Radomice (województwo świętokrzyskie)
Radomice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Morawica[5][4].
| wieś | |
 Szkoła w Radomicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
591[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-026[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
0254396[4] |
Położenie na mapie gminy Morawica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
 50°44′02″N 20°40′24″E/50,733889 20,673333[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0254404 | Chuda Góra | przysiółek |
| 0254410 | Dwór | kolonia |
| 0254427 | Kaczeńce | część wsi |
| 0254433 | Lipa | część wsi |
| 0254440 | Podgórze | część wsi |
| 0254456 | Podziałki | osada leśna |
| 0254462 | Radomice Pierwsze | część wsi |
| 0991893 | Wydrzysz | kolonia |
| 0254479 | Zagórze | przysiółek |
Były wsią klasztoru cystersów wąchockich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[6]. W Królestwie Polskim istniała gmina Radomice. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.
Dojazd z Kielc zapewniają autobusy komunikacji miejskiej linii 45.
W XVIII w. Radomice należały do opactwa cystersów z Wąchocka[7]. Powstanie wsi sięga początku wczesnego średniowiecza i jest związana z organizacją na prawie niemieckim. Prawo niemieckie otrzymały Radomice w 1275[8]. Wsie zorganizowane na prawie niemieckim miały regularny układ zabudowy - ulicowy, owalnicowy, placowy (ryneczkowy), która była skupiona na niwie domowej, ograniczającej rozbudowę wsi poza jej granice[9]. We wsi w pierwszej połowie XIX w. istniał folwark. W dobrach rządowych folwarki były wydzierżawione, a dzierżawca zamieszkiwał budynek folwarczny, w pierwszej połowie XIX w. częściej zwany dworem, w XVIII w. zaś niekiedy rezydencją folwarczną. W Radomicach spotykamy się z budynkami tego typu[9].
.JPG)
Radomice zostały urządzone w 1864, a w związku z tym, że były dość ludną wsią (w początkach XIX w. liczyły 40 gospodarstw, a w 1827 już 61), na jednej działce zagrodowej siedziało po dwóch, trzech gospodarzy[10]. W czasie urządzania na dawnych gruntach rolnych wyznaczono dwie nowe ulice, a zagrody usytuowano po ich północnych stronach[10]. Folwark pozostał na dawnym miejscu i dziś wskazuje pierwotną lokalizację wsi (część wsi zwana Lipa)[10].
W rządowych Radomicach w początkach XIX wieku było 40 gospodarstw, folwark i drewniana karczma[11]. Z uwagi na szczupłość niwy domowej charakterystycznej dla wsi organizowanych na prawie niemieckim, na jednej działce zagrodowej znajdowały się po dwie, trzy, a nawet cztery zagrody[11]. Wzdłuż działek biegły drogi dojazdowe łączące się z drogą gospodarczą obiegającą niwę domową i łączące się z drogą komunikacji lokalnej biegnącą wzdłuż wsi[11]. Przy tej drodze usytuowany był folwark ze stawami w sąsiedztwie[11]. Z dawnych zabudowań folwarcznych zachował się budynek folwarku - mieszkanie dzierżawcy, obora, stodoła i spichrz z mieszkaniem służącego[11]. Wszystkie budynki wzniesione są z kamienia, pierwotnie kryte gontem, obecnie dachówką lub eternitem[12]. Stodołę wzniesiono w murowane słupy z przęsłami wypełnionymi deskami[12]. Budynek folwarku był dwutraktowy, z ziemia na osi, z wydzieloną z niej spiżarką[12].
Radomice należą do wsi bogatszych w budownictwo drewniane, a z ciekawszych obiektów można wymienić dom z 1900 roku, węgłowany na obłap o tradycyjnym jednotraktowym układzie wnętrz[13].
Podczas budowy kościoła w Radomicach ks. proboszcz Henryk Gawroński zlecił wyrzeźbienie ołtarza Władysławowi Trzpiotowi, uznanemu w Kielcach rzeźbiarzowi, członkowi Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Kielcach[14]. Ołtarz wyrzeźbiony w drewnie lipowym posiada dwa skrzydła[14]. Na jednym są apostołowie, a na drugim Święta Rodzina[14]. Oprócz ołtarza artysta ofiarował parafianom z Radomic, skąd pochodzi jego żona chrzcielnicę z pnia olchy, ozdobne krzesła oraz stacje Męki Pańskiej[14].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113966
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 24 [dostęp 2022-03-16]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1068 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 113.
- ↑ Kowalska 2003 ↓, s. 78.
- ↑ Kowalska 2003 ↓, s. 79.
- ↑ a b Kowalska 2003 ↓, s. 80.
- ↑ a b c Kowalska 2003 ↓, s. 98.
- ↑ a b c d e Kowalska 2003 ↓, s. 111.
- ↑ a b c Kowalska 2003 ↓, s. 112.
- ↑ Kowalska 2003 ↓, s. 124.
- ↑ a b c d Kowalska 2003 ↓, s. 260.
Bibliografia edytuj
- Daniela Kowalska: Morawica. Szkic do portretu gminy : praca zbiorowa. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Morawickiej. Sekcja Literacka, 2003. ISBN 83-7224-575-4.