Przytulinka wiosenna

Przytulinka wiosenna, przytulia wiosenna, krucjata wiosenna (Cruciata glabra (L.) Opiz) – gatunek roślin z rodziny marzanowatych. Występuje w północno-zachodniej Afryce, południowej, środkowej i wschodniej Europie, zachodniej i środkowej Azji[3]. W Polsce występuje w niższych położeniach górskich oraz w południowej i środkowej części niżu, na północy tylko na bardzo rozproszonych, pojedynczych stanowiskach[4]. Gatunek osiąga w Polsce północną granicę swojego zasięgu.

Przytulinka wiosenna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

goryczkowce

Rodzina

marzanowate

Rodzaj

przytulinka

Gatunek

przytulinka wiosenna

Nazwa systematyczna
Cruciata glabra (L.) Opiz
Seznam: 34 (1852)[3]
Synonimy
  • Galium bauhini Roem. & Schult.
  • Galium glabrum (L.) Röhl.
  • Galium vernum var. bauhini (Roem. & Schult.) DC.
  • Valantia bauhini (Roem. & Schult.) Schur
  • Valantia glabra L.[3]

Morfologia

edytuj
 
Kwiatostan
 
Kwiaty
Łodyga
O wysokości 10–30 cm, wzniesiona lub podnosząca się, sztywna, pojedyncza, naga lub słabo owłosiona, czworokanciasta[5].
Liście
Eliptyczne, podługowate bądź lancetowate, po cztery w okółkach, trójnerwowe, barwy żółtozielonej[5].
Kwiaty
Żółtozielone, czterołatkowe, zebrane w baldachokształtne kwiatostany w kątach liści. Gałązki kwiatostanowe nieowłosione i pozbawione przysadek[5].
Owoc
Rozłupnia[5].

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, kwitnie od kwietnia do czerwca. Zasiedla skraje lasów, zarośla, łąki i pastwiska. Preferuje gleby wapienne[5].

Systematyka

edytuj

W obrębie gatunku wyróżnia się cztery podgatunki[3]:

  • Cruciata glabra subsp. balcanica (Ehrend.) Soó
  • Cruciata glabra subsp. glabra
  • Cruciata glabra subsp. hirticaulis (Beck) Natali & Jeanm.
  • Cruciata glabra subsp. krylovii (Iljin) E.G.Naumova

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
  3. a b c d Cruciata glabra (L.) Opiz, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-07].
  4. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 181, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  5. a b c d e Zbigniew Nawara, Rośliny łąkowe, Multico, 2012, s. 164.