Sancho IV (król Nawarry)
Sancho IV Garcés nazywany Szlachetnym albo z Peñalén (jęz. hiszp. Sancho IV Garcés el de Peñalén/el Noble, ur. ok. 1038 – zm. 4 czerwca 1076 w Peñalén[1]) – król Nawarry w latach 1054–1076.
| |
| król Nawarry | |
| Okres |
od 15 września 1054 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca |
Alfons VI (część terytorium: La Rioja, Logrono i Calahora) / Sancho Ramirez (na reszcie terytorium, zachował tytuł króla Nawarry) |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
ok. 1038 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Garcia III Sanchez |
| Matka | |
| Rodzeństwo |
Urraka |
| Żona |
Placencia normandzka |
| Dzieci |
Garcia |
Najstarszy syn króla Nawarry Garcii III Sancheza i Stefanii de Foix, córki Bernarda Rogera Foix, założyciel domu de Foix i pierwszy hrabia Foix. Już mając około 14 lat przejął władzę w Nawarze po tym, jak jego ojciec został zamordowany przez swego brata, Ferdynanda w bitwie pod Atapuerca, który następnie zmusił Sancho do złożenia hołdu[2]. Początkowo regentką była jego matka, która kontynuowała politykę Garcii, m.in. wspierając monaster w Nájera, gdzie pochowano kilku monarchów z Nawarry.
Razem ze swoim wujem Ramiro I zmusił al-Muqtadira, władcę Saragossy, do przyjęcia jego zwierzchnictwa i płacenia trybutu.
Przez całe swoje panowanie był skonfliktowany z Kastylią, która chciała odzyskać Burebę (okolica Briviesca) i Alta Roję – tereny zajęte przez Garcię III, a utracone przez Ferdynand I Wielkiego. Ekspansjonistyczne dążenia syna ostatniego, Sancho Mocnego, sprowokowały w latach 1065-1067 konflikt, zwany wojną trzech Sancho (wszyscy byli wnukami Sancho III Wielkiego): Sancho IV z Nawarry, Sancho Ramireza z Aragonii i Sancho II Mocnego z Kastylii. Sojusz Sanchów z Nawarry i Aragonii nie powstrzymały wojsk dowodzonych przez słynnego Cyda i Nawarra utraciła na rzecz Kastylii Alta Roję, Burebę i Arabę.
Zginął 4 czerwca 1076 roku podczas polowania pod Peñalén, podczas którego zmówione rodzeństwo (najstarsza siostra Ermesinda i drugi co do starszeństwa brat Ramiro) zepchnęli go ze skały, prawdopodobnie na żądanie Alfonsa VI Mężnego. Po jego śmierci tereny Nawarry zajął jego kuzyn Sancho Ramirez z Aragonii, zapoczątkowując półwieczną kontrolę aragońską nad terytorium. Wkrótce tereny państwa najechał Alfons i ostatecznie uzyskał ziemie: La Rioja, Logrono i Calahora. Sancho IV uznawany jest za władcę mało znaczącego[3].
Małżeństwo i potomstwo edytuj
Był żonaty z Francuzką imieniem Placencia[4] (zm. po 14 kwietnia 1088), z którą miał 2 synów:
- Garcię (zm. w młodym wieku)
- Garcię Sáncheza (zm. 1091, w 1076 tytularnego króla)
Dodatkowo z pozamałżeńskiego związku z niewolnicą imieniem Ximena miał 2 dzieci:
W kulturze edytuj
W serii gier wideo Crusader Kings jednym z grywalnych władców jest Antso IV Gartziez Jimena, przedstawiony jako król Nawarry[7].
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Miłkowski, Paweł Machcewicz: Historia Hiszpanii. Wrocław: Ossolineum, 1998, s. 20-33.
Przypisy edytuj
- ↑ Sancho IV, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-10-22] (ang.).
- ↑ NAVARRE KINGS [online], fmg.ac [dostęp 2023-09-23].
- ↑ Manuel Tunón de Lara, Julio Valdeón Baruque, Antonio Domínguez Ortiz: Historia Hiszpanii. Szymon Jędrusiak (tłum.). Kraków: Universitas, 2006, s. 131. ISBN 83-242-0664-7.
- ↑ HighBeam.com > Women of the World > Placencia. [dostęp 2014-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ 18 lipca 1071 księgi katedry w Pampelunie odnotowują darowiznę ziemi zestrony Sancha dla niewolnicy Ximeny i ich syna Raimundo
- ↑ Księga monastyru w Leyrze wspomina o niej w 1072, kiedy to król powierza nauczanie córki przeoryszy Larrasoaña, darując jej ziemie w dolinie Sardaraig
- ↑ Interesting characters – CK3 Wiki [online], ck3.paradoxwikis.com [dostęp 2023-09-23].