Pustelnik białobrody
Pustelnik białobrody[4][5] (Phaethornis hispidus) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), występujący w północno-zachodniej i środkowej części Ameryki Południowej. Jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych gatunków pustelników[6]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3].
| Phaethornis hispidus[1] | |||
| (Gould, 1846) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pustelnik białobrody | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Systematyka edytuj
Pierwszego naukowego opisu gatunku – na podstawie holotypu, pochodzącego z Boliwii – dokonał angielski przyrodnik John Gould w 1846 roku, nadając mu nazwę Trochilus hispidus[2]. Nie wyróżnia się podgatunków[7][8]. Ograniczona wiedza na temat znacznej zmienności osobniczej występującej u pustelnika białobrodego zaowocowała tym, że populacje ze wschodniego Ekwadoru opisano jako odrębne gatunki: Trochilus oseryi i Phaethornis villosus; nazwy te są obecnie traktowane jako synonimy[2][7].
Morfologia edytuj
Średniej wielkości koliber o długim, zakrzywionym dziobie. Górna szczęka szara, żuchwa czerwona[6]. Czoło, szczyt głowy, potylica, kark i grzbiet w kolorze szarym z lekko zielonkawym odcieniem. Kuper szary z białymi długimi piórami na ogonie. Kantarek i policzki ciemnoszare. Pasek oczny i pasek policzkowy białawe. Gardło i przód szyi białawe, tworząc śliniak w kształcie brody. Spód ciała szary. Skrzydła czarne z łupkowymi obrzeżami lotek. Nogi łupkowe. Obie płcie podobne[9]. Samica ma nieco krótszy, ale bardziej zakrzywiony dziób, oraz krótsze skrzydła od samca. Młodociane mają ochrowe brzegi piór pokryw nadogonowych. Długość ciała 13–14 cm, masa ciała 4–6 g[7][10].
Zasięg występowania edytuj
Pustelnik białobrody występuje na terenach nizinnych na wschód od Andów. Na dużym obszarze zachodniej i południowej Wenezueli, w Kolumbii, Ekwadorze, Peru, północno-wschodniej Boliwii i zachodniej części brazylijskiej Amazonii[7].
Ekologia edytuj
Jego głównym habitatem są tropikalne i subtropikalne wilgotne lasy nizinne, regularnie zalewane, nad rzekami, rzadziej występuje w lasach wtórnych, lasach bagiennych, zaroślach helikonii i bambusów oraz na plantacjach. Występuje na terenach do wysokości 1200 m n.p.m.[3] Odżywia się nektarem i małymi stawonogami[7].
Rozmnażanie edytuj
Okres lęgowy nie jest dokładnie określony. W Kolumbii to grudzień–kwiecień, w Peru czerwiec–grudzień, w Boliwii lipiec–wrzesień. Buduje gniazda w kształcie stożka zwisającego na końcu dużego liścia. W lęgu zazwyczaj 2 jaja. Pisklęta przebywają w gnieździe od 20 do 22 dni[7].
Status i ochrona edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN pustelnik białobrody jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) od 2004 roku[11]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity[3][12]. Zasięg jego występowania, według szacunków organizacji BirdLife International, obejmuje około 5,33 mln km². BirdLife International podaje, że populacja ma trend spadkowy ze względu na kurczenie się jego naturalnego habitatu i może zmniejszać się nawet do 25% w ciągu trzech pokoleń (czyli 12 lat)[11].
Przypisy edytuj
- ↑ Phaethornis hispidus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Denis Lepage: White-bearded Hermit Phaethornis hispidus (Gould, 1846) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-10-08]. (ang.).
- ↑ a b c d Phaethornis hispidus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trochilidae Vigors, 1825 – kolibrowate – Hummingbirds (wersja: 2021-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-08].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 144, 1999.
- ↑ a b Begazo, A. (Ed.): White-bearded Hermit (Phaethornis hispidus). Peru Aves, 2021. [dostęp 2021-10-09]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Christoph Hinkelmann, Guy M. Kirwan, and Peter F. D. Boesman: White-bearded Hermit Phaethornis hispidus, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-08]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-08]. (ang.).
- ↑ White-bearded Hermit Phaethornis hispidus. eBird Cornell University, 2021. [dostęp 2021-10-09]. (ang.).
- ↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 540. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
- ↑ a b White-bearded Hermit Phaethornis hispidus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-08]. (ang.).
- ↑ White-bearded Hermit Phaethornis hispidus. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-08]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].