Skórożarłoczek skryty

Skórożarłoczek skryty (Dermatophagoides pteronyssinus) – kosmopolityczny gatunek z rzędu roztoczy, który bytuje w bezpośrednim otoczeniu człowieka, w jego domostwach. Jego alergeny odgrywają ważną rolę w rozwoju astmy oskrzelowej.

Skórożarłoczek skryty

Dermatophagoides pteronyssinus
(Trouessart, 1897)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Podgromada	roztocze
Podrząd	Astigmata
Rodzina	Pyroglyphidae
Rodzaj	Dermatophagoides
Gatunek	skórożarłoczek skryty

Opis

Ma owalne ciało, barwy białej. Szczecinki na idiosomie i na odnóżach długie, sterczące. Samica ma od ok. 420 µm długości i 320 µm szerokości, zaś samiec od ok. 420 µm długości i 245 µm szerokości. W stadium larwalnym mają sześć odnóży; jako osobniki dorosłe osiem. Samiec może żyć od 19-30 dni, podczas gdy samica ponad dwa miesiące. Pilnuje ona jajeczek w ostatnich 30 dniach życia.

Środowisko

Skórożarłoczek skryty najchętniej żyje i rozmnaża się w 25 stopniach Celsjusza i 70-80% wilgotności. Już przebywanie około jednej godziny w temperaturze powyżej 60 stopni lub poniżej zera jest dla pajęczaka śmiertelne. Podobnie, gdy jest zbyt sucho lub zbyt wilgotno. Z nieznanych powodów, praktycznie nie ma roztoczy na wysokościach powyżej 1000 m.

Roztocze te nie gryzą ani nie żądlą. Odżywiają się naskórkiem człowieka (na ogół łupieżem), bakteriami, grzybami i szczątkami roślin.

Przebywa w grubych kocach, kapach, dywanach, łóżkach, fotelach, kołdrach, poduszkach. Przenosi się wraz z kurzem.

Astma oskrzelowa

Białka skórożarłoczka skrytego należą do głównych alergenów prowadzących do rozwoju astmy oskrzelowej. Zidentyfikowano kilka grup alergenów tego roztocza. Jednym z najważniejszych białek odpowiedzialnym za reakcję alergiczną jest DerP1, enzym trawienny (proteaza cysteinowa) używany przez niego do trawienia skóry, obecny w odchodach tego pajęczaka. DerP2 to lizozym, a DerP3 białko o właściwościach chymotrypsyny. Badania wskazują, że 6-12% całej populacji cierpi na alergie właśnie spowodowane roztoczami. Około 30% populacji posiada tak zwaną gotowość do alergii, czyli skłonność do wystąpienia alergii w wyniku ekspozycji na alergen. W przeciętnym materacu żyje ok. 1 mln roztoczy.

Walka z narażeniem na alergeny roztoczy

Jedną z metod leczenia alergicznej astmy oskrzelowej jest unikanie narażenia na uczulający alergen. Z tego względu wprowadza się szereg działań mających na celu zmniejszenie narażenia chorego na astmę na alergeny kurzu domowego m.in.:

• częste odkurzanie, najlepiej odkurzaczami wyposażonymi w filtry HEPA
• regularne osuszanie powierzchni
• zamiana dywanów na panele podłogowe
• używanie poszewek na poduszki i kołdry zrobionych z nieprzepuszczalnych materiałów
• wkładanie pluszowych, dziecięcych zabawek na parę godzin do lodówki
• zmniejszenie wilgotności w mieszkaniu do max 70%

Tego typu metody nie zapewniają całkowitego wyeliminowania roztoczy z otoczenia chorego, są czasochłonne, niekiedy kosztowne, a nie dają znaczącej trwałej poprawy.