Ryszard Wołoszyński
Ryszard Wacław[1] Wołoszyński, jako autor książek Ryszard W. Wołoszyński[2] (ur. 11 sierpnia 1930 w Katowicach, zm. 11 kwietnia 2009 w Warszawie) – polski historyk wychowania, historyk nauki, pedagog, specjalista w zakresie stosunków polsko-rosyjskich i oświaty doby Komisji Edukacji Narodowej, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych[3].
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
11 sierpnia 1930 |
| Data i miejsce śmierci |
11 kwietnia 2009 |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: historia nauki, historia nowożytna, historia wychowania | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura |
22 stycznia 2002 |
| Pracownik naukowy, nauczyciel akademicki | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Syn Jerzego Wołoszyńskiego, lekarza weterynarii, i Stefanii z domu Gibko, farmaceutki[4]. W 1938, po śmierci ojca, zamieszkał wraz z matką w Warszawie[3]. Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1950, uczeń historyka Wiesława Żurawskiego)[5][6] i studiów historycznych na Uniwersytecie Warszawskim (1955, praca magisterska Poglądy społeczne i polityczne Sebastiana Petrycego z Pilzna)[3]. W 1961 uzyskał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego na podstawie rozprawy Polska w opiniach Francuzów XVIII wieku. Rulhière i jego współcześni (promotor Janusz Woliński), a w 1972 habilitował się w Zakładzie Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk[3] na podstawie monografii Polsko-rosyjskie związki w naukach społecznych 1801–1830[4]. 22 stycznia 2002 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[7].
Początkowo pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Warszawie[3], w Wojskowej Akademii Politycznej (1957–1958, wykłady z historii powszechnej)[4] i w Archiwum Polskiej Akademii Nauk (1955–1972), a od początku lat 70. w Instytucie Kształcenia Nauczycieli, w którym w latach 1981–1990 pełnił funkcję zastępcy dyrektora ds. spraw naukowo-badawczych[3]. W latach 1974–1980 prowadził wykłady i seminaria w Instytucie Historycznym UW[3]. Od 1984 pracował również w kieleckiej Wyższej Szkole Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego (w Wydziale Zamiejscowym w Piotrkowie Trybunalskim) i w 1991 uzyskał na tej uczelni stanowisko profesora nadzwyczajnego[3]. Od 1995 redaktor naczelny „Biuletynu Archiwum PAN”[3], w latach 1993–2009 przewodniczący Rady Naukowej Archiwum PAN[8]. W latach 2000–2007 był profesorem Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach[3].
Członek Polskiego Towarzystwa Historycznego, Związku Nauczycielstwa Polskiego, Towarzystwa Przyjaciół Warszawy i Towarzystwa Historii Edukacji[4]. W 2001 Instytut Historii Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach (Filia w Piotrkowie Trybunalskim) opublikował książkę Z badań nad historią, oświatą i kulturą: studia ofiarowane Ryszardowi W. Wołoszyńskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin i czterdziestą piątą pracy naukowej (Piotrków Trybunalski 2001, ISBN 83-87050-73-3).
Był trzykrotnie żonaty: z lekarką Danutą Imalską, po jej śmierci z Hanną Dymnicką, archiwistką z Archiwum PAN w Warszawie, a następnie z Wiesławą Gal[4]. Z pierwszego małżeństwa miał dwoje dzieci: córkę Annę (ur. 1957) i syna Witolda (ur. 1961)[4]. W 2009 żona, Wiesława Gal-Wołoszyńska, przekazała materiały męża z lat 1914–2009 jako dar dla Archiwum PAN, gdzie otrzymały sygnaturę III-420 (1,50 m.b., 100 jednostek archiwalnych uzupełnionych 10 aneksami do jednostek zbiorczych, korespondencji i załączników)[4].
Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ul. Młynarskiej w Warszawie[4].
Publikacje książkowe edytuj
- Polska w opiniach Francuzów XVIII w. Rulhière i jego współcześni, Warszawa 1964, OCLC 69281747
- Pokolenia oświeconych: szkice z dziejów kultury polskiej XVIII w., Warszawa 1967, OCLC 831225250
- Komisja Edukacji Narodowej 1773–1774, Warszawa 1973, OCLC 830710890 (wraz z Andrzejem Woltanowskim)
- Polsko-rosyjskie związki w naukach społecznych 1801–1830, Warszawa 1974, OCLC 751213075
- Polacy w Rosji 1801–1830, Warszawa 1984, ISBN 83-05-11269-1
- Między tradycją a reformą. Nauczyciele w Polsce XVIII wieku, Piotrków Trybunalski 2000, ISBN 83-87050-40-7
Odznaczenia i wyróżnienia edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[3]
- Złoty Krzyż Zasługi[3]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej[3]
- Medal 40-lecia Polski Ludowej[4]
- Medal Za Zasługi dla Archiwistyki[3]
- Medal Za Zasługi dla Piotrkowa Trybunalskiego[4]
- Medal Andrzeja Frycza Modrzewskiego 1503–1572 („za szczególne osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju byłego województwa piotrkowskiego”)[3]
- Medal „Stulecie Polskiego Towarzystwa Historycznego 1886–1986”[4]
- Nagrody Ministra Oświaty i Wychowania (1976, 1980, 1983, 1986) oraz Ministra Edukacji Narodowej (1989)[4] I stopnia (zespołowo), II i III stopnia[3]
Przypisy edytuj
- ↑ Nominacje profesorskie w Pałacu Prezydenckim. prezydent.pl, 13 marca 2002. [dostęp 2023-11-09].
- ↑ Ryszard W. Wołoszyński: Między tradycją a reformą. Nauczyciele w Polsce XVIII wieku. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii Kieleckiej WSP, 2000, s. 1–280. ISBN 83-87050-40-7.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Piotr Kowolik. Prof. dr hab. Ryszard W. Wołoszyński (1930–2009) – pedagog, historyk wychowania. „Nauczyciel i Szkoła”. 3–4 (44–45), s. 183–185, 2009. Mysłowice: Wydział Zamiejscowy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Mysłowicach Akademii Ignatianum w Krakowie. ISSN 1426-9899. [dostęp 2023-11-09].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Izabela Gass: Materiały Ryszarda Wołoszyńskiego (1930–2009) (III-420). archiwum.pan.pl. [dostęp 2023-11-09].
- ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1950. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2023-11-09].
- ↑ Rozmowa Andrzeja Wernica z Wiesławem Żurawskim. „Wiadomości Historyczne: czasopismo dla nauczycieli”. Tom 22 (1979), Nr 2, s. 86, 1979. Warszawa: Polskie Towarzystwo Historyczne. ISSN 0511-9162. [dostęp 2023-11-18].
- ↑ Prof. dr hab. Ryszard Wołoszyński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2023-11-09].[martwy link]
- ↑ Sprawozdanie z działalności Archiwum PAN w 2009 roku. „Biuletyn Archiwum PAN”. 51, s. 143–144, 2010. Warszawa: Archiwum PAN. ISSN 0551-3782. [dostęp 2023-11-09].
Bibliografia edytuj
- Izabela Gass: Materiały Ryszarda Wołoszyńskiego (1930–2009) (III-420). archiwum.pan.pl. [dostęp 2023-11-09].
- Piotr Kowolik. Prof. dr hab. Ryszard W. Wołoszyński (1930–2009) – pedagog, historyk wychowania. „Nauczyciel i Szkoła”. 3–4 (44–45), s. 183–185, 2009. Mysłowice: Wydział Zamiejscowy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Mysłowicach Akademii Ignatianum w Krakowie. ISSN 1426-9899. [dostęp 2023-11-09].