrument dęty właściwy)

Klasyfikacja popularna
Instrument dęty klawiszowy
Podobne instrumenty

Nazwą pozytyw określa się również część (sekcję brzmieniową) organów średnich i wielkich[5].

Pozytyw używany był głównie od X do XVII wieku[1] w małych kościołach, kaplicach, salach i zamożniejszych domach; w muzyce kościelnej i świeckiej, jako instrument akompaniujący, a od XVII wieku do realizowania basu cyfrowanego[3]. Wyszedł z użycia zastąpiony przez praktyczniejszą fisharmonię. Jego renesans nastąpił w wieku XX, wraz ze wzrostem zainteresowania wykonawstwem muzyki dawnej[1][3].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d positive organ, [w:] Encyclopædia Britannica, 7 stycznia 2015 [dostęp 2023-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-27] (ang.).
  2. Baculewski et al. 2006 ↓, s. 713.
  3. a b c Drobner 1997 ↓, s. 185.
  4. a b Chwałek 1971 ↓, s. 199.
  5. Chwałek 1971 ↓, s. 25.

Bibliografia

edytuj