Rojownik pospolity

Rojownik pospolity
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	gruboszowate
Rodzaj	rojownik
Gatunek	rojownik pospolity
	Nazwa systematyczna
	Jovibarba sobolifera (L.) J.Parn.; Bot. J. Linn. Soc. 103: 219 (1990)
Synonimy
	Sempervivum soboliferum Sims;
	Sempervivum soboliferum Sims;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rojownik pospolity, rojnik pospolity, rojniczek pospolity (Jovibarba sobolifera) – gatunek rośliny należący do rodziny gruboszowatych. Występuje na niżu Polski, w pasie wyżyn oraz w Sudetach i Karpatach. Jest także rośliną uprawną i często dziczejącą (ergazjofigofit).

Morfologia

Rozety liści

Pokrój: Roślina tworząca zwarte, przyziemne różyczki liściowe, z których wyrastają pędy kwiatowe. Tworzy rozłogi, dzięki którym gęsto wyrastające z nich nowe różyczki tworzą zwarte kępy.

Łodyga: Pęd kwiatowy, wzniesiony i gruby, o wysokości 10–40 cm. Wyrasta dopiero w okresie kwitnienia rośliny.

Liście: Tworzy bladozielone, kuliste i silnie zwarte różyczki liściowe o średnicy do 5 cm. Poszczególne liście w różyczce są silnie mięsiste, nagie, odwrotnie jajowatopodługowate i mają orzęsione brzegi oraz zaostrzone i ciemniejsze końce (u odmian ogrodowych liście o różnym kolorze i różnych kształtach). Liście są stale wzniesione i przegięte do środka (tylko w starych różyczkach liście skrajne rozwierają się).
Kwiaty: Duże, zebrane na szczycie pędu kwiatowego w gęsty kwiatostan. Działki kielicha dwukrotnie mniejsze od płatków korony i orzęsione brzegiem. Kwiaty promieniste 6 (czasami 7)-krotne, jasnożółte, gruczołowato omszone, płatki wydłużone i ostro zakończone (u odmian ozdobnych płatki również w innych kolorach i kształtach).
Owoc: Wzniesiona torebka.
Gatunki podobne: Bardzo podobny jest występujący w Tatrach i Pieninach rojownik włochaty. Różni się on tym, że ma rozwarte różyczki liściowe, a liście łukowato przegięte do środka.

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od września do października, kwiaty zapylane są przez owady. Należy do tzw. sukulentów – roślin przystosowanych do życia w skrajnie suchych środowiskach. Potrafi przez długi czas przetrwać bez nawadniania, dzięki temu, że gromadzi spore ilości wody w soku komórkowym (to właśnie dzięki temu ma takie mięsiste liście).
Siedlisko: skały, piaski, Chamefit, sukulent.
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Koelerion glaucae (podgat. J. sobolifera subsp. sobolifera) i Ass. Carici sempervirentis-festucetum (podgat. J. sobolifera subsp. preissiana^[4].
Liczba chromosomów 2n=38^[5].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową. Jej stanowiska chronione są w wielu rezerwatach przyrody, m.in.: Góra Miedzianka, Góra Chełm, Góra Zelejowa, Kajasówka. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[6]. Zagrożone są tylko stanowiska na niżu – głównie z powodu niszczenia siedlisk oraz wyrywania okazów do przydomowych ogródków.

Zastosowanie

Roślina ozdobna: często uprawiana, szczególnie w ogrodach skalnych, na cmentarzach, na murkach, rabatach.
- Sposób uprawy: uprawiana jest przeważnie z sadzonek – ukorzenionych różyczek. Wymaga pełnego słońca, natomiast ma bardzo skromne wymagania co do gleby – lepsza jest bardziej jałowa, piaszczysta. Przetrzymuje długotrwałą suszę bez podlewania, jednak jeśli będziemy go w czasie suszy podlewać, rośnie szybciej i nie obsychają mu zewnętrzne liście różyczki.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-11] (ang.).
↑ Flora Europaea
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-11] (ang.).

[3] Flora Europaea

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[6] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]