Radziwoniszki
Radziwoniszki[2] (biał. Радзівонішкі, Radziwoniszki; ros. Радивонишки, Radiwoniszki) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie lidzkim, w sielsowiecie Możejków.
 Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Radziwoniszkach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
231328 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 53°46′10″N 25°05′30″E/53,769444 25,091667
| |
W pobliżu znajduje się przystanek kolejowy Kurhan, położony na linii Lida – Mosty.
Historia edytuj
W Rzeczypospolitej Obojga Narodów leżały w województwie wileńskim, w powiecie lidzkim. Odpadły od Polski w wyniku III rozbioru.
W XIX i w początkach XX w. wieś, okolica szlachecka, dwa folwarki i majątek ziemski położone w Rosji, w guberni wileńskiej, w powiecie lidzkim, w gminach Tarnowszczyzna i Myto. Siedziba okręgu wiejskiego w gminie Tarnowszczyzna.
W dwudziestoleciu międzywojennym nazwę Radziwoniszki nosiło sześć położonych w pobliżu siebie miejscowości. Leżały one w Polsce, w województwie nowogródzkim, w powiecie lidzkim, w gminie Tarnowo/Białohruda[3]. Demografia w 1921 przedstawiała się następująco:[3]
- wieś Radziwoniszki – 382 mieszkańców, zamieszkałych w 77 budynkach, w tym 231 prawosławnych i 151 rzymskich katolików
- zaścianek Radziwoniszki – 10 mieszkańców, zamieszkałych w 2 budynkach, wyłącznie rzymskich katolików
- osada Radziwoniszki – 14 mieszkańców, zamieszkałych w 3 budynkach, w tym 9 rzymskich katolików i 5 prawosławnych
- folwark Radziwoniszki I – 29 mieszkańców, zamieszkałych w 5 budynkach, w tym 20 rzymskich katolików i 9 prawosławnych
- folwarki Radziwoniszki II oraz Radziwoniszki III[a] – 25 mieszkańców, zamieszkałych w 5 budynkach, w tym 20 rzymskich katolików i 5 prawosławnych
Mieszkańcami wszystkich sześciu miejscowości byli Polacy, z wyjątkiem 9 Białorusinów mieszkających w Radziwoniszkach I[3].
Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Działała tu polska partyzantka. W 1950 (lub niedługo później) sowieci rozbili tu grupę Puchalskiego. Puchalski po zaciekłej walce, popełnił samobójstwo ostatnią kulą[4]. Od 1991 w niepodległej Białorusi.
Religia edytuj
We wsi w 1696 wzniesiono cerkiew, początkowo unicką, później prawosławną. W XIX w. zbudowano nową, istniejącą do dziś cerkiew prawosławną.
W majątku znajdowała się kaplica katolicka parafii w Wawiórce, w 1888 już nieistniejąca.
Ludzie związani z miejscowością edytuj
- Daniel Kazimierz Narbutt – polski pijar, filozof i nauczyciel; zmarły w Radziwoniszkach
- Marcin Górski – generał brygady Wojska Polskiego; urodzony w Radziwoniszkach
Uwagi edytuj
- ↑ spisane razem
Przypisy edytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4.
- ↑ a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VII – Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
- ↑ Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski. Ostatni obrońcy Kresów. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. [dostęp 2023-01-18]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Radziwoniszki (1, 2, 3, 4), pow. lidzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 476.
- Mapa WIG Lida. [dostęp 2023-01-18]. (pol.).
_LIDA_1926_300dpi_bcuj298235-285456.jpg){kind=link}