Rafał Glücksman

polski wydawca i historyk sztuki pochodzenia żydowskiego

Rafał Glücksman (ur. 27 lipca 1907, zm. 6 listopada 1962 w Warszawie) – polski wydawca oraz historyk i popularyzator sztuki żydowskiego pochodzenia, założyciel wydawnictwa Auriga.

Rafał Glücksman
Data urodzenia

27 lipca 1907

Data i miejsce śmierci

6 listopada 1962
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz żydowski w Warszawie przy ulicy Okopowej

Zawód, zajęcie

wydawca, historyk

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Grób Rafała Glücksmana na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie żydowskiej, jako syn Wolfa Glücksmana i Reginy z domu Hut (1871–1953)[1]. Uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie historii sztuki. Od 1937 pracował w księgarni wydawniczej S. S. Krzyżanowski w Krakowie i z jej ówczesnym właścicielem Marianem Krzyżanowskim zajmował się przygotowaniem serii albumów Imago Poloniae. Albumy te wyróżniały się nieprzeciętnym poziomem artystycznym; doświadczenia edytorskie z tego okresu Glücksman owocnie wykorzystał w pracy powojennej.

Po wojnie pozostał przez pewien czas w Krakowie i podjął pracę w miejscowej ekspozyturze Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik. Przeszedł następnie do Państwowego Instytutu Wydawniczego, gdzie jako uznany edytor, erudyta i historyk sztuki był redaktorem naczelnym Komitetu Redakcyjnego Publikacji z Zakresu Wiedzy o Sztuce. Następnie założył i objął dyrekcję Oficyny Wydawniczej Auriga, w której wydał liczne albumy i książki o malarstwie polskim i światowym.

Do najbardziej znanych publikacji opracowanych przez Glücksmana należały: album Wit Stwosz (Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, wersje niemiecka i francuska 1953), cykl monografii albumowych Wśród Swoich i Obcych (do 1957 wydawanych w Państwowym Instytucie Wydawniczym, następnie w Auridze, m.in. o Aleksandrze Kotsisie, Canaletto, Henryku Rodakowskim, malarstwie europejskim w zbiorach polskich), cykl monografii albumowych Klejnoty Sztuki Polskiej (1953-1961, wydawane kolejno w Państwowym Instytucie Wydawniczym i w Auridze, m.in. Drzwi gnieźnieńskie, Głowy wawelskie, Jana Matejki „Kazanie Skargi”, Kaplica Zygmuntowska, Renesansowy poliptyk wieniawski, Kodeks Baltazara Behema). Glücksman był często inicjatorem wydania publikacji, redaktorem, projektantem układu całości, obwoluty i okładki; osobiście dobierał ilustracje, w tym umiejętnie wskazywał warte wykorzystania fragmenty dzieł sztuki. Szereg z książek opracowanych przez Glücksmana zostało wyróżnionych nagrodami na wystawach i konkursach wydawców. Ostatnie albumy ukazały się już po śmierci redaktora. Został odznaczony Krzyżem Oficerskim (1954)[2] i Kawalerskim (1947)[3] Orderu Odrodzenia Polski, a w 1952 Złotym Krzyżem Zasługi[4].

Zmarł w Warszawie śmiercią samobójczą. Powodem tego kroku była czystka ze strony władz PRL, jaka dotknęła jego osobę i wydawnictwo Auriga[5]. Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej (kwatera 31, rząd 4)[6][7].

Przypisy edytuj

  1. Banaschek family. [dostęp 2009-05-07]. (ang.).
  2. 7 lipca 1954, „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie przemysłu graficznego i księgarstwa”. M.P. z 1954 r. nr 97, poz. 1147.
  3. 29 października 1947 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej” M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 894, pkt 12
  4. M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1130.
  5. Syjoniści do Syjonu czyli Zwyczajny Faszyzm. [dostęp 2009-05-07]. (pol.).
  6. Grób Rafała Glücksmana w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  7. Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.

Bibliografia edytuj