Radziejowa
Radziejowa (1266,5 m) – najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego[1]. Nazwa szczytu pochodzi od osoby o nazwisku lub przydomku Radziej[2]. Radziejowa należy do Korony Gór Polski.
| ||
 Radziejowa i Wielki Rogacz | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Pasmo | Beskid Sądecki, Karpaty | |
| Wysokość | 1266 m n.p.m. | |
| Wybitność | 537 m | |
Położenie na mapie Beskidu Sądeckiego   Radziejowa | ||
 49°26′58″N 20°36′16″E/49,449444 20,604444
| ||
Spis treści
TopografiaEdytuj
Leży w głównym grzbiecie Pasma Radziejowej, pomiędzy Wielkim Rogaczem, od którego oddziela ją przełęcz Żłobki, a masywem Złomistego Wierchu, położonego za Przełęczą Długą. Przed Przełęczą Długą znajduje się jeszcze niewybitna kulminacja Małej Radziejowej (1207 m). Główny grzbiet, patrząc od zachodu, skręca na Radziejowej w prawo, na południe, natomiast na północny wschód odbiega boczny grzbiet kulminujący w Jaworzynie, biegnący ku dolinie Wielkiej Roztoki, a na północ odgałęzia się niewielki grzbiet Magorzycy[3].
PrzyrodaEdytuj
Na północnym stoku Radziejowej znajduje się rezerwat przyrody Baniska z jaskinią Bania w Radziejowej oraz małe osuwiskowe jeziorko Młaka, w pobliżu miejsce zwane Ołtarz, z niewielką wychodnią skalną oraz śladami jaskini szczelinowej u podnóża. Na południowym stoku w pobliżu rozejścia dróg (przełęcz Żłobki – Zawory) znajduje się wydajne źródło okresowe nazywane lokalnie Smocze Gardło.
Radziejowa zbudowana jest z piaskowców. Zarówno wierzchołek, jak i stoki Radziejowej są niemal całkowicie porośnięte lasem. Dużą osobliwością jest jedyne w całej Polsce stanowisko pierwiosnka omączonego. Znajduje się na niewielkiej polanie na wysokości 800 m. Odkryte zostało w 1959 r., później wielokrotnie potwierdzone (m.in. w 2000 r.)[4].
TurystykaEdytuj
W 2006 r. na Radziejowej oddana została do użytku drewniana wieża widokowa o wysokości około 20 m[5]. W czerwcu 2010 roku została poważnie uszkodzona, prawdopodobnie przez piorun. Po gruntownym remoncie była znów czynna. Obecnie (od dnia 15.11.2017 r.) jest ponownie niedostępna ze względu na zły stan techniczny – konstrukcja jest spróchniała[6][7]. Roztaczała się z niej rozległa panorama na wszystkie strony[8]. Wraz z budową wieży wyznaczono nową ścieżkę przyrodniczą „Rogasiowy Szlak” w dolinie Roztoki Małej.
Oprócz wieży na szczycie znajdują się również pomnik 1000-lecia Polski oraz betonowy obelisk.
- Pieszy szlak turystyczny
Przehyba – Radziejowa – Wielki Rogacz – Rytro (Główny Szlak Beskidzki)
- z Przehyby 1.30 h (z powrotem 1.15 h)
- z Wielkiego Rogacza 0.35 h (z powr. 0.30 h), z Rytra 4.10 h (↓ 3.20 h)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2015-10-12].
- ↑ Eugeniusz Pawłowski. Nazwy terenowe Rytra i okolic. [dostęp 2014-09-04].
- ↑ Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-080-5.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Artykuł o Paśmie Radziejowej (archiwalny)
- ↑ Słynna wieża widokowa zamknięta, prawdopodobnie już na zawsze – sadeczanin.info. [dostęp 2017-12-20].
- ↑ Wieżę na Radziejowej zjadły grzyby, ale zostanie odbudowana – gazetakrakowska.pl. [dostęp 2017-12-20].
- ↑ Borżawa, Połonina Równa i Bieszczady Zachodnie z Radziejowej
BibliografiaEdytuj
- Michał Siwicki: Beskid Sądecki. Przełom Popradu. Mapa turystyczna 1:50 000. Polkart, 2004. ISBN 978-83-7499-016-5.
- Bogdan Mościcki: Beskid Sądecki i Małe Pieniny. Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2007. ISBN 978-83-89188-65-6.
