Sarduru II, Siduri II, Seduri II, Sardur II – król Urartu, panujący w latach 764–735 p.n.e., syn Argisztiego I, ostatni władca okresu potęgi państwa. Porażka jego w bitwie z wojskiem asyryjskim pod dowództwem Tiglat-Pilesera III w 735 roku p.n.e. spowodowała utratę potęgi Urartu na Bliskim Wschodzie.

Sarduri II
Ilustracja
Fragment kołczanu, prawdopodobnie należącego do Sarduriego II
król Urartu
Okres

od 764 roku p.n.e.
do 735 roku p.n.e.

Poprzednik

Argiszti I

Następca

Rusa I

Dane biograficzne
Data urodzenia

I połowa VIII wieku

Data śmierci

735 rok p.n.e.

Ojciec

Argiszti I

Dzieci

Rusa I

Lata 764–744 p.n.e.

edytuj
Urartu za panowania Sarduriego II
 
w latach 753–743 p.n.e.
 
w latach 743–735 p.n.e.

Sarduri II kontynuował ekspansywną politykę swego Argisztiego I. Podboje dwóch jego poprzedników Sarduriego II (Menui i Argisztiego I) dzięki zmodernizowanej armii uczyniły Urartu najpotężniejszym państwem Azji Przedniej. Asyria natomiast, na skutek przejęcia przez Urartu kontroli nad szlakami handlowymi, prowadzącymi do Azji Mniejszej, znalazła się w stanie kryzysu gospodarczego przez ucięcie dostaw żelaza, broni i koni dla swojej armii.

Liczne wyprawy wojenne Sarduriego II na Kaukaz Południowy nie spotykały większego oporu miejscowej ludności. W połowie VIII wieku p.n.e. Sarduri II najechał krainę Manę na pograniczu Urartu z Asyrią. Prawdopodobnie sprowokował tym Asyrię, która zaczęła przygotowania do wojny. Zachowały się źródła pisane, które opisują wyprawę Sarduriego II na Manę:

„Bóg Chaldi ze swoim orężem [...] rzucił ich przed Sardurim, synem Argisztiego. Chaldi potężny, broń boga Chaldiego potężna. Wystąpił w pochód Sarduri, syn Argisztiego. Sarduri mówi: Ja wyruszyłem, wystąpiłem w pochód na krainę Manę, kraj podbiłem, miasta spaliłem i zburzyłem, krainę zrujnowałem; mężczyzn i kobiety uprowadziłem do krainy Biajnili. Cytadelę umocnioną miasta Darbani zawojowałem, ten kraj do mojego kraju przyłączyłem”[1].

Z podbitych terytoriów napływały trofea i niewolnicy. Wykopaliska archeologiczne wykazały liczne ozdoby na broni urartyjskiej. Mimo opanowania sposobu obróbki żelaza, część broni wytwarzano nadal z brązu.

Lata 744–735 p.n.e.

edytuj

W 744 roku p.n.e. panowanie w Asyrii objął Tiglat-Pileser III, który przeprowadził reformę armii i rozpoczął wojnę o przywrócenie szlaków handlowych do Azji Mniejszej. Decydujące starcie z Urartu miało miejsce w 735 roku p.n.e. na zachodnim wybrzeżu Eufratu. Sarduri II uciekł z pola bitwy do Tuszpy. Tiglat-Pileser III wyruszył w głąb Urartu:

„Sarduriego Urartyjczyka zamknąłem w Turuszpie, jego głównym mieście, wielkiej rzezi dokonałem przed bramą miasta, wizerunek mojej potęgi ustanowiłem naprzeciwko miasta. Sześćdziesiąt miar szlaku po ogromnym państwie Urartu z góry na dół zwycięsko przeszedłem i nie spotkałem przeciwnika. Kraje Ulluba i Chabchu, położone na stokach góry Nal, podbiłem i przyłączyłem do Asyrii”[2].

Okoliczności śmierci Sarduriego II są nieznane. Prawdopodobnie został zabity podczas oblężenia Tuszpy. Przegrana wojna wywołała w Urartu powstania przeciwko władzy centralnej i przyczyniła się do osłabienia państwa.

Przypisy

edytuj
  1. Г.А. Меликишвили, Урартские клинообразные надписи, Москва 1960.
  2. E. Klauber, Assyrisches Beamtentum nach Briefen aus der Sargonidenzeit, Leipzig 1910.

Bibliografia

edytuj
  • Меликишвили Г.А., Урартские клинообразные надписи, Москва 1960.
  • Пиотровский Б.Б., Ванское царство (Урарту), Москва 1959.