Siergiej Iwanowicz Syrcow, ros. Сергей Иванович Сырцов (ur. 5 lipca?/17 lipca 1893 w Sławhorodzie(inne języki), w guberni katerynosławskiej, zm. 10 września 1937 w Moskwie) – rosyjski i sowiecki polityk i działacz państwowy, działacz partii bolszewików (RKP(b) i WKP(b)). Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych RFSRR (premier RFSRR) 1929-1930, zastępca członka Politbiura KC WKP(b) (1929-1930). Ofiara wielkiej czystki.

Siergiej Syrcow
Сергей Иванович Сырцов
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 lipca 1893
Sławhorod(inne języki), gubernia katerynosławska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

10 września 1937
Moskwa, RFSRR, ZSRR

Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych RFSRR
Okres

od 18 maja 1929
do 3 listopada 1930

Przynależność polityczna

WKP(b)

Poprzednik

Aleksiej Rykow

Następca

Daniił Sulimow

Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru

Życiorys

edytuj

Ukończył szkołę handlową w Rostowie. W latach 1912–1916 studiował w Instytucie Politechnicznym w Sankt-Petersburgu, relegowany. W 1913 wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (bolszewików), w 1916 aresztowany, zesłany do guberni irkuckiej.

Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu w marcu 1917 amnestionowany. W grudniu 1917 w demokratycznych wyborach do Zgromadzenia Ustawodawczego Rosji wybrany na deputowanego z listy partii bolszewików (okręg doński)[1].

W czasie wojny domowej na różnych stanowiskach partyjnych w Obwodzie Wojska Dońskiego, do 1920 członek Dońskiego Biura RKP(b), członek Rewolucyjnej Rady Wojennej Frontu Południowego Armii Czerwonej. W marcu 1921 uczestniczył w tłumieniu powstania w Kronsztadzie jako politruk południowej grupy wojsk. W latach 1921–26 w aparacie partyjnym KC (RKP(b)/WKP(b) (kierownik wydziału kadr KC (1921-23), kierownik wydziału agitacji i propagandy KC (1924-26)). Jednocześnie w latach 1924-26 redaktor pisma Коммунистическая Революция.

Na XIV zjeździe RKP(b) 31 maja 1924 wybrany na zastępcę członka KC, funkcję pełnił do 2 grudnia 1927, na XV zjeździe WKP(b) 19 grudnia 1927 wybrany na członka KC WKP(b). Od marca 1926 do maja 1929 I sekretarz Syberyjskiego Komitetu Krajowego WKP(b). Stronnik Stalina. 18 maja 1929 powołany na stanowisko przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych RFSRR (premiera RFSRR), zastąpił Aleksieja Rykowa, usuniętego przez frakcję Stalina w ramach walki z tzw. odchyleniem prawicowym. Jednocześnie 21 czerwca 1929 powołany na funkcję zastępcy członka Biura Politycznego KC WKP(b), w miejsce odwołanego Nikołaja Ugłanowa.

W 1930, wobec dramatycznej sytuacji gospodarczej związanej z polityką przymusowej kolektywizacji i forsownej budowy przemysłu ciężkiego ogłosił razem z Wissarionem (Beso) Łominadze memoriał krytykujący ekonomiczne awanturnictwo, tłumienie inicjatywy wśród robotników i pomiatanie ludźmi przez partię, co Łominadze określał jako wielkopańsko-feudalny stosunek do potrzeb chłopów. Syrcow i Łominadze krytykowali jedynowładztwo Stalina w partii i państwie. Syrcow uważał nowo budowane giganty przemysłowe, jak fabryka traktorów w Stalingradzie, za mydlenie oczu[2]. W konsekwencji 3 listopada 1930 Syrcow został odwołany z funkcji premiera RFSRR, zaś 1 grudnia 1930 usunięty z Biura Politycznego i KC. W latach 1931–37 na podrzędnych stanowiskach kierowniczych w przemyśle (1931-35 wiceprezes zjednoczenia (trustu), 1935-37 dyrektor przedsiębiorstwa w obwodzie moskiewskim).

W okresie wielkiej czystki 19 kwietnia 1937 aresztowany przez NKWD. 10 września 1937 skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR na śmierć pod zarzutem uczestnictwa w antysowieckiej organizacji terrorystycznej, rozstrzelany tego samego dnia. Ciało skremowano w krematorium na Cmentarzu Dońskim, prochy pochowano anonimowo.

Zrehabilitowany 27 grudnia 1957 postanowieniem Kolegium Wojskowego SN ZSRR.

Odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru (1921).

Przypisy

edytuj
  1. Сырцов Сергей Иванович (5.07.1893, Славгород Екатеринославской губ. – 10.09.1937, Москва). Донской округ. №5 – большевики, Член Учредительного собрания
  2. Robert Conquest, Wielki Terror, Warszawa 1997, ISBN 83-902063-9-0, s. 34.

Bibliografia, linki

edytuj