Wikipedia

Ratusz w Szprotawie

Ratusz w Szprotawie – zabytkowy budynek ratusza w Szprotawie w woj. lubuskim, powstały prawdopodobnie po nadaniu praw miejskich magdeburskich w 1260.

Ratusz w Szprotawie
Symbol zabytku nr rej. 233 z 27.03.1961
Ilustracja
Widok na ratusz w Szprotawie od strony południowo-zachodniej
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Miejscowość

Szprotawa

Adres

Rynek 45

Ukończenie budowy

1583-1586

Położenie na mapie Szprotawy
Mapa konturowa Szprotawy, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Szprotawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Szprotawie”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Szprotawie”
Położenie na mapie powiatu żagańskiego
Mapa konturowa powiatu żagańskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Szprotawie”
Położenie na mapie gminy Szprotawa
Mapa konturowa gminy Szprotawa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Szprotawie”
Ziemia51°33′57″N 15°32′14″E/51,565833 15,537222
Multimedia w Wikimedia Commons
Kosmologiczny oktagram na sklepieniu sali ślubów ratusza w Szprotawie

Historia edytuj

Najstarsze zachowane fragmenty budynku pochodzą z XIV wieku. Według ustaleń Felixa Matuszkiewicza była to początkowo budowla drewniana z izbą zebrań, kancelarią, archiwum i straganami.

Corocznie w środę popielcową przed ratuszem zbierali się wszyscy szprotawianie, którzy posiadali obywatelstwo miejskie. Na zebraniu tym wybierali spośród siebie 4 radnych, burmistrza i 7 ławników.

Źródła donoszą o licznych pożarach w mieście, które nie oszczędzały także budynku ratusza. Według Matuszkiewicza najstarszą murowaną izbą ratuszową było najprawdopodobniej archiwum, dzięki czemu od pewnego czasu akta miejskie wychodziły z pożarów obronną ręką, co potwierdzają licznie zachowane do dziś miejskie dokumenty począwszy od XIV wieku[1].

W ratuszu gościł swojego czasu dolnośląski konserwator zabytków Günther Grundmann, znany z tego, iż pod koniec ostatniej wojny odpowiadał za ukrywanie dzieł sztuki na terenie Dolnego Śląska[2].

Architektura edytuj

Ratusz posiada dwie wieże, co należy w kraju do rzadkości. Wieża wschodnia jest krzywa. Pierwotnie została zbudowana w latach 1536–1587. Wieżę zachodnią dobudowano w pierwszym dziesięcioleciu XVII wieku. Obie poważnie ucierpiały podczas pożarów w latach 1672 i 1702. Krótko po roku 1720 odbudowano ponownie wieżę wschodnią, zaś zachodnią w roku 1730. Zaraz po oddaniu do użytku wieży zachodniej runęła cała jej konstrukcja, którą dzięki zabiegom burmistrza Geigera odbudowano w roku 1732[1].

Architektonicznie budowlę określa się jako renesansową, przebudowaną w stylu późnobarokowym, z rozbudową neoklasyczną z lat 1819 i 1864. Między innymi barokową wieżę zegarową zaprojektował mistrz Martin Frantz.

W 2021 w wyniku pomiarów wieży wschodniej przez Muzeum Ziemi Szprotawskiej potwierdzono różnice w wysokości kolumn wspierających kopułę na wysokości pierwszej kondygnacji z balustradami, w efekcie których wieża jest pochylona. Nie wiadomo jednak, czy pochylenie wieży było zabiegiem zamierzonym czy niespodziewanym[3].

 
Krzywa wieża ratusza w Szprotawie, widok od strony północnej

Wyposażenie edytuj

W urządzonej na parterze w roku 2000 sali rycerskiej zachowały się: zabytkowy zielony piec kaflowy ze znakami zodiaku oraz wychodzące na dziedziniec okna witrażowe. Sala rycerska posiada ponadto stare sklepienia kolebkowe, stanowiąc prawdopodobnie najstarsze pomieszczenie ratusza.

W wieży wschodniej zachowała się do chwili obecnej cela dla aresztantów, gdzie zarówno na drewnianych drzwiczkach z okratowanym okienkiem jak i na ścianach widnieją podpisy osób oczekujących na wyroki sądowe sprzed blisko 200 lat. W ratuszowych piwnicach na ścianach widnieją fosforyzowane napisy informujące o zejściu do schronu z lat 1939-1945. Na wieży zachodniej znajduje się zabytkowy zegar mistrza Weissa, obecnie sprzężony z niedawno zaprojektowanym hejnałem miasta i komputerem zegarowym, a we wnętrzu zachowały się fragmenty dawnej ornamentyki elewacyjnej, zamkniętej w wyniku późniejszej przebudowy.

Do 1945 r. na ścianach ratuszowych komnat wisiały portrety dawnych burmistrzów, a na sali obrad stał pośrodku drewniany fotel włodarzy miasta, posiadający na zwieńczeniu oparcia rzeźbiony herb miasta. Godna uwagi jest kolumnowa sala obrad, której sufit ozdobiono bogatą ornamentyką i herbem miejskim.

W ciągu komunikacyjnym przed salą obrad usytuowana jest sala ślubów, na której sklepieniu umieszczono nadtynkowe przedstawienie kosmologiczne oktagramu. Prawdopodobnie nawiązuje do cyklu planety Wenus i związanej z tym wymowy symbolicznej[4].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Dr Felix Matuszkiewicz Geschichte der Stadt Sprottau, 1908
  2. ↑ Maciej Boryna Ratusz w Szprotawie, Urząd Miejski w Szprotawie 2003
  3. ↑ Maciej Boryna Krzywa wieża w Szprotawie, [w:] Zwiedzamy Szprotawę [dostęp 10.03.2021]
  4. ↑ Maciej Boryna Tajemne znaki masonów w Szprotawie, [w:] Zwiedzamy Szprotawę [dostęp 17.02.2021]

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ratusz_w_Szprotawie&oldid=69868924”