Prawdinsk

miasto w Rosji

Prawdinsk, Frydland[2] (ros. Правдинск; niem. Friedland in Ostpreußen; lit. Romuva) – miasto w obwodzie królewieckim w Rosji na terenie Barcji (4 tys. mieszkańców w 2021).

Prawdinsk
Правдинск
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 królewiecki

Populacja (2021)
• liczba ludności


4045[1]

Nr kierunkowy

(+7) 40157

Kod pocztowy

238400

Tablice rejestracyjne

39

Położenie na mapie obwodu królewieckiego
Mapa konturowa obwodu królewieckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Prawdinsk”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Prawdinsk”
Ziemia54°27′N 21°01′E/54,450000 21,016667
Strona internetowa

Miejscowość położona nad rzeką Łyną, około 30 km na północny wschód od Bagrationowska i 25 km na południe od Gwardiejska, 10 km od granicy z Polską.

Historia edytuj

Miasto założone przez Krzyżaków w 1312 roku przy brodzie na Łynie. Frydland otrzymał regularne rozplanowanie z czworobocznym placem rynkowym. Miasto otoczono w XIV w. murami obronnymi z 2 bramami. W 1347 zostało najechane przez wojska litewskie[3].

 
Napoleon Bonaparte na polu bitwy pod Frydlandem na obrazie H. Verneta

W 1441 miasto przystąpiło do Związku Pruskiego[3], który na początku 1454 zwrócił się do polskiego króla z prośbą o przyłączenie Prus do Korony Królestwa Polskiego. W lutym 1454 Kazimierz IV Jagiellończyk przychylił się do prośby i inkorporował region z miastem do Polski. Po zakończeniu wojny trzynastoletniej miasto stanowiło w latach 1466–1657 część Polski jako lenno. W tutejszej szkole naukę pobierał Celestyn Myślenta – polski teolog i wieloletni rektor królewieckiej Albertyny. W latach 1659–1661 nauczał tu natomiast polski tłumacz Jerzy Skrodzki. W trakcie II wojny północnej w 1656 miasto zostało zniszczone przez Szwedów[3].

14 czerwca 1807 roku w pobliżu miasta rozegrała się jedna z ważnych bitew wojen napoleońskich. Francuzi pod wodzą Napoleona, wspomagani przez Polaków odnieśli zwycięstwo nad Rosją. W bitwie odnieśli rany generał Jan Henryk Dąbrowski[4] i pułkownik Kazimierz Turno. Zwycięstwo otworzyło drogę do utworzenia polskiego Księstwa Warszawskiego z części ziem zaboru pruskiego.

Od 1871 w granicach Niemiec. W 1877 miał miejsce pożar ratusza[3]. Do 1902 stolica powiatu frydlandzko-bartoszyckiego przed jej przeniesieniem do Bartoszyc.

31 stycznia 1945 roku miasto zostało zdobyte przez oddziały 3. Frontu Białoruskiego. Po II wojnie światowej miejscowość przypadła ZSRR. W 1946 roku nazwę miasta zmieniono na Prawdinsk.

Zabytki edytuj

 
Kościół św. Jerzego

Najcenniejszym zabytkiem miasta jest gotycki kościół parafialny św. Jerzego, wzniesiony w latach około 1360–1380 i rozbudowany na przełomie XV/XVI w. (z tego czasu pochodziły drewniane rzeźbione zworniki sklepienne). Jest to ceglana trójnawowa pseudobazylika z wysoką wieżą i ozdobnym szczytem wschodnim, w którym zachowały się m.in. dwie ceramiczne maski. Powstał jako katolicki, w latach 1525–1945 służył ewangelikom, po latach opuszczenia w 2006 został odremontowany i służy parafii prawosławnej (możliwość zwiedzania wieży).

Z zabudowy historycznego centrum przetrwały nieliczne budynki, m.in. ratusz, barokowy dom z mansardowym dachem w północnej pierzei rynku. Od zachodu i południa starego miasta istnieją silnie zniszczone odcinki dawnych murów obronnych. Zachowała się również dawna wieża ciśnień.

Przypisy edytuj

  1. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года [dostęp 2021-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
  2. Egzonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1].
  3. a b c d [2].
  4. Marian Kukiel, Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795–1815, Zdzisław Rzepecki i ska, Poznań 1912, reprint 1996, s. 146–147, ISBN 83-86600-51-9.

Bibliografia edytuj

  • Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
  • Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
  • Carl von Lorck, Dome, Kirchen und Klöster in Ost- und Westpreussen. Nach alten Vorlagen, 2. unver. Aufl., Frankfurt am Main, Weidlich, 1982, ISBN 3-8035-1163-1.
  • Tadeusz Jurkowlaniec, Gotycka rzeźba architektoniczna w Prusach, Wrocław, Ossolineum, 1989, ISBN 83-04-02935-9.
  • Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011.
  • Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5.

Linki zewnętrzne edytuj