Receptor dopaminowy D1
Receptor dopaminy D1, znany również jako DRD1. Należy do rodziny receptorów typu D1, w której skład jeszcze wchodzi receptor D5. Jest to białko, które u ludzi jest kodowane przez gen DRD1[1][2][3][4].
Rozmieszczenie w tkankach
edytujReceptory D1 są najliczniejszym rodzajem receptora dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym.
Hybrydyzacja typu Northern (Northern blot) i in situ (ISH) pokazują, że ekspresja mRNA DRD1 jest najwyższa w prążkowiu grzbietowym (jądro ogoniaste i skorupa) i prążkowiu brzusznym (jądro półleżące i guzek węchowy).
Niższe poziomy występują w okolicy podstawno-bocznego ciała migdałowatego, korze mózgowej, przegrodzie, wzgórzu i podwzgórzu[5].
Funkcja
edytujReceptory D1 regulują pamięć, uczenie się i wzrost neuronów, są również wykorzystywane w układzie nagrody, aktywności lokomotorycznej oraz modulując zdarzenia, w których pośredniczy receptor dopaminergiczny D2[4][6].
Odgrywają rolę w uzależnieniu, ułatwiając zmiany ekspresji genów, które zachodzą w jądrze półleżącym podczas uzależnienia.
Są one sprzężone z Gs/a i mogą stymulować neurony poprzez pośrednią aktywację cyklicznej kinazy białkowej zależnej od AMP.
Produkcja
edytujGen DRD1 ulega ekspresji głównie w skorupie ogoniastej u ludzi, natomiast u myszy w skorupie ogoniastej, jądrze półleżącym i guzku węchowym. Wzory ekspresji genów z Atlasów Mózgu Allena u myszy i człowieka można znaleźć tutaj.
Ligandy
edytujIstnieje wiele ligandów selektywnych dla receptorów D1. Do chwili obecnej większość znanych ligandów jest oparta na dihydreksydynie lub prototypowym częściowym agoniście benzazepiny SKF-38393 (jedna pochodna jest prototypowym antagonistą SCH-23390)[7].
Receptor D1 wykazuje wysoki stopień homologii strukturalnej z innym receptorem dopaminy D5, oba tworzą wiązania z podobnymi substancjami[8].
W wyniku tego, żaden z obecnie znanych ortosterycznych ligandów nie jest selektywny wobec receptora D1 w stosunku do receptora D5. Benzazepiny generalnie są bardziej selektywne w stosunku do receptorów D1 i D5 niż do receptorów z rodziny D2[7].
Agoniści
edytujKilka agonistów receptora D1 jest w użyciu klinicznym. Należą do nich apomorfina, pergolid, rotygotyna i terguryd. Każdy z tych leków jest preferencyjnie agonistą receptora D2. Fenoldopamem jest selektywnym częściowym agonistą receptora D1, który nie przechodzi przez barierę krew-mózg i jest stosowany dożylnie w leczeniu nadciśnienia. Dihydrexidine i adrogolide (ABT-431) (Prolek A-86929 o ulepszonej biodostępności) są jedynymi selektywnymi agonistami receptora D1, które były badane klinicznie u ludzi. Selektywni agoniści receptora D1 dają znaczące efekty w leczeniu parkinsonizmu u ludzi i w modelu choroby Parkinsona u naczelnych, oraz dają poprawę funkcji poznawczych w wielu modelach przedklinicznych i kilku badaniach klinicznych. Najbardziej ograniczającą dawkę cechą jest głębokie niedociśnienie, ale rozwój kliniczny był w dużej mierze utrudniony przez brak biodostępności po podaniu doustnym i krótki czas działania[9][10][11]. W 2017 roku, Pfizer ogłosił publicznie, że trwają prace nad nie-katecholowym selektywnym agoniście receptora D1.
Antagoniści
edytujWiele z typowych i atypowych leków przeciwpsychotycznych to antagoniści receptora D2 które dodatkowo są antagonistami receptora D1.
Żadne inne leki antagonizujące receptor D1 nie zostały zatwierdzone do użytku klinicznego.
Ekopipam to selektywny antagonista receptorów z rodziny D1, który był używany w trakcie badań klinicznych na ludziach w leczeniu różnych chorób, takich jak schizofrenia, nadużywanie kokainy, otyłość, uzależnienie od hazardu i zespół Tourette’a, będąc skutecznym lekiem w niektórych z tych zaburzeń. Jednak w badaniach klinicznych lek wywoływał łagodną do umiarkowanej, odwracalną depresję i stan lękowy, oraz nie został jeszcze dopracowany pod kątem jakichkolwiek wskazań.
Przypisy
edytuj- ↑ Alien Dearry i inni, Molecular cloning and expression of the gene for a human D1 dopamine receptor, „Nature”, 347 (6288), 1990, s. 72–76, DOI: 10.1038/347072a0, ISSN 0028-0836 [dostęp 2021-09-25].
- ↑ Qun-Yong Zhou i inni, Cloning and expression of human and rat Dt dopamine receptors, „Nature”, 347 (6288), 1990, s. 76–80, DOI: 10.1038/347076a0, ISSN 0028-0836 [dostęp 2021-09-25].
- ↑ Roger K. Sunahara i inni, Human dopamine D1 receptor encoded by an intronless gene on chromosome 5, „Nature”, 347 (6288), 1990, s. 80–83, DOI: 10.1038/347080a0, ISSN 0028-0836 [dostęp 2021-09-25].
- ↑ a b Akanksha Mishra, Sonu Singh, Shubha Shukla, Implication of Wnt/beta-catenin signaling and its components in depression and neuropsychiatric disorders, Elsevier, 2021, s. 243–253, DOI: 10.1016/B978-0-12-817935-2.00020-9 [dostęp 2021-09-25].
- ↑ John A. Schetz, David R. Sibley, Dopaminergic Neurotransmission [online], 2 marca 2007.
- ↑ M.L. Paul i inni, D1-like and D2-like dopamine receptors synergistically activate rotation and c-fos expression in the dopamine-depleted striatum in a rat model of Parkinson’s disease, „Journal of Neuroscience”, 12 (10), 1992, s. 3729–3742, DOI: 10.1523/JNEUROSCI.12-10-03729.1992, ISSN 0270-6474, PMID: 1357113 [dostęp 2021-09-25] (ang.).
- ↑ a b Zeng Xiao i inni, Drift Compensation in Compressed Video Reversible Watermarking, t. 7, 2009 WRI World Congress on Computer Science and Information Engineering, marzec 2009, s. 271–275, DOI: 10.1109/CSIE.2009.650 [dostęp 2021-09-25].
- ↑ Roger K. Sunahara i inni, Cloning of the gene for a human dopamine D5 receptor with higher affinity for dopamine than D1 [online], 18 kwietnia 1991.
- ↑ Daniel R Rosell i inni, Effects of the D1 Dopamine Receptor Agonist Dihydrexidine (DAR-0100A) on Working Memory in Schizotypal Personality Disorder [online], 2015.
- ↑ Blanchet PJ i inni, Gene therapy for Parkinson’s disease: current knowledge and future perspective [online], 1998.
- ↑ William J. Giardina, Michael Williams, Adrogolide HCl (ABT-431; DAS-431), a Prodrug of the Dopamine D1 Receptor Agonist, A-86929: Preclinical Pharmacology and Clinical Data, „CNS Drug Reviews”, 7 (3), 2006, s. 305–316, DOI: 10.1111/j.1527-3458.2001.tb00201.x, ISSN 1080-563X [dostęp 2021-09-25].