Rosso Fiorentino

włoski malarz, rysownik i dekorator

Rosso Fiorentino, właśc. Giovanni Battista di Jacopo di Guasparre, we Francji zw. Maître Roux (ur. 8 marca 1495 we Florencji, zm. 14 listopada 1540 w Paryżu[1]) – włoski malarz, rysownik i dekorator działający także we Francji, przedstawiciel wczesnego manieryzmu florenckiego.

Rosso Fiorentino
Ilustracja
Giorgio Vasari, Portret Rossa Fiorentino
Imię i nazwisko

Giovanni Battista di Jacopo di Guasparre

Data i miejsce urodzenia

1495
Florencja

Data i miejsce śmierci

1540
Paryż

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

manieryzm

Ważne dzieła
  • Zdjęcie z krzyża
  • Mojżesz broniący córek Jetry
  • Pietà
Rosso Fiorentino, Zdjęcie z krzyża (1521)
Ukwiecony słoń – malowidło w Galerii Franciszka I w Fontainebleau (ok. 1536)
Madonna z Dzieciątkiem i świętymi: Janem Chrzcicielem, Elżbietą i Józefem (ok. 1514) – własność prywatna, Monako, ekspozycja na Zamku Królewskim na Wawelu w 2023 roku

Życiorys

edytuj

Z powodu rudych włosów zyskał przydomek Rosso Fiorentino (Czerwony Florentyńczyk). Pierwsze kroki stawiał w pracowni Andrei del Sarto obok Jacopa Pontormo. We Włoszech działał m.in. w Arezzo, Sansepolcro, Rzymie, Peruggi, Volterze, Citta di Castello. W 1530 wyjechał do Francji, gdzie wraz z Franceskiem Primiaticciem na zlecenie króla Franciszka I uczestniczył w pracach dekoracyjnych na zamku w Fontainebleau. Według Vasariego artysta popełnił samobójstwo z powodu wyrzutów sumienia po niesłusznym oskarżeniu przyjaciela o kradzież pieniędzy[2].

Twórczość

edytuj

Tworzył obrazy sztalugowe (w tym ołtarzowe) i freski głównie o tematyce religijnej. Jego pierwszym dziełem były malowidła ścienne w bazylice Santissima Annunziata we Florencji. Jego obrazy odznaczają się intensywnym kolorytem, ekspresyjną formą (wyraziste rysy twarzy, często o diabolicznym wyrazie) i dramatycznym napięciem. W latach 1534–1540 kierował pierwszym etapem dekoracji pałacowej Wielkiej Galerii Franciszka I w Fontainebleau. Galeria mierząca 58 m długości tworzy jednolitą przestrzeń, w której freski otoczone stiukowymi płaskorzeźbami tworzą pas ciągnący się ponad bogato zdobioną boazerią, pod kasetonowym drewnianym stropem. Król został sportretowany jako orędownik humanizmu. Główną osią tematyczną wystroju stały się postać i przymioty władcy ukazane w licznych scenach alegorycznych, nawiązujących do wydarzeń z czasów panowania króla, porównywanych z dziejami mitologicznych bogów i herosów, a także odwołujących się do symboliki chrześcijańskiej (m.in. Franciszek I trzymający owoc granatu, symbol powodzenia, Jedność państwa, Ukwiecony słoń). Styl Rossa przyczynił się do powstania pierwszej szkoły Fontainebleau i rozwoju manieryzmu we Francji.

Dzieła

edytuj
  • Portret młodego mężczyzny1516–18, olej na desce, 82 × 60 cm, Gemäldegalerie, Berlin
  • Wniebowzięcie Marii1517, fresk, 385 × 395 cm, Santissima Annunziata, Florencja
  • Tronująca Madonna z Dzieciątkiem i czterema świętymi1518, olej na desce, 172 × 141 cm, Uffizi, Florencja
  • Muzykujący anioł1520, tempera na desce, 47 × 39 cm, Uffizi, Florencja
  • Madonna z dwoma świętymi1521, olej na desce, 169 × 133 cm, Museo Diocesano, Volterra
  • Zdjęcie z krzyża1521, olej na drewnie, 333 × 195 cm, Pinacoteca Comunale, Volterra
  • Madonna z dziesięcioma świętymi (Ołtarz Deich)1522, olej na desce, 350 × 210 cm, Galleria Palatina, Florencja
  • Madonna z Dzieciątkiem i puttamiok. 1522, olej na desce, 111 × 75,5 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Mojżesz broniący córek Jetry1523, olej na płótnie, 160 × 117 cm, Uffizi, Florencja
  • Zaślubiny Marii1523, olej na desce, 325 × 250 cm, San Lorenzo, Florencja
  • Martwy Chrystus z aniołamiok. 1526, 133,5 × 104 cm, Museum of Fine Arts, Boston
  • Zdjęcie z krzyża1528, olej na desce, 270 × 201 cm, San Lorenzo, Sansepolcro
  • Chrystus w chwale1528–30, olej na desce, 348 × 258 cm, Città di Castello, Katedra
  • Pietà1530–35, olej na desce przeniesionej na płótno, 125 × 159 cm, Luwr, Paryż

Przypisy

edytuj
  1. Niektóre źródła jako miejsce śmierci malarza podają Fontainebleau.
  2. I. Chilvers, H. Osborne, Oksfordzki leksykon sztuki, Warszawa 2002, s. 574.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj